Không gian xưa - Nơi lưu giữ ký ức độc đáo về miền Tây xưa
Nằm ẩn mình bên trong quán cơm Ngoại Thành là nơi còn lưu giữ lại những giá trị truyền thống đầy ý nghĩa. Nơi đây tái hiện lại không gian xưa, đưa du khách quay trở về tìm lại những ký ức ngày xưa cũ. Miền ký ức tuổi thơ thật trong trẻo với bao thương mến, ăm ắp bao kỷ niệm buồn vui. Ở đó, ta được sống những giây phút thần tiên, hồn nhiên và mơ mộng. Một không gian văn hóa, sinh thái mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam nói chung và khu vực miền Tây nói riêng mà chủ nhân quán tạo dựng.
Ngay khi đặt chân vào trong khuôn viên quán Ngoại Thành, đầu Quốc lộ 61C đường nối Vị Thanh - Cần Thơ, xã Vị Trung, huyện Vị Thủy (Hậu Giang) du khách bị mê hoặc bởi những vật dụng xưa. Miền Tây - miền đất không có quá nhiều danh lam thắng cảnh, cũng không có những bãi biển trong xanh hay những ngọn núi hùng vĩ hoang sơ. Thế nhưng với riêng tôi, miền Tây có vẻ đẹp bình dị và nên thơ của vùng làng quê sông nước, với dân cư tập trung đông đúc và những làng xóm hiền hòa, trù phú núp bóng dưới bóng dừa xanh, đặc biệt miền Tây luôn đẹp bởi những tấm lòng chân phương của con người nơi đây.
Ở mỗi miền quê trên đất nước Việt Nam luôn chứa đựng những nét đẹp rất riêng không hề trộn lẫn. Trong nhà bày biện đơn sơ với bộ ghế gỗ họa tiết chăn con công, tivi đen trắng, điện thoại quay số, đèn dầu... những đồ vật đặc trưng của các gia đình Việt ở những năm thập niên 1990 - tất cả những vật dụng này là cả tâm huyết mà chủ nhân này lặn lội kiếm tìm.
![Nhà bếp, phía trước để bàn tròn với nhiều ghế vuông ngồi ăn cơm, uống trà với hàng xóm, khách quen. Trong bếp luôn có tủ chén, Gạc-măng-rê (tủ bếp, chạn bát), hoặc "cũi chén" để đựng, chứa dụng cụ phục vụ nấu nướng. Chái bên phải thường bỏ trống dành cho sinh hoạt. Chõng tre để xuôi cặp dách nhà để nằm nghỉ ngơi. Phía sau nhà, người ta thường che mái ra thêm dùng cho việc sắp củi khô dự trữ, gọi là "cự củi", treo vật dụng kiếm cá như: nom, lợp, lưới...](https://dntt.mediacdn.vn/thumb_w/640/197608888129458176/2024/1/12/anh-03-1705028127303864217059.jpg "Nhà bếp, phía trước để bàn tròn với nhiều ghế vuông ngồi ăn cơm, uống trà với hàng xóm, khách quen. Trong bếp luôn có tủ chén, Gạc-măng-rê (tủ bếp, chạn bát), hoặc "cũi chén" để đựng, chứa dụng cụ phục vụ nấu nướng. Chái bên phải thường bỏ trống dành cho sinh hoạt. Chõng tre để xuôi cặp dách nhà để nằm nghỉ ngơi. Phía sau nhà, người ta thường che mái ra thêm dùng cho việc sắp củi khô dự trữ, gọi là "cự củi", treo vật dụng kiếm cá như: nom, lợp, lưới...")
Nhà bếp, phía trước để bàn tròn với nhiều ghế vuông ngồi ăn cơm, uống trà với hàng xóm, khách quen. Trong bếp luôn có tủ chén, Gạc-măng-rê (tủ bếp, chạn bát), hoặc "cũi chén" để đựng, chứa dụng cụ phục vụ nấu nướng. Chái bên phải thường bỏ trống dành cho sinh hoạt. Chõng tre để xuôi cặp dách nhà để nằm nghỉ ngơi. Phía sau nhà, người ta thường che mái ra thêm dùng cho việc sắp củi khô dự trữ, gọi là "cự củi", treo vật dụng kiếm cá như: nom, lợp, lưới...
Trong một góc nhỏ, của quán cơm Ngoại Thành, chủ nhân quán lại chứa chứa đựng những chiếc radio, cassette, tivi trắng đen, máy ảnh, băng đĩa cũ… đa phần được sản xuất từ năm 1950 đến trước năm 1980, xuất xứ từ nhiều nước khác nhau như: Nhật, Mỹ, Nga, Đức... Ngày nay, khi máy móc hiện đại ngày càng xuất hiện nhiều hơn trên thị trường thì những nét hồn xưa chứa đựng trong những món đồ cũ cũng dần bị quên lãng. Đây cũng là cách để mỗi người chúng ta hoài niệm và càng thêm tin yêu, trân trọng.
Do các điều kiện tự nhiên, cũng như đời sống văn hóa, xã hội, kinh tế, người dân ĐBSCL luôn thích nghi với môi trường sống, tiếp nối các bậc tiền nhân đã khai hoang mở cõi, phát triển vùng đất mới. Không gian nhà ở vùng nông thôn ĐBSCL thuở xưa là một thực thể gắn bó vô cùng thiết thân với người miền Tây, một dấu ấn văn hóa sâu đậm trong dòng chảy lịch sử hơn 300 năm của miền đất phương Nam.
![Nông cụ của một thời khai khẩn đất phương Nam là một phần di sản không thể quên của nền văn hóa lúa nước. Nền văn hóa này đang dần lùi vào quên lãng với một tốc độ rất nhanh, khi mà vài ba thập niên trước nó còn đóng vai trò quan trọng, giờ thì những chiếc bao bố, chiếc cân bàn quả lắc, đòn gánh, cối xay lúa... đều đã được "gác bếp" từ lâu rồi.](https://dntt.mediacdn.vn/thumb_w/640/197608888129458176/2024/1/12/anh-06-17050281273871407749492.jpg "Nông cụ của một thời khai khẩn đất phương Nam là một phần di sản không thể quên của nền văn hóa lúa nước. Nền văn hóa này đang dần lùi vào quên lãng với một tốc độ rất nhanh, khi mà vài ba thập niên trước nó còn đóng vai trò quan trọng, giờ thì những chiếc bao bố, chiếc cân bàn quả lắc, đòn gánh, cối xay lúa... đều đã được "gác bếp" từ lâu rồi.")
Nông cụ của một thời khai khẩn đất phương Nam là một phần di sản không thể quên của nền văn hóa lúa nước. Nền văn hóa này đang dần lùi vào quên lãng với một tốc độ rất nhanh, khi mà vài ba thập niên trước nó còn đóng vai trò quan trọng, giờ thì những chiếc bao bố, chiếc cân bàn quả lắc, đòn gánh, cối xay lúa... đều đã được "gác bếp" từ lâu rồi.
Những năm 80, 90 của thế kỷ trước, nhiều gia đình phải đổi cả bồ lúa mới có thể sở hữu một chiếc cassette. Theo dòng thời gian, phương tiện nghe nhạc này đã đi vào dĩ vãng và được thay thế bằng những thiết bị công nghệ số. Thế nhưng chủ quán cơm Ngoại Thành đang sưu tầm và lưu giữ hơn nhiều chiếc radio, cassette, máy hát, máy quay, máy ảnh, băng đĩa, tivi, điện thoại… được người dân ưa chuộng một thời.
![Vào những ngày đầu xuân, tôi lại thả lòng mình lang thang về miền ký ức sâu thẳm. Tôi chợt nhận ra rằng, cho dù năm tháng đã ôm kỷ niệm lặng lẽ trôi vào dĩ vãng, nhưng cái nỗi nhớ mang tên "ký ức" về những cửa hàng tạp hóa xưa, sạp báo nơi góc phố ấy lại khiến tôi cho phép mình "lội ngược thời gian" trở về với những tháng ngày tuổi thơ êm đẹp. Không phải là để khóc mà là để mỉm cười.](https://dntt.mediacdn.vn/thumb_w/640/197608888129458176/2024/1/12/anh-08-17050281274001272220541.jpg "Vào những ngày đầu xuân, tôi lại thả lòng mình lang thang về miền ký ức sâu thẳm. Tôi chợt nhận ra rằng, cho dù năm tháng đã ôm kỷ niệm lặng lẽ trôi vào dĩ vãng, nhưng cái nỗi nhớ mang tên "ký ức" về những cửa hàng tạp hóa xưa, sạp báo nơi góc phố ấy lại khiến tôi cho phép mình "lội ngược thời gian" trở về với những tháng ngày tuổi thơ êm đẹp. Không phải là để khóc mà là để mỉm cười.")
Vào những ngày đầu xuân, tôi lại thả lòng mình lang thang về miền ký ức sâu thẳm. Tôi chợt nhận ra rằng, cho dù năm tháng đã ôm kỷ niệm lặng lẽ trôi vào dĩ vãng, nhưng cái nỗi nhớ mang tên "ký ức" về những cửa hàng tạp hóa xưa, sạp báo nơi góc phố ấy lại khiến tôi cho phép mình "lội ngược thời gian" trở về với những tháng ngày tuổi thơ êm đẹp. Không phải là để khóc mà là để mỉm cười.
Sa quạt lúa (dụng cụ để giê lúa lép). Khi vận hành chỉ cần đổ lúa trên phều, kéo cần gạt là lúa tự quạt sạch. Lúc này lúa sẽ rơi theo một cửa, lúa lửng chạy qua một cửa khác còn lúa lép sẽ được thốn ra ngoài. Một thời chiếc máy quạt lúa này đã giúp người nông dân đỡ phần nào vất vả. Giờ đây công nghệ phát triển đã giúp việc lựa chọn thóc lúa, sấy, tách vỏ dễ dàng hơn.
Vào những thập niên 70, 80, những ai có dịp về vùng quê nông thôn ở miền Tây sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh cây cầu khỉ, xuồng ba lá… kèm theo đó có một mẫu nhà khá quen thuộc đi vào lịch sử xưa đó là mẫu nhà lá đơn xơ… Ngày nay, mẫu nhà này đang dần mai một, thay thế vào đó là những mẫu nhà hiện đại. Ngoài không gian sống rộng rãi, thoáng mát, ngôi nhà này còn mang lại giá trị kỷ niệm nên vẫn là lựa chọn của nhiều người dân vùng quê sông nước miền Tây.
Năm tháng cứ thế vội qua đi, con người và cuộc sống cũng đổi khác đi nhiều, chỉ có kỷ niệm là vẫn còn vẹn nguyên như thế. Đó là những hoài niệm nho nhỏ mà đầy lưu luyến, khát khao.
Trong lòng vẫn thương và nhớ mãi miền Tây - miền đất của hương đồng cỏ nội, vẫn day dứt và âm ỉ bản tình ca của chốn quê nghèo, nhiều khi, giữa phố xá tấp nập, nghe một âm thanh lao xao cũng nhớ tiếng xuồng khua nước. Và đôi lúc, giữa bộn bề cuộc sống bỗng dưng nhớ những ký ức miền Tây xưa - nơi đong đầy ký ức ngọt ngào yêu thương trong tôi.
Văn Dương
Hà Nội dự kiến giảm 61 xã, phường sau sắp xếp đơn vị hành chínhHà Nội dự kiến giảm 61 xã, phường (tại 20 quận, huyện) sau sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023-2025. Khi đó, trên địa bàn thành phố còn 518 đơn vị hành chính cấp xã.
