HoREA đề xuất thí điểm chủ đầu tư tự nghiệm thu nhà ở xã hội

Theo đó, HoREA đề xuất giao toàn bộ trách nhiệm nghiệm thu công trình xây dựng dự án nhà ở xã hội cho chủ đầu tư. Chủ đầu tư sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng công trình theo quy định. Cơ quan chuyên môn về xây dựng sẽ không trực tiếp kiểm tra công tác nghiệm thu, trừ trường hợp đặc biệt khi có yêu cầu từ cơ quan có thẩm quyền.

Việc lồng ghép thẩm định thiết kế vào quy trình cấp phép xây dựng là phù hợp với quy định tại Luật Xây dựng 2020, giúp tinh gọn thủ tục, giảm thời gian chờ đợi cho doanh nghiệp.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho biết theo Luật Xây dựng 2014 quy định cơ quan chuyên môn kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư đối với hầu hết các dự án nhà ở, bao gồm nhà ở xã hội nhưng đây là khâu không thực sự cần thiết. Bởi thực tế cho thấy, quy trình này đôi khi mang nặng tính hình thức, có khả năng gây nhũng nhiễu, làm phình to bộ máy và biên chế của các cơ quan quản lý, kéo dài thời gian đưa dự án vào sử dụng và làm tăng chi phí tuân thủ pháp luật, gián tiếp đẩy giá thành nhà ở xã hội lên cao.

Trong khi trước đó ở Luật Xây dựng 2003 cho phép chủ đầu tư tự tổ chức nghiệm thu công trình cùng các bên liên quan (nhà thầu, tư vấn thiết kế, giám sát) mà không có sự can thiệp kiểm tra trực tiếp từ cơ quan chuyên môn đối với mọi dự án.

Hiện tại, TP.HCM mới chỉ hoàn thành hơn 2.700 căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021–2025, trong khi mục tiêu đến năm 2030 là xây dựng 100.000 căn. Vì vậy, việc cắt giảm các thủ tục rườm rà như kiểm tra nghiệm thu không cần thiết được kỳ vọng sẽ tăng tốc triển khai dự án, góp phần đáp ứng nhu cầu nhà ở cấp thiết cho người thu nhập thấp.

Tuy nhiên, theo ông Lê Hoàng Châu, vẫn cần duy trì cơ chế kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền trong những trường hợp cần thiết như thanh tra, điều tra, kiểm toán hoặc theo yêu cầu của UBND cấp tỉnh nhằm đảm bảo sự giám sát khi cần.

Bên cạnh đó, HoREA cũng kiến nghị hợp nhất một số thủ tục như thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy, thẩm định thiết kế cơ sở và thiết kế xây dựng trong một quy trình cấp phép xây dựng thống nhất. Thay vì tách riêng các bước thẩm định như hiện nay, việc tích hợp này được kỳ vọng sẽ rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho các dự án nhà ở xã hội.

Đề xuất giao quyền nghiệm thu cho chủ đầu tư không phải là buông lỏng quản lý mà là sự phân cấp phù hợp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động hơn. Nếu được chấp thuận và triển khai hiệu quả, đây có thể là bước tiến quan trọng trong cải cách thủ tục đầu tư xây dựng, giúp chính sách phát triển nhà ở xã hội đi vào thực chất và đáp ứng kỳ vọng của người dân.