Lào Cai: Đa dạng hình thức trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số

Đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) thường đối mặt với nhiều rào cản, như khoảng cách địa lý, ngôn ngữ, trình độ nhận thức pháp luật còn hạn chế và khó khăn kinh tế, khiến họ dễ bị tổn thương và khó tiếp cận với công lý khi có tranh chấp hoặc vướng mắc pháp lý.

Việc trợ giúp pháp lý tại các xã vùng cao, vùng dân tộc thiểu số mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, không chỉ đơn thuần là hỗ trợ về mặt pháp luật mà còn là một biện pháp thiết yếu nhằm thúc đẩy công bằng xã hội và bảo vệ quyền con người tại những khu vực còn nhiều khó khăn.

Tại tỉnh Lào Cai, một tỉnh có đa dạng thành phần dân tộc, công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) cho đồng bào DTTS luôn được chú trọng triển khai với nhiều hình thức phong phú, thiết thực.

Hình thức phổ biến nhất là tư vấn pháp luật, giúp người dân giải đáp các thắc mắc, vướng mắc pháp luật liên quan đến các lĩnh vực như đất đai, hôn nhân gia đình, dân sự, hình sự, chế độ chính sách. Việc tư vấn được thực hiện tại trụ sở Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh và các chi nhánh, hoặc thông qua các đợt truyền thông lưu động.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lào Cai đã tổ chức 2 hội nghị tập huấn về trợ giúp pháp lý cho 120 người tại xã Mường Khương và phường Sa Pa; tổ chức 49 buổi truyền thông pháp luật tại địa bàn cơ sở với gần 3.500 lượt người dân tham dự trực tiếp.

Để nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý và bảo vệ quyền lợi cho người nghèo, người yếu thế, ngành Tư pháp sẽ tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức truyền thông, phổ biến pháp luật, trong đó có việc sử dụng ngôn ngữ đơn giản, gần gũi, kết hợp tiếng dân tộc để bà con dễ hiểu; đồng thời phát huy vai trò của cơ quan thường trực Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh trong hướng dẫn, kiểm tra và nhân rộng các mô hình hiệu quả.

Bên cạnh đó, các trợ giúp viên pháp lý còn thực hiện tham gia tố tụng, tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL (như người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, người bị hại, đương sự) trong các vụ án hình sự, dân sự, hành chính, đảm bảo họ được hưởng đầy đủ quyền lợi theo quy định pháp luật. 

Hình thức đại diện ngoài tố tụng cũng được triển khai để thực hiện các hoạt động đại diện ngoài cơ quan tố tụng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL. 

Đặc biệt, hình thức truyền thông về trợ giúp pháp lý lưu động tại cơ sở được đánh giá là cực kỳ hiệu quả đối với đồng bào DTTS vùng sâu, vùng xa, biên giới. Các đoàn TGPL lưu động phối hợp với chính quyền địa phương, tổ chức đoàn thể tổ chức các buổi truyền thông trực tiếp, nói chuyện chuyên đề phổ biến pháp luật tại các thôn, bản nghèo, đặc biệt khó khăn. 

Nội dung truyền thông được lồng ghép các quy định pháp luật thiết thực và thông tin về chính sách TGPL. Qua đó, người dân được cung cấp thông tin, tài liệu pháp luật, mẫu đơn yêu cầu TGPL và được tư vấn pháp luật trực tiếp ngay tại địa phương, giúp họ tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại.

Cùng với đó, Sở Tư pháp phối hợp chặt chẽ với các ngành, đoàn thể trong đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ xã, trưởng thôn, hòa giải viên và người có uy tín. Mạng lưới này trở thành “cánh tay nối dài” của ngành tư pháp, giúp người dân được tư vấn, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn pháp lý kịp thời, đồng thời ngăn ngừa vi phạm pháp luật ngay từ cơ sở.

Với những hoạt động thiết thực trên, từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lào Cai đã trợ giúp pháp lý 1.319 vụ việc cho 1.145 người, trong đó tham gia tố tụng 773 vụ việc, tư vấn pháp luật cho 546 vụ việc.

Các tổ chức trợ giúp pháp lý và luật sư tình nguyện đã tư vấn pháp luật miễn phí kịp thời, đại diện người dân tham gia tố tụng, giúp đồng bào hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, đồng thời sử dụng pháp luật để bảo vệ lợi ích hợp pháp của bản thân.

Việc đa dạng hóa hoạt động, linh hoạt phù hợp với từng địa bàn đã góp phần đưa Luật Trợ giúp pháp lý ngày càng đi sâu vào đời sống, góp phần nâng cao nhận thức về pháp luật cho người dân vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Quan trọng hơn, trợ giúp pháp lý còn hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết; củng cố niềm tin của đồng bào vào hệ thống pháp luật và chính quyền, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số.