Kháng nghị giám đốc thẩm vụ Công ty Thiên Phú

Thanh tra Bộ Tư pháp từng vào cuộc

Kháng nghị cho rằng bản án sơ thẩm và phúc thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) - Chi nhánh Chợ Lớn (Agribank Chợ Lớn), Công ty Nam Sài Gòn (đơn vị bán đấu giá tài sản) và cũng không đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng…

Theo hồ sơ, từ 2001 đến 2007, Công ty Thiên Phú (trụ sở tại TP. Thủ Dầu Một, Bình Dương) vay của Agribank Chợ Lớn 305 tỷ đồng và 18.643,3 lượng vàng để thực hiện dự án KDC Hòa Lân có tổng diện tích hơn 49 ha (nay thuộc phường Thuận Giao, TP. Thuận An, Bình Dương). Tài sản thế chấp chính là dự án Hòa Lân. Do dự án không triển khai được, nợ xấu nên ngày 17/4/2015, Công ty Thiên Phú ký thỏa thuận đồng ý giao dự án Hòa Lân cho Agribank Chợ Lớn bán đấu giá tài sản thế chấp để thu hồi nợ (hơn 1.117 tỉ). Hai tháng sau, Agribank Chợ Lớn ký hợp đồng để Công ty Nam Sài Gòn bán đấu giá tài sản.

Tuy nhiên, quá trình bán đấu giá qua nhiều lần giảm giá bán thì tài sản của Công ty Thiên Phú bị giảm giá trị đáng kể. Theo Chứng thư thẩm định giá ngày 12/5/2015 của Công Ty CP Thẩm định giá và Tư vấn Quốc tế thì giá khởi điểm của KDC Hòa Lân là 1.460 tỉ đồng. Tuy nhiên, sau nhiều lần giảm giá thì đến năm 2017 giá khởi điểm của tài sản xuống chỉ còn 963 tỉ đồng. Ngày 25/5/2017, tại phiên đấu giá lần thứ 13, Công ty CP Xây dựng A Đông Hải (nay là Công ty Kim Oanh - TP.HCM) mua trúng tài sản với giá 1.353 tỉ đồng. Sau đó, Công ty Nam Sài Gòn ký với Công ty Kim Oanh hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá thành.

Công ty Thiên Phú cho rằng, việc tổ chức bán đấu giá tài sản có nhiều sai phạm, thiệt hại cho doanh nghiệp và có nguy cơ làm thất thoát tài sản của Nhà nước. Từ đó, Thanh tra Bộ Tư pháp vào cuộc. Ngày 24/12/2018, đã ban hành kết luận thanh tra tra số 62 chỉ ra hàng hoạt vi phạm, thiếu sót từ lúc làm thủ tục cho tới lúc Công ty Kim Oanh trúng đấu giá. Nhưng nghĩa vụ tài chính lại không thực hiện đúng như cam kết.

Tháng 2/2019, Công ty Thiên Phú khởi kiện yêu cầu hủy kết quả bán đấu giá và TAND quận 7 đã ban hành quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cấm dịch chuyển tài sản đối với KDC Hòa Lân. Sau đó, TAND quận 7 xử sơ thẩm và TAND TP.HCM xử phúc thẩm theo hướng không chấp nhận yêu cầu hủy kết quả bán đấu giá tài sản của Công ty Thiên Phú.

Nhiều sai phạm trong bán đấu giá tài sản

Theo quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, lẽ ra Agribank Chợ Lớn phải có trách nhiệm trong việc tổ chức đấu giá khách quan, công bằng, thẩm định giá đấu giá đúng với giá đất Nhà nước quy định... đảm bảo thu hồi tối đa số nợ cho Nhà nước. Tuy nhiên, Argibank Chợ Lớn cùng và Công ty Nam Sài Gòn đã thực hiện đấu giá không khách quan; thẩm định giá không phù hợp với giá đất thị trường; giảm giá tài sản thiếu căn cứ dẫn đến Nhà nước (Agribank là đơn vị 100% vốn Nhà nước) chỉ thu về được 1.353 tỷ đồng.

Số nợ còn lại hơn 1.111 tỷ đồng mà Tòa phúc thẩm tuyên buộc Công ty Thiên Phú phải trả cho ngân hàng là không có khả năng thi hành án, nên Nhà nước bị thất thoát số tiền lớn này. Đây là những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm đến lợi ích Nhà nước, cần thiết phải hủy kết quả bán đấu giá, hủy hợp đồng bán đấu giá tài sản để làm lại nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.

Cũng theo VKSND Cấp cao tại TP.HCM, tòa án cấp sơ thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của các đơn vị liên quan trong việc vi phạm nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, công bằng trong đấu giá tài sản. Cụ thể là sử dụng chứng thư thẩm định giá hết hạn, vi phạm nguyên tắc định giá tài sản; vi phạm Luật công chứng; tính sai giá và diện tích của tài sản đấu giá; có hành vi bao che và không có biện pháp xử lý quyết liệt đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ thanh toán của đơn vị trúng đấu giá...

Tòa án sơ thẩm căn cứ kết luận thanh tra số 62 nói trên để cho rằng những vi phạm, sai sót trong việc bán đấu giá tài sản của Agribank Chợ Lớn và các đơn vị liên quan chưa đến mức phải hủy kết quả đấu giá là không đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, khách quan, bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng. Tòa án cấp phúc thẩm chẳng những không xem xét đánh giá các vị phạm pháp luật nghiêm trọng của bản án sơ thẩm mà còn tính thiếu hơn 125 tỷ đồng số tiền lãi mà nguyên đơn phải trả cho ngân hàng.

Theo kháng nghị Dự án Hòa Lân có nhiều loại đấtnhư: Nhà ở, trung tâm thương mại, công trình công cộng. Tại văn bản ngày 11/9/2020, Sở Tài chính Bình Dương cho biết đơn giá đất tại dự án này là hơn 6,8 triệu đồng/m2; 6,1 triệu đồng/m2 (vị trí 1); từ 2,4-2,6 triệu đồng/m2 (vị trí 2); 1,6-1,8 triệu đồng/m2 (vị trí 3); 1,1-1,3 triệu/m2 (vị trí 4). Như vậy, để xác định giá trị đất phải căn cứ vào từng vị trí nhưng việc thẩm định giá lại xác định toàn bộ dự án chỉ có 1 giá là hơn 2,5 triệu đồng/m2, là vi phạm nghiêm trọng.

Ngoài ra, sau khi trúng đấu giá, Công ty Kim Oanh liên tục vi phạm nghĩa vụ thanh toán trong thời gian dài 2 năm. Đến ngày 21/5/2019, mới thanh toán đủ số tiền. Lẽ ra, Agribank Chợ Lớn phải áp dụng Điều 17 Quy chế đấu giá để hủy kết quả đấu giá vô điều kiện. Tuy nhiên, ngân hàng lại nhân nhượng, cố tình bao che vi phạm, là vi phạm quy chế đấu giá, thông báo đấu giá và quy định ban đầu của chính Agribank Chợ Lớn đưa ra tại công văn số 196 ngày 28/4/2017, làm ảnh hưởng đến việc thu hồi nợ xấu của ngân hàng cũng như quyền lợi của Nhà nước. Mặt khác, theo chứng thư thẩm định giá ngày 14/9/2020, tại thời điểm tháng 3/2017, giá trị của KDC Hòa Lân là hơn 2.760 tỉ đồng. Trong khi, ngân hàng chỉ bán được giá thấp, gây thất thoát 1.113 tỉ đồng.

Kháng nghị cũng cho rằng các đơn vị liên quan đã xác định thiếu diện tích đất tại KDC Hòa Lân khi tổ chức bán đấu giá. Agribank Chợ Lớn ký hợp đồng bán đấu giá xác định là hơn 490.765,1 m2 nhưng khi các bên đo đạc lại thì thực tế thiếu 8.452 m2 đất so với hợp đồng. Trách nhiệm này thuộc Agribank Chợ Lớn, ảnh hưởng đến kết quả đấu giá và thu hồi nợ. Công ty Nam Sài Gòn thì không kiểm tra tính chính xác thông tin giảm giá tài sản của ngân hàng khi áp dụng giảm 02% trên giá khởi điểm, gây thiếu 346 triệu đồng vi phạm Nghị định 17/2010 của Chính phủ về đấu giá tài sản.