Hộ gia đình, cá nhân được nới thời hạn ghi nợ tiền sử dụng đất khi cấp sổ lần đầu

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 226/2025/NĐ-CP cập nhật quy định về bồi thường, ghi nợ đất, lập quy hoạch và chuyển mục đích sử dụng đất có hiệu lực từ ngày 15/8, tập trung vào các nội dung liên quan đến bồi thường khi thu hồi đất, ghi nợ tiền sử dụng đất, điều kiện tư vấn lập quy hoạch và thẩm quyền đấu giá quyền sử dụng đất.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là nới thời hạn ghi nợ tiền sử dụng đất khi cấp sổ lần đầu, thay vì 5 năm như trước đây.

Theo quy định mới, hộ gia đình và cá nhân có thể ghi nợ toàn bộ số tiền sử dụng đất khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu nếu có nhu cầu. Việc thanh toán sẽ thực hiện khi thực hiện chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất.

Trường hợp tặng cho hoặc thừa kế, nếu người nhận thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo hoặc là người thừa kế thì vẫn được tiếp tục ghi nợ.

Mức tiền sử dụng đất được ghi nợ vẫn giữ nguyên là toàn bộ số phải nộp tại thời điểm cấp sổ đỏ lần đầu. Quy định này kéo dài tới hết 31/7/2029; việc thanh toán, xóa nợ tiền sử dụng đất được thực hiện theo quy định của pháp luật về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Như vậy, thời gian nợ tiền sử dụng đất được kéo dài hơn, thay vì 5 năm như trước và không cố định mà gắn với thời điểm người dân thực hiện giao dịch đất đai. Việc này sẽ tạo thuận lợi cho người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp.

Hộ gia đình, cá nhân không bị áp lực trả ngay số tiền lớn, đồng thời tránh tình trạng tiền nợ tăng cao do phải áp dụng bảng giá đất mới tại thời điểm thanh toán. Người dân chỉ cần trả nợ khi phát sinh nhu cầu khai thác giá trị kinh tế từ mảnh đất như bán, thế chấp, chuyển nhượng.

Tuy vậy, quy định mới cũng đặt ra thách thức cho quản lý Nhà nước. Bởi việc kéo dài thời gian ghi nợ có thể khiến ngân sách chậm thu, tạo ra tình trạng dồn nợ nhiều năm nếu thị trường bất động sản trầm lắng, giao dịch ít phát sinh. Cùng với đó, nguy cơ thị trường phát sinh giao dịch ngầm hoặc sang nhượng không đăng ký để né tránh nghĩa vụ tài chính cũng cần được tính đến.