Khu kinh tế Nghi Sơn: Bứt phá để xứng tầm trung tâm công nghiệp - năng lượng quốc gia

Sau hơn một thập kỷ hình thành và phát triển, KKT Nghi Sơn đã vươn lên trở thành trung tâm công nghiệp, năng lượng lớn của khu vực Bắc Trung Bộ. 

Buổi làm việc ngày 11/11 của Thường trực Tỉnh ủy Thanh Hóa với Ban Quản lý KKT Nghi Sơn và các KCN đã mở ra định hướng chiến lược, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc tháo gỡ những điểm nghẽn, đồng bộ hạ tầng, thu hút đầu tư chất lượng cao và kiến tạo một không gian tăng trưởng xanh, bền vững cho tương lai.

Báo cáo tại buổi làm việc, đồng chí Trịnh Huy Triều, Tỉnh ủy viên, Trưởng Ban Quản lý KKT Nghi Sơn và các KCN cho biết: KKT Nghi Sơn có quy mô quy hoạch 106.000 ha, gồm 55 phân khu chức năng, nơi đây đã thu hút 733 dự án đầu tư, trong đó có 75 dự án FDI, tạo việc làm cho hơn 100.000 lao động với thu nhập bình quân 7,5 triệu đồng/tháng. Đóng góp của Nghi Sơn chiếm trên 50% tổng thu ngân sách toàn tỉnh, một con số khẳng định vai trò "đầu tàu kinh tế" của khu vực Nam Thanh - Bắc Nghệ.

Những dự án quy mô lớn như Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Nhiệt điện Nghi Sơn 1 và 2, Xi măng Nghi Sơn, các dự án luyện kim, vật liệu xây dựng… đã tạo nên chuỗi công nghiệp liên hoàn, thúc đẩy hình thành hệ sinh thái sản xuất, dịch vụ hiện đại. Hạ tầng kỹ thuật từng bước được đầu tư đồng bộ, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển mới.

Tuy nhiên, thực tế cũng chỉ ra rằng KKT Nghi Sơn vẫn đang đối mặt với nhiều "điểm nghẽn" mang tính cấu trúc: giải phóng mặt bằng chậm, hạ tầng kỹ thuật, xã hội chưa đồng bộ, thủ tục hành chính còn thiếu tính liên thông, một số dự án trọng điểm bị kéo dài do vướng mắc về đất đai và cơ chế đầu tư. 

Đối với 19 KCN ngoài KKT Nghi Sơn, dù đã thu hút 404 dự án đầu tư thứ cấp, song nhiều khu hạ tầng xuống cấp, thiếu trạm xử lý nước thải đạt chuẩn, chậm giải phóng mặt bằng, thậm chí có khu chưa thu hút được nhà đầu tư hạ tầng. Một số nơi còn tình trạng xây dựng sai phép, lấn chiếm hành lang kỹ thuật, gây ảnh hưởng đến môi trường đầu tư chung.

Qua nghe báo cáo và khảo sát thực tế tại KKT Nghi Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Xuân Liêm và lãnh đạo các sở, ngành đã trao đổi, làm rõ từng nhóm vấn đề, chỉ rõ những tồn tại kéo dài trong công tác giải phóng mặt bằng, cơ chế phối hợp giữa các ngành, thủ tục hành chính còn bất cập.

Các ý kiến đề nghị Ban Quản lý KKT và các sở, ngành liên quan cần siết lại kỷ cương, nâng cao hiệu lực thực thi, tránh để chậm trễ gây mất cơ hội thu hút đầu tư.

Để Khu kinh tế Nghi Sơn phát triển tương xứng với vị thế là hạt nhân tăng trưởng và vùng động lực số một của tỉnh, điều cốt lõi là phải có tư duy đột phá và hành động quyết liệt. Thanh Hóa không thể tiếp tục phát triển theo quán tính mà cần bước sang một giai đoạn mới, giai đoạn của đổi mới quản lý, tăng cường hiệu lực điều hành và siết chặt kỷ cương hành chính. Việc chậm trễ trong giải phóng mặt bằng, những bất cập trong thủ tục đầu tư hay sự thiếu liên thông giữa các cấp, các ngành không chỉ là rào cản kỹ thuật, mà còn là thách thức đối với năng lực tổ chức và điều hành phát triển.

Khẳng định quyết tâm chính trị của tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Doãn Anh tại buổi làm việc nhấn mạnh: KKT Nghi Sơn phải được đầu tư và phát triển bằng tầm nhìn chiến lược, với mục tiêu không chỉ mở rộng quy mô mà còn nâng cao chất lượng tăng trưởng, đảm bảo tính bền vững và lan tỏa. Muốn vậy, quy hoạch phải đi trước một bước, có tầm nhìn dài hạn, định hình rõ không gian phát triển mới gắn với mô hình tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn.

Bí thư Tỉnh ủy chỉ rõ một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm đó là: những điểm nghẽn về hạ tầng cần được xử lý dứt điểm, đặc biệt là hạ tầng giao thông, cảng biển, khu tái định cư và hệ thống thoát nước, những yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của khu kinh tế. Tỉnh yêu cầu phân công rõ trách nhiệm từng khâu, từng cấp, đảm bảo tiến độ các dự án chiến lược. Trong thu hút đầu tư, cần kiên định nguyên tắc chọn lọc, ưu tiên các ngành công nghiệp sạch, công nghệ cao, thân thiện với môi trường, có giá trị gia tăng lớn và khả năng lan tỏa mạnh.

Trên hết, phải tăng cường kỷ luật đầu tư, xử lý nghiêm các dự án chậm tiến độ, đổi mới phương thức quản lý và nâng cao tinh thần phục vụ doanh nghiệp. Ban Quản lý KKT Nghi Sơn cần phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, chủ động tháo gỡ vướng mắc về đất đai, giải phóng mặt bằng và cải thiện hạ tầng đô thị, giao thông nông thôn. Các dự án như đê chắn sóng, quai đê lấn biển, cảng biển hay khu tái định cư phải được triển khai với tư duy "nghĩ sâu - làm lớn", hướng đến tầm nhìn lâu dài về phát triển không gian kinh tế biển và bảo đảm đời sống người dân.

Chỉ khi tư duy được đổi mới, hành động được tổ chức quyết liệt và đồng bộ, KKT Nghi Sơn mới có thể bứt phá, trở thành cực tăng trưởng chiến lược không chỉ của Thanh Hóa mà của cả khu vực Bắc Trung Bộ và cả nước, hướng tới khu kinh tế tầm vóc quốc gia

KKT Nghi Sơn không chỉ là trung tâm công nghiệp của Thanh Hóa, mà còn là mắt xích chiến lược trong hành lang kinh tế Bắc - Nam, cửa ngõ kết nối khu vực Bắc Trung Bộ với thế giới thông qua hệ thống cảng nước sâu. Vì vậy, việc phát triển Nghi Sơn không chỉ là yêu cầu nội tại của tỉnh, mà còn là đóng góp trực tiếp vào chiến lược phát triển công nghiệp quốc gia, bảo đảm an ninh năng lượng và tăng trưởng xanh.

Để hiện thực hóa mục tiêu ấy, cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự quyết liệt của chính quyền và sự đồng hành của doanh nghiệp, người dân. Phát triển Nghi Sơn không chỉ là xây dựng nhà máy, khu công nghiệp, mà còn là kiến tạo một không gian kinh tế - xã hội hài hòa, bền vững, nơi công nghiệp hiện đại song hành với đô thị văn minh, môi trường trong lành và đời sống nhân dân ngày càng nâng cao.

Khi những điểm nghẽn được tháo gỡ, quy hoạch đồng bộ được hoàn thiện, cơ chế đặc thù được áp dụng hiệu quả, Nghi Sơn hoàn toàn có thể trở thành "đầu tàu tăng trưởng" không chỉ của Thanh Hóa mà của cả khu vực Bắc Trung Bộ, xứng đáng với vị thế một trong tám khu kinh tế ven biển trọng điểm của Việt Nam.