Lào Cai: Đẩy mạnh tuyên truyền phòng, chống tảo hôn tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con… xảy ra chủ yếu ở địa bàn các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn... để lại hệ lụy cho cả gia đình và xã hội, là trở lực ngăn cản nâng cao chất lượng dân số của Lào Cai.

Thời gian qua, vấn đề này luôn nhận được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự phối hợp triển khai thực hiện của tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh. Qua đó, công tác phòng, chống tảo hôn trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt được những kết quả nhất định

Theo Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai, trong 9 tháng năm 2023, tỉnh có 87 người chưa đủ tuổi kết hôn sống chung với nhau hoặc sống chung với người khác như vợ chồng, giảm 26% so với cùng kỳ năm 2022. Lào Cai có 506 phụ nữ dân tộc thiểu số dưới 18 tuổi sinh con lần đầu, tập trung ở các huyện Bắc Hà, Sa Pa, Bát Xát... 

Điểm sáng trong công tác xóa bỏ hủ tục lạc hậu trên địa bàn tỉnh là từ năm 2021 đến nay đã không xảy ra trường hợp hôn nhân cận huyết thống.

Để thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, từng bước giảm bền vững, tiến tới xóa bỏ các vấn nạn, hủ tục trên, hàng năm, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tăng cường tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. 

Nội dung tuyên truyền, phổ biến tập trung về Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng chống bạo lực gia đình, Đề án, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Việc tuyên truyền được thực hiện trên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh; Báo Lào Cai; hệ thống truyền thanh của huyện, xã; các buổi sinh hoạt cộng đồng tại thôn, bản, tổ dân phố; giờ học ngoại khóa của các trường học THCS, THPT...

Lào Cai cũng quan tâm, bố trí nguồn lực cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội tại các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; triển khai tốt các chính sách dân tộc, trong đó có Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025" thuộc Dự án 9 trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025, từ năm 2022-2023, tỉnh Lào Cai được Trung ương phân bổ 8,070 tỷ đồng để triển khai thực hiện các nội dung của Tiểu Dự án.

Từ nguồn kinh phí được cấp, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tổ chức 32 hội nghị tập huấn kiến thức, kỹ năng tuyên truyền cho Ban chỉ đạo xã; 3.329 hội nghị tuyên truyền cho 261.571 đại biểu là cán bộ thôn bản, người có uy tín, người dân và học sinh tại các mô hình điểm; in ấn, phát hành 10.000 tờ rơi song ngữ Việt - Mông cấp cho nhân dân.

UBND tỉnh Lào Cai cũng đã giao cho các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh xây dựng 17 mô hình điểm để tập trung đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền (Ban Dân tộc tỉnh 2 mô hình điểm tại huyện Bát Xát, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh 2 mô hình điểm tại huyện Mường Khương, Công an tỉnh 2 mô hình điểm tại huyện Si Ma Cai, Sở Tư pháp 2 mô hình tại huyện Bảo Thắng, Sở Văn hóa - Thể thao 2 mô hình tại thị xã Sa Pa, Sở Giáo dục và Đào tạo 2 mô hình tại huyện Văn Bàn, Tỉnh Đoàn 2 mô hình tại huyện Bảo Yên, Hội Liên hiệp Phụ nữ 1 mô hình tại thành phố Lào Cai).

Các mô hình điểm có nhiều tên gọi như: “BĐBP đồng hành cùng bà con thôn, bản nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”; “Công an đồng hành cùng bà con thôn, bản nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”; “Nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”; “Tổ phụ nữ không có con tảo hôn”; “Thanh thiếu niên nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”; “Cha mẹ đồng hành cùng con cái nói không với tảo hôn”; “Chống tảo hôn”, “Giáo dục cha mẹ trong chăm sóc và phát triển trẻ em gắn với hôn nhân gia đình”...

Các địa phương tăng cường đưa các quy định của pháp luật về tuổi kết hôn, đăng ký kết hôn, cam kết không tảo hôn, thực hiện đăng ký kết hôn, đăng ký khai sinh theo đúng quy định và bảo đảm thực hiện các nội dung chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em… vào quy ước thôn bản, tiêu chuẩn xếp loại gia đình văn hóa, thôn, bản văn hóa.

Các cấp, ngành tập trung tuyên truyền, nhất là tại các thôn, khu dân cư có tỷ lệ tảo hôn còn cao; tổ chức tập huấn cung cấp thông tin, phổ biến pháp luật, tư vấn, đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động, thay đổi hành vi của đồng bào dân tộc thiểu số về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Nội dung tuyên truyền tập trung vào phổ biến những tác hại của tảo hôn đối với sức khỏe, phát triển thể chất của vị thành niên; qua đó, vận động phụ huynh thường xuyên quan tâm, quản lý, giáo dục con em, nhất là quan tâm đến đời sống tâm lý, tình cảm của con em mình trước khi bước vào độ tuổi vị thành niên.

Ban Dân tộc tỉnh (cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống của địa phương) cũng sẽ thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, phân tích kết quả thực hiện của các cơ quan, địa phương ở từng nội dung; định kỳ báo cáo đánh giá kết quả thực hiện, đề xuất các giải pháp làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con.