Kiến nghị tăng lương cơ sở ngay từ đầu năm 2026

Thảo luận kinh tế xã hội tại Quốc hội sáng 29/10, đại biểu Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long, cho biết sau gần 4 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bộ máy hành chính "nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc". Cán bộ công chức ở cơ sở phải đi làm xa hơn, đảm nhận thêm nhiều nhiệm vụ nhưng thu nhập chưa được cải thiện.

Theo báo cáo tổng hợp kiến nghị của cử tri Quảng Trị, Bình Thuận, Vĩnh Long, nhiều cán bộ xã phải di chuyển từ 10 đến 15 km mới đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại và công vụ chưa điều chỉnh. Cử tri các tỉnh Nghệ An, Lâm Đồng, Đồng Tháp đề nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ đối với cán bộ vùng sáp nhập. Đời sống của họ gặp khó khăn khi chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng khiến thu nhập thực tế giảm 10-12% so với trước đây.

Nhiều địa phương như Bắc Kạn, Cần Thơ và một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long cũng phản ánh tình trạng đội ngũ cán bộ cơ sở đang phải gánh thêm nhiều phần việc do tinh giản biên chế, nhưng thu nhập chưa được cải thiện, ảnh hưởng đến tâm lý, động lực và hiệu quả công tác của họ.

“Những con số này không chỉ là dữ liệu thống kê, mà là tiếng lòng của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở, những người đang gánh phần việc nặng nề nhất của bộ máy Nhà nước. Nếu đời sống của họ không được đảm bảo, hiệu quả thực thi chính sách sẽ khó đáp ứng được yêu cầu”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Theo báo cáo của Chính phủ và các ủy ban của Quốc hội, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng năm 2025 tăng khoảng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Giá nhiều nhóm hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nhà ở, điện nước, học phí, xăng dầu và chi phí thuê nhà đều tăng mạnh, gây sức ép lớn lên đời sống người làm công ăn lương.

Đặc biệt, thu nhập thực tế của cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng rõ rệt khi mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh tương ứng, trong khi chi phí đi lại và sinh hoạt tăng cao sau khi triển khai mô hình chính quyền hai cấp. Dù chưa đến mức báo động, song thực tế này đang trực tiếp bào mòn thu nhập của những người thực thi công vụ.

Đại biểu cho rằng mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, áp dụng từ 1/7/2024, đã không còn phù hợp với mặt bằng giá sinh hoạt hiện nay. Tại các đô thị, chi phí sinh hoạt tối thiểu (ăn uống, đi lại, điện nước, học phí con cái…) đã lên tới 4,5-5 triệu đồng/người/tháng, vượt xa khả năng chi trả của nhiều công chức trẻ.

"Với mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng, công chức trẻ chỉ đủ sống từ đầu tháng đến ngày 20, còn 10 ngày cuối tháng phải chạy bằng niềm tin và mì gói", ông ví von.

Ông Tuấn cho rằng nâng cao đời sống cán bộ là nâng cao chất lượng bộ máy, nên kiến nghị Quốc hội và Chính phủ điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ 1/1/2026, không chờ giữa năm như trước.

Theo đại biểu, đây không chỉ là “câu chuyện về tiền lương”, mà là sự gửi gắm của lòng dân, là nhịp đập chung của bộ máy đang cần được tiếp thêm sinh lực. Cán bộ có đủ sống, thì mới yên tâm phục vụ; công chức không bị nặng gánh cơm áo, gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 6/9, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (nay là Phó thủ tướng) cho biết Bộ đề xuất điều chỉnh ba nhóm phụ cấp gắn với sắp xếp bộ máy và đơn vị hành chính, gồm phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp khu vực và phụ cấp đặc thù. Bà Trà cho biết tới đây các cơ quan sẽ tổng kết Nghị quyết 27 của Trung ương, tính toán chiến lược dài hạn cho cải cách tiền lương.

Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Đảng ủy Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị rà soát, hoàn thiện hệ thống vị trí việc làm. Bộ đã gửi văn bản tới các bộ, ngành đề nghị phối hợp tổng hợp, làm cơ sở xác định biên chế của từng cơ quan và chính quyền địa phương.