Huyện Quan Sơn: Đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Mường Xia

Dự lễ đón nhận có đồng chí Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa; lãnh đạo Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), cùng đông đảo cán bộ, nhân dân trên địa bàn huyện Quan Sơn và du khách thập phương.

Lễ hội Mường Xia là sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Thái huyện vùng cao Quan Sơn. Đây là dịp để người dân tri ân, tưởng nhớ công ơn của Tướng quân Tư Mã Hai Đào người có công lớn trong việc đánh tan quân xâm lược, trấn ải biên cương và mang lại cuộc sống ấm no cho người dân dọc biên giới miền Tây xứ Thanh.

Hàng năm, cứ đến ngày mùng 9, 10 tháng 2 (âm lịch) đồng bào nơi đây lại tổ chức Lễ hội Mường Xia. Tuy nhiên, sau lần tổ chức cuối cùng vào năm 1957, lễ hội lặng lẽ tồn tại ở bản Trung Sơn, xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn bằng việc cúng tế hàng năm.

Phải mất gần 6 thập kỷ, đến năm 2010, Lễ hội Mường Xia mới được khôi phục. Từ đó, hàng năm cứ đến ngày mùng 9, 10 tháng 2 âm lịch xã Sơn Thủy lại tổ chức Lễ hội Mường Xia và cứ 5 năm huyện Quan Sơn lại tổ chức một lần với quy mô cấp huyện.

Ngày nay, Lễ hội Mường Xia không chỉ thu hẹp ở đồng bào dân tộc Thái thuộc xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn, lễ hội còn là nơi giao lưu, sinh hoạt văn hóa giữa các dân tộc anh em Thái, Kinh, Mường huyện Quan Sơn và Mường Đào huyện Bá Thước (quê hương của Tư Mã Hai Đào), Mường Bén và Mường Xôi của nước bạn Lào.

Với những giá trị lịch sử nhân văn và khoa học sâu sắc, Lễ hội Mường Xia đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đây là sự kiện văn hóa có ý nghĩa quan trọng, khẳng định sự nỗ lực, cố gắng của chính quyền các cấp và nhân dân huyện Quan Sơn trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn huyện.

Cùng với Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Mường Xia, Lễ hội Mường Xia năm 2023 được diễn ra trong các ngày từ 28/2 đến 1/3. Lễ hội được tổ chức 2 phần, trong đó có phần lễ gồm nghi lễ rước đá vía, đồ tế lễ và dâng hương tại Đền thờ Tướng quân Tư Mã Hai Đào; phần hội có các trò chơi, trò diễn dân gian tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong cộng đồng.