HSBC: Tiêu dùng cá nhân tại Việt Nam dự báo cải thiện

Theo báo cáo "Vietnam at a glance: Bắt mạch người tiêu dùng" của HSBC, sau một năm đầy thử thách, bối cảnh của Việt Nam được dự báo sẽ tốt lên trong năm 2024. Mặc dù vẫn cần chú ý nhiều đến chu kỳ xuất khẩu quan trọng, điều quan trọng không kém là đánh giá được nhu cầu tiêu dùng trong nước diễn biến ra sao. 

Trên thực tế, Việt Nam có tỷ trọng tiêu dùng lớn chiếm hơn 50% GDP. Gia tăng với tốc độ bình quân hàng năm là 7,5% trước đại dịch, tiêu dùng cá nhân đã giảm sút đáng kể từ khi xảy ra dịch bệnh, ngoại trừ giai đoạn mở cửa trở lại trong năm 2022. Đặc biệt, tăng trưởng tiêu dùng cá nhân đã giảm một nửa trong năm 2023, phản ánh tác động rõ rệt của tình hình kinh tế chậm lại đối với các hộ gia đình.

Một phần nguyên nhân là do hiệu ứng biến động giá trị tài sản bởi lĩnh vực bất động sản suy yếu theo chu kỳ, phần khác là do những thay đổi lớn trong hành vi người tiêu dùng kể từ đại dịch. Người tiêu dùng có xu hướng cảnh giác với những biến động kinh tế, do vậy gia tăng khuynh hướng tiết kiệm. Mặc dù dữ liệu của năm 2023 chưa được công bố, tỷ lệ tiết kiệm tăng 40% cao hơn đáng kể trong năm 2022 cũng phần nào minh họa cho xu hướng này

Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam đã khởi đầu 2024 thuận lợi và lĩnh vực tiêu dùng có tiềm năng cải thiện. Theo HSBC, người Việt vẫn đang gia tăng tích lũy tài sản, thúc đẩy tiêu dùng mạnh hơn và chuyển dịch sang hàng hóa, dịch vụ không thiết yếu. Xu hướng chi tiêu cho phương tiện giao thông là ví dụ. Hiện tỷ lệ sở hữu xe máy đã lên đến 70% nhưng số lượng mua ô tô cũng đang tăng.

Trong tiêu dùng ô tô, xu hướng mua xe SUV tăng so với sedan, trong khi SUV nói chung đắt hơn sedan. 

Sự gia tăng của tầng lớp trung lưu mới nổi đã thu hút sự chú ý của các doanh nghiệp quốc tế tìm kiếm cơ hội sinh lời nhờ nhu cầu gia tăng chi tiêu của người Việt Nam.

"Thực tế, thu nhập bình quân đã tăng nhanh hơn mức chi tiêu trong những năm qua, giúp trợ lực cho tiêu dùng gia tăng", báo cáo đánh giá.

HSBC cho biết, mặc dù tiềm năng cải thiện sáng sủa nhưng cần lưu ý những rủi ro liên quan và vấn đề chính cần lưu tâm. 

Mặc dù không có dữ liệu để đo lường ở Việt Nam, HSBC đã ước tính thông qua phân tích báo cáo tài chính của 4 ngân hàng lớn, vốn có thể bao gồm những khoản vay cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Trong giai đoạn 2013-2022, nợ của hộ gia đình tăng mạnh, từ 28% GDP lên 50% GDP. Đòn bẩy tiêu dùng gia tăng không bền vững có thể tạo ra những rủi ro đáng kể cho ngành ngân hàng Việt Nam, cũng như ảnh hưởng đến chi tiêu tiêu dùng trong tương lai do phải cắt thêm thu nhập để trả nợ.

“Điều may mắn là Chính phủ đã triển khai một loạt các biện pháp hỗ trợ cho cả doanh nghiệp và hộ gia đình trong năm 2023, chẳng hạn như gia hạn thời gian giảm thuế, cắt giảm lãi suất và gia hạn thời gian trả nợ. Trong khi những căng thẳng tài chính có khả năng còn duy trì và sẽ cần được theo dõi trong giai đoạn ngắn hạn, có một số dấu hiệu cho thấy giai đoạn xấu nhất đã trôi qua. 

Theo quan điểm của chúng tôi, tâm lý còn thận trọng nhưng đang cải thiện đối với lĩnh vực bất động sản sẽ thúc đẩy tâm lý người tiêu dùng nói chung. Trong khi đó, triển vọng tốt lên của thị trường lao động sẽ hỗ trợ tăng trưởng lương, từ đó cải thiện khả năng trả nợ và chi tiêu của hộ gia đình”, HSBC nhận định.