Hiệp hội Lương thực Việt Nam đề xuất đưa ra quy định giá sàn về xuất khẩu gạo

Thông tin tại Hội nghị Đánh giá tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa gạo vùng ĐBSCL, được tổ chức ngày 4/3, ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, năm 2025, dự kiến tổng diện tích gieo cấy năm 2025 khoảng 7,03 triệu ha, năng suất ước đạt 61,6 tạ/ha, sản lượng ước đạt 43,14 triệu tấn (giảm 323 nghìn tấn so với năm 2024).

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khối lượng xuất khẩu gạo tháng 2/2025 ước đạt 560 nghìn tấn với giá trị đạt 288,2 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm 2025 đạt 1,1 triệu tấn và 613 triệu USD, tăng 5,9% về khối lượng nhưng giảm 13,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Trái ngược với diễn biến năm trước, giá lúa trong nước và giá gạo xuất khẩu từ cuối năm 2024 đến khoảng cuối tháng 2/2025 liên tục giảm. Hiện tại, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang ở mức thấp nhất so với các nước xuất khẩu hàng đầu như Thái Lan và Ấn Độ.

Cụ thể, giá gạo 5% tấm của Việt Nam dao động từ 393-397 USD/tấn2, trong khi giá gạo 5% tấm của Thái Lan là 415-419 USD/tấn2 và của Ấn Độ là 406-410 USD/tấn.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá nguyên nhân là do Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sau hai năm siết chặt.

Ấn Độ quay lại thị trường khiến nguồn cung gạo trên thị trường quốc tế gia tăng, tạo áp lực cạnh tranh cho các nước xuất khẩu khác, trong đó có Việt Nam.

Ngoài ra, chính sách nhập khẩu hạn chế từ các quốc gia nhập khẩu lớn như Philippines và Indonesia cũng góp phần đẩy giá gạo xuất khẩu của Việt Nam xuống thấp. Các quốc gia này đã tích trữ đủ gạo cho nhu cầu an ninh lương thực trong ngắn hạn và chờ giá giảm thêm trước khi tái nhập khẩu.

Trước tình hình này, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã đề xuất Bộ Công Thương đưa ra quy định về giá sàn xuất khẩu gạo ở mức 500 USD/tấn (giá FOB). Đồng thời, tăng cường kiểm tra các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, nhất là các doanh nghiệp chỉ đi thu mua mà không tham gia vào khâu chế biến, hoặc các doanh nghiệp chỉ tham gia thương mại mà không tham gia vào thị trường xuất khẩu.

Theo VFA, đề xuất này nhằm ngăn chặn hiện tượng doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh về giá, đảm bảo giá trị hạt gạo Việt và bảo vệ lợi ích của người nông dân.

Nhất là trong bối cảnh giá gạo xuất khẩu giảm mạnh do sự cạnh tranh từ các nước khác, đặc biệt là Ấn Độ, việc áp dụng giá sàn sẽ giúp duy trì mức giá mua lúa gạo từ người nông dân không bị giảm tương ứng.

Đây không phải lần đầu tiên VFA đưa ra đề xuất áp giá sàn với xuất khẩu gạo. Trước đó, tháng 5/2024, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã từng đề xuất đưa giá sàn vào trong xuất khẩu gạo.

Đề xuất này được đề cập trong bối cảnh Tập đoàn Lộc Trời vừa trúng thầu 60.000 tấn gạo Bulog của Indonesia với mức giá khá thấp. Do vậy, kỳ vọng áp giá sàn sẽ ngăn chặn hiện tượng doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh về giá, từ đó đảm bảo giá trị hạt gạo Việt.

Đại diện Bộ Công Thương, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết sẽ tiếp thu các kiến nghị, triển khai Nghị định 107/2018 và tổ chức hội nghị chuyên đề về xuất khẩu gạo.

Về đề xuất của VFA, Bộ đang nghiên cứu, đồng thời triển khai giải pháp dự trữ để bình ổn thị trường và phối hợp kiểm tra thực hiện. Ngoài ra, Bộ sẽ đẩy mạnh đàm phán mở cửa thị trường mới để đảm bảo xuất khẩu gạo bền vững.