IATA: Nhiên liệu bền vững là động lực chính của ngành hàng không

Theo các nghiên cứu, ngành hàng không chiếm khoảng 2% lượng khí thải toàn cầu và được đánh giá là một trong những lĩnh vực khó giảm phát thải carbon nhất trong hoạt động vận tải.

Do đó việc sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững SAF (nhiên liệu thay thế làm từ các nguyên liệu sinh học) có thể giúp cắt giảm 80% lượng khí thải carbon so với nhiên liệu truyền thống. 

Nhưng thực tế, nhiên liệu hàng không bền vững vẫn còn rất mới và "khó" tại Việt Nam, không chỉ với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hàng không, cung ứng nhiên liệu hàng không mà còn với chính các cơ quan quản lý.

Nếu nhìn vào bức tranh quốc tế, có thể thấy ngành hàng không thế giới đã và đang chuyển động hướng tới phát triển bền vững và mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Cuối năm ngoái, hãng hàng không Virgin Atlantic (Anh) đã thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên trên thế giới sử dụng 100% nhiên liệu hàng không bền vững (SAF). Cũng trong năm 2023, Nghị viện châu Âu (EP) đã thông qua sáng kiến ReFuelEU nhằm tăng cường sử dụng SAF, tiếp nối nỗ lực chung của các nước và khu vực nhằm xanh hóa ngành hàng không thế giới. Trước đó, Canada thông báo hỗ trợ 265 triệu USD cho ngành hàng không hướng tới việc loại bỏ hoàn toàn khí thải carbon.

Tại Hội thảo khoa học “Nhiên liệu hàng không bền vững và Giảm phát thải carbon trong chuỗi cung ứng nhiên liệu hàng không”, ông Kelvin Lee, Phó Giám đốc Hiệp hội vận tải hàng không thế giới (IATA) cho hay, thế giới đã chuyển động và Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế đó.

Tại Việt Nam, ba hãng hàng không Vietnam Airlines, VietJet Air và Bamboo Airlines cũng là thành viên IATA và cũng đang theo đuổi mục tiêu Net Zero.

SAF là động lực chính của ngành hàng không. Nếu có thể tăng tỷ lệ pha trộn SAF từ 50 - 100%, rất nhanh có thể đạt Net Zero. Ngoài ra, các đơn vị sản xuất máy bay thế hệ mới chắc chắn ưu tiên nhiên liệu SAF nên vấn đề này sẽ diễn ra nhanh chóng theo xu hướng. Nếu tỷ lệ pha trộn càng cao thì có thể tinh chỉnh một chút để phù hợp với động cơ sử dụng các loại nhiên liệu truyền thống.

Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 phê duyệt chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí metan và khí carbon của ngành giao thông vận tải.

Cụ thể, ngành hàng không dân dụng Việt Nam được chia thành 2 giai đoạn trong chương trình này. Giai đoạn từ năm 2022 - 2030 là các hành động nỗ lực giảm phát thải CO2, sử dụng nhiên liệu thay thế để bổ sung một phần trong nhiên liệu hàng không, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về sử dụng năng tượng và tiêu thụ nhiên liệu của các doanh nghiệp hàng không.

Ở giai đoạn năm 2031 - 2050, mục tiêu sử dụng tối thiểu 10-100% nhiên liệu bền vững cho cho tàu bay để giảm tối đa lượng phát thải khí nhà kính, tất cả các phương tiện hoạt động trong khu bay sử dụng điện, năng lượng xanh, trừ các phương tiện đặc thù chưa sử dụng năng lượng điện. Tùy thuộc điều kiện công nghệ, lượng phát thải còn lại được thực hiện bằng cách bù đắp carbon để đạt phát thải ròng bằng “0”.

Ông Lương Thế Tùng, Tổng Giám đốc Công ty TAPETCO nhấn mạnh, mục tiêu giảm phát thải trong ngành hàng không là “khó”. Tuy nhiên, “khó” không có nghĩa là chúng ta được phép chậm trong lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh trên toàn cầu.

Hiện nay ở Việt Nam chưa thể sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững bởi đòi hỏi các quy định khắt khe. Dầu thải, mỡ động vật ở một số quốc gia đã được sử dụng để làm SAF và Việt Nam cũng cần có lộ trình cụ thể.

Trước nhu cầu thực tế trên, TAPETCO mong muốn các cơ quan chức năng sớm ban hành tiêu chuẩn Việt Nam về SAF và các cơ chế pháp lý phù hợp.

Từ đó, tạo hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp trong việc ứng dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại để vận hành chuỗi cung ứng SAF theo tiêu chuẩn quốc tế, sẵn sàng cung ứng SAF cho chuyến bay đi/đến Việt Nam, đảm bảo đúng lộ trình chuyển đổi, sử dụng SAF thay thế một phần trong nhiên liệu hàng không từ năm 2027 theo chương trình hành động đã được Thủ tướng Chính phủ.