Hơn 200.000 người rút bảo hiểm xã hội một lần

Trong đó, riêng TP HCM có hơn 37.000 người nộp hồ sơ nhận trợ cấp một lần, tăng khoảng 19% so với cùng kỳ. Lao động chọn rút bảo hiểm xã hội một lần nhiều nhất ở TP Thủ Đức, quận 12, Bình Tân, Hóc Môn, Bình Chánh... khiến cơ quan bảo hiểm quá tải.

Điều đó đồng nghĩa trong tương lai những người lao động (NLĐ) này khi đến tuổi về hưu sẽ không có nguồn thu nhập hằng tháng từ lương hưu để bảo đảm cuộc sống và không được cấp thẻ BHYT miễn phí để chăm sóc sức khỏe khi về già hoặc nếu có thì mức hưởng lương hưu rất thấp.

Đây là thực tế rất đáng lo ngại, không chỉ tác động trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài của quốc gia khi mà những năm tới dân số nước ta đang bắt đầu già hóa.

Vì vậy, BHXH Việt Nam khuyến nghị người lao động không chọn rút bảo hiểm xã hội một lần, nên bảo lưu thời gian đóng hoặc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cho đủ số năm còn thiếu để hưởng lương hưu, được cấp thẻ bảo hiểm y tế với mức hưởng 95% khi đi khám bệnh.

Lãnh một lần thấp hơn 2, 3 lần so với lãnh lương hưu

Theo quy định BHXH hiện hành, với mức lương trung bình giả định làm căn cứ đóng BHXH là 4 triệu đồng/tháng, người dân đóng BHXH 20 năm nếu rút BHXH một lần sẽ lãnh khoảng 134 triệu đồng. Trong khi nếu lãnh lương hưu họ có thể nhận gấp 2, gấp 3. 

Cụ thể, với nam giới, tuổi thọ trung bình là 71 tuổi thì sau nghỉ hưu trung bình sẽ có 11 năm hưu trí (khoảng 126 tháng), mỗi tháng họ sẽ nhận lương hưu 1,8 triệu đồng kèm theo bảo hiểm y tế hằng tháng.

Cùng với đó là trợ cấp mai táng 14,9 triệu đồng, trợ cấp tuất 1 lần (3 tháng lương hưu trước khi qua đời) 5,4 triệu đồng.

Đối với nữ giới tuổi thọ trung bình 76,3 tuổi thì sau nghỉ hưu trung bình có hơn 20 năm hưu trí (khoảng 227 tháng), mỗi tháng họ sẽ nhận lương hưu mức 2,2 triệu đồng kèm bảo hiểm y tế hằng tháng.

Trợ cấp mai táng cho nữ giới trường hợp này là 14,9 triệu đồng, trợ cấp tuất 1 lần 6,6 triệu. Tổng số tiền nhận được từ quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH) trong 20 năm là khoảng 543 triệu đồng, cao hơn 455 triệu đồng so với lãnh một lần.

Đây là kết quả giả định người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc hưởng BHXH một lần trong năm 2022, lương hưu hưởng đến khi chết.

Kết quả này chưa cộng thêm hàng loạt các yếu tố khác được dùng để điều chỉnh lương hưu hằng năm gồm: tỉ lệ lạm phát, tốc độ tăng tiền lương, tỉ lệ điều chỉnh lương hưu, lãi suất đầu tư quỹ BHXH…

Trượt giá, lạm phát khiến người nhận lương hưu thiệt thòi?

Một số người cho rằng cách tính đóng - hưởng hiện nay khiến người lao động khi về hưu nhận được số tiền ít ỏi, không tương xứng với giá trị của đồng tiền thời điểm họ đóng vào do trượt giá, lạm phát.

Theo bà Nguyễn Thị Thúy - Phó Trưởng phòng hưu trí BHXH Việt Nam, suy nghĩ này của người dân có thể do chỉ nhìn vào kết quả tính lương hưu của một số trường hợp thấp điển hình.

Thực tế quy định của chính sách đã tính đến yếu tố lạm phát hay trượt giá đối với tiền lương đóng BHXH của người lao động không chỉ khi tính mức hưởng lương hưu mà còn đảm bảo yếu tố này trong suốt quá trình hưởng lương hưu của người lao động, đảm bảo thu nhập của người hưởng lương hưu cơ bản đáp ứng nhu cầu của cuộc sống.

Trong quá trình hưởng lương hưu, lương hưu của người lao động liên tục được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.

"Năm 2022, dù tình hình kinh tế của nước ta có khó khăn nhưng lương hưu đã được điều chỉnh với mức chung là 7,4% từ ngày 1/1/2022. Những người nghỉ hưu trước ngày 1/1/1995 mà sau khi điều chỉnh theo mức chung, nếu có mức lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng dưới 2.500.000 đồng còn tiếp tục được điều chỉnh thêm.

Như vậy, có thể thấy rõ việc NLĐ được hưởng chế độ hưu trí sẽ có nhiều quyền lợi hơn lựa chọn nhận BHXH một lần. Hưởng BHXH một lần đồng nghĩa với việc NLĐ ra khỏi hệ thống BHXH và tự tước đi quyền an sinh cơ bản của bản thân.

Thời gian tới, dự kiến Luật BHXH sẽ được sửa đổi theo hướng giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu ở mức tối thiểu từ 20 năm như hiện nay, xuống còn 15 năm, thậm chí là 10 năm theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH.

Việc sửa đổi chính sách BHXH theo tinh thần này, sẽ góp phần tăng mức độ hấp dẫn của chính sách BHXH (trong đó có BHXH tự nguyện) NLĐ sẽ có thêm động lực tiếp tục bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững cho NLĐ.