Khởi công 72 trường nội trú liên cấp: Bước triển khai mang tính hệ thống, nâng tầm giáo dục vùng biên

Điểm cầu trung tâm tại xã Yên Khương (Thanh Hóa) có sự hiện diện và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, với sự tham dự đầy đủ của lãnh đạo Trung ương, lãnh đạo tỉnh, các sở ngành, lực lượng vũ trang, thầy cô giáo và học sinh. Sự kiện thể hiện mức độ ưu tiên đặc biệt của chương trình, vừa là động tác chính trị, vừa là hành động thực tiễn để củng cố giáo dục vùng biên nơi được xem là "phên dậu" của Tổ quốc.

Bản chất của sự kiện không phải nghi lễ mang tính hình thức, mà là hiện thực hóa Kết luận 81 của Bộ Chính trị. Mục tiêu giai đoạn 2025 là hoàn thành 100 trường nội trú liên cấp, làm nền tảng cho việc mở rộng lên 248 trường trong 2-3 năm tiếp theo. Việc 72 công trình được khởi công đồng loạt trong một ngày không đơn thuần tạo "tiếng vang" truyền thông, mà là một mốc cam kết công khai, minh bạch: "đã nói là làm, đã làm là phải đo đếm được". Đây là cách hệ thống chính trị chuyển cam kết chính trị thành KPI cụ thể, bằng tiến độ thực tế, công trình hữu hình và kết quả có thể cân - đong - đo - đếm.

Từ góc nhìn chiến lược, giáo dục vùng biên không chỉ là giáo dục. Nó là đầu tư đồng hành: tri thức song hành với củng cố quốc phòng - an ninh xã hội. Khi đặt Nghị quyết 71 về đột phá giáo dục, chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực, bên cạnh Kết luận 81 về đầu tư trường nội trú, một logic xuyên suốt hiện rõ: nâng cao dân trí vùng biên là cách tạo nguồn cán bộ bản địa tương lai, những người hiểu địa bàn, gắn bó cộng đồng, đồng thời gìn giữ biên cương bằng năng lực và nhận thức. 100 trường giai đoạn 2025 là "bản mẫu" để chuẩn hóa mô hình, nhân rộng theo nguyên tắc quản trị tiến độ, tránh thực hiện rải rác, manh mún.

Yên Khương, Thanh Hóa, là ví dụ minh họa của chương trình. Trường nội trú Tiểu học và THCS Yên Khương gồm điểm trường chính tại bản Bôn (1,7 ha) và điểm trường Xắng Hằng (0,3 ha), dự kiến hoàn thành trước tháng 8/2026. Thiết kế trường tạo thành một hệ sinh thái giáo dục "tự vận hành": phòng học, nhà đa năng, thư viện, khu nội trú học sinh, nhà công vụ giáo viên, đủ học, đủ ở, đủ sinh hoạt. Trong bối cảnh địa hình phức tạp, khí hậu khắc nghiệt, việc bố trí này không phải lựa chọn thẩm mỹ mà là điều kiện tiên quyết để giáo dục vùng biên thực sự tồn tại.

Từ Yên Khương, có thể thấy rõ rằng "72 trường khởi công cùng ngày" không phải câu chuyện về số lượng mà là về phương thức thực thi. Chính phủ trực tiếp chỉ đạo; Bộ GD&ĐT điều phối toàn hệ thống; địa phương chịu trách nhiệm tiến độ và chất lượng; doanh nghiệp, nhà hảo tâm tham gia theo nguyên tắc minh bạch: Đóng góp tùy vào khả năng, đóng góp bằng công sức hay vật chất đều có giá trị. Đây là mô thức "Chính phủ đặt mục tiêu: Nhà nước kiến tạo - toàn xã hội cùng làm", khác hoàn toàn với tư duy dựa chủ yếu vào ngân sách nhà nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Chương trình không chỉ là dự án hạ tầng, mà là dự án kiến tạo niềm tin. Việc 72 trường được khởi công đồng loạt với sự hiện diện của lãnh đạo cấp cao là cam kết rằng biên cương không bị bỏ rơi khỏi quỹ đạo phát triển. Nhà nước và toàn xã hội đặt niềm tin vào tương lai của vùng biên, và tương lai ấy bắt đầu từ trường học.

Thủ tướng biểu dương Bộ GD&ĐT, các bộ ngành, địa phương biên giới, lực lượng thi công và đội ngũ giáo viên, những người biến chủ trương thành công trình cụ thể; đồng thời cảm ơn các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đã đồng hành theo tinh thần "ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít, tiện ở đâu góp ở đó".

Để đảm bảo các trường đi vào hoạt động năm học 2026-2027, Thủ tướng yêu cầu Bộ GD&ĐT và lãnh đạo các tỉnh biên giới chỉ đạo sát sao, gỡ vướng kịp thời, bảo đảm chất lượng, kỹ - mỹ thuật, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, lãng phí hay đội vốn vô lý. Song song đó, cần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đồng thời tiếp tục huy động nguồn lực xã hội thông qua MTTQ Việt Nam.

Thông điệp cốt lõi mà Thủ tướng nhấn mạnh là con người, tri ân thầy cô vùng sâu, vùng xa, vùng biên, những "chiến sĩ thầm lặng" gieo chữ, giữ nước; đồng thời gửi gắm kỳ vọng cho học sinh phải học tập, giữ gìn bản sắc, nuôi dưỡng khát vọng và trở thành lực lượng phát triển quê hương.

Khởi công đồng loạt 72 trường là điểm neo chính trị, là mốc định chuẩn cho tiến độ, khẳng định chiến lược: Biên giới không chỉ là nơi bảo vệ, mà là trục đỡ phát triển tương lai. Trường học, với vai trò xã hội - nhân văn, là công cụ bền vững nhất để thu hẹp khoảng cách vùng, giữ chân thầy và giữ trò, tạo môi trường đáng sống và kiến tạo niềm tin.

Trong tầm nhìn phát triển nhanh, bền vững, mô hình này đặt biên giới từ "vùng rìa" thành "trục đỡ" chiến lược của đất nước. Và tương lai ấy, bắt đầu từ những mái trường nội trú liên cấp, nơi gieo mầm tri thức, nuôi dưỡng khát vọng, và củng cố sự gắn kết bền vững của cộng đồng vùng biên cương với đất nước.