Hưng Yên: Người giữ “báu vật” làng và tinh thần học tập suốt đời

"Báu vật" làng

Làng Bồ Xuyên, phường Hoàng Diệu (thành phố Thái Bình cũ) được biết đến là nơi khởi nguồn của giống ổi Bo trứ danh một thời ở Thái Bình. "Báu vật" làng Bồ Xuyên và làng Bo, với 7 tầng hương vị đặc trưng (thơm, ngọt, ngậy, giòn, xốp nếu hơi xanh thì chan chát mà chín quá thì ngọt chua) đã trở thành một thứ đặc sản mang đậm hồn cốt quê hương, như nhắc nhở những người ở xa luôn nhớ về quê lúa Thái Bình. Dù không có tài liệu nào đề cập rõ ràng đến nguồn gốc của ổi Bo nhưng người làng Bồ Xuyên vẫn truyền tai nhau rằng ổi Bo có nguồn gốc ở làng này khoảng 200 năm về trước.

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, sự thay đổi của vùng đất ven đô hôm nay, ổi Bo không còn được trồng nhiều nữa. Trên địa bàn phường Hoàng Diệu (cũ), số cây ổi Bo thuần chủng cũng chỉ còn vài chục gốc. Riêng ở khu vực làng Bồ Xuyên, chỉ có gia đình ông Trọng còn bảo tồn được trên 10 cây ổi Bo bản địa, còn lại một số gia đình còn vườn tạp cũng chỉ có 1, 2 cây.

Ông Trọng cho biết: "Ổi Bo có tên ban đầu là ổi lê, khi trái ổi chưa chín có màu xanh, khi ăn có vị chát, trái chín da có màu trắng. Khi bổ trái có cùi dày, ruột bé và chỉ có một vài hạt nhỏ, ăn có vị thơm, giòn, hạt mềm và khía múi như trái lê nên người dân đã đặt tên là trái ổi lê. Đến mùa ổi chín, người dân trong làng mang ổi ra chân cầu Bo để bán, từ đó cái tên ổi Bo dần được người dân quen gọi".

Hàng năm, giống ổi Bo ra hoa từ khoảng tháng 3 âm lịch và thu hoạch trái khoảng giữa tháng 7 âm lịch. Điều đặc biệt ở giống ổi này là đặc tính sinh trưởng và quá trình chăm sóc hết sức nghiêm ngặt. Nếu có sự thay đổi về môi trường, thổ nhưỡng, trái ổi Bo sẽ không còn giữ được hương vị vốn có của nó. Khi chăm sóc, tuyệt đối không bón phân hóa học cho ổi mà chỉ được dùng phân hữu cơ hoặc dùng bùn ao vun gốc hay đôn vườn hai ba phân để đảo đất. Cũng bởi sự "khó tính" của cây ổi Bo nên khi được thưởng thức thứ trái này người ta cứ nhớ mãi thứ hương vị khó quên đó". Từ đó, "báu vật" làng dần trở thành món quà quê thuộc hàng "hiếm có khó tìm"

Ông Trọng trăn trở "Nếu như trước kia, vườn ổi Bo vài chục gốc có thể nuôi sống cả một gia đình thì hiện nay, ổi Bo không còn mang lại hiệu quả kinh tế cao bởi diện tích đất vườn thu hẹp. Nhiều cây ổi Bo của các gia đình khác vẫn cho quả đúng vụ nhưng do phát triển tự nhiên, thiếu bàn tay chăm sóc của con người nên quả chất lượng kém, đa số không được thu hoạch bởi sự tấn công của ruồi vàng...và đến hiện tại giống ổ Bo Thái Bình đang càng ngày mai một"

"Tuy nhiên, những năm gần đây, nhờ sự quan tâm và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng, trong đó đặc biệt là Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dày công nghiên cứu, thành lập đề án và đã thành công trong việc nhân giống, cắt ghép, bảo tồn ổi Bo. Cho đến thời điểm hiện tại cũng có rất nhiều bà con đến xin giống cây, từ bắc cho đến nam và với mọi người tôi chỉ cho chứ không bán. Nhờ đó, người nông dân trên địa bàn phường Hoàng Diệu đã nỗ lực nhân giống và mở rộng diện tích trồng cây ổi Bo. Với gia đình tôi mỗi năm thu hoạch từ 5 - 7 tạ quả, nhưng chủ yếu làm quà mà không bán ra thị trường…" ông Trọng chia sẻ thêm

Hiện tại, công việc bảo tồn và phát triển giống ổi Bo rất cần sự quan tâm và đóng góp hơn nữa của người dân, chính quyền địa phương, các tổ chức nghiên cứu và các nhà khoa học. Từ đó, đảm bảo nguồn cung ứng giống cây chất lượng, từng bước thúc đẩy kinh tế, tạo công ăn việc làm, đặc biệt là đưa 'báu vật" làng đến với tiềm thức của người dân Việt Nam và người dân thế giới khi đến với quê lúa, mỗi khi nhắc tới ổi Bo, cầu Bo là nhớ tới Thái Bình.

HỌC TẬP SUỐT ĐỜI

Năm nay mặc dù đã 66 tuổi, bên cạnh niềm vui tuổi xế chiều là chăm sóc và bảo tồn "báu vật" làng thì ông Bùi Hữu Trọng còn là một con người đam mê với việc học. Trong thời đại mới, thời đại kỷ nguyên số, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thông tin và hạ tầng số phát triển như vũ bão là một vấn đề nan giải đối với những con người thuộc thời đại trước, khó tiếp cận, khó tiếp thu, đặc biệt là sự thích ứng không còn được nhậy bén.

Ông Trọng vừa là một người ông, vừa là một người cha của những người con, người cháu thành công trong thời đại mới, nhưng giữa ông và gia đình lại dường như không hề có khoảng cách về thế hệ. Đến nay, ông vẫn luôn không ngừng nỗ lực học tập, tiếp thu những kiến thức mới. Đối với gia đình, ông là một tấm gương cao cả cho con cháu noi theo, đối với xã hội ông là một người truyền cảm hứng cho tinh thần nỗ lực "học tập suốt đời".

"trên cương vị là một bậc trưởng bối trong gia đình, tôi không phải là học để cho mình tôi mà còn là là tấm gương để con cháu nhìn vào và noi theo, tôi luôn phải cố gắng không ngừng nghỉ, học tập từng ngày, miệng nói tay làm, để con cháu nhìn vào. Từ đó, góp sức nhỏ bé của mình trong việc tiếp thêm động lực cho con cháu, cho xã hội về việc học tập không ngừng nghỉ, để tích tụ đủ tài, đủ trí nhằm cống hiến cho xã hội và cho đất nước…" ông Trọng chia sẻ.

Trong thời gian vừa qua, ông Bùi Hữu Trọng nhờ sự nỗ lực, không ngừng học tập của bản thân, đã vinh dự nhận được học bổng trong chương trình "học không bao giờ ngừng" do Hội Khuyến học tỉnh Thái Bình (cũ) phát động. Chương trình nhằm lan tỏa tinh thần học tập suốt đời và khuyến khích, động viên các cá nhân có thành tích xuất sắc trong học tập.

Ông Trọng nhấn mạnh: "Với chủ đề "học không bao giờ cùng" thì có ý nghĩa rất rộng, trong đó, theo như Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết với tiêu đề "Học tập suốt đời" nói về việc "học tập suốt đời để dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung, để trở thành người có ích cho xã hội" thì ngoài những buổi học được tổ chức bởi phường xã giảng dậy để hiểu biết về các chính sách xã hội thì bản thân cũng học đủ mọi cái để phấn đấu kịp với cả xã hội."

"Trong lúc xã hội hiện nay, công nghệ phát triển như vũ bão thì mình phải tự học và học không những ở trong nhà trường mà còn là học ở ngoài, ở đời, cả trên mạng. Để rồi vận dụng các kiến thức đó vào thực tế nhằm làm việc có hiệu quả. Thông qua việc học tập từ mọi nguồn sẽ là bậc thang để đánh giá về việc "học không bao giờ cùng"". Ông Trọng chia sẻ thêm

Đối với tấm gương hiếu học của ông Bùi Hữu Trọng mỗi khi nhắc đến không chỉ là một câu truyện truyền cảm hứng với tinh thần và nỗ lực không ngừng nghi mà  còn là minh chứng sống động cho tinh thần "học tập suốt đời". Đồng thời cũng là sự kết nối giữa truyền thống hiếu học và hiện đại, giữa trách nhiệm xã hội và phát triển giáo dục.