Định hướng đúng đắn, xóa bỏ hủ tục tảo hôn trong ĐBDTTS của Lào Cai

Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới có nhiều thành phần dân tộc sinh sống, các DTTS cư trú xen kẽ, rộng khắp trên địa bàn tỉnh, mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa, phong tục tập quán riêng. Đặc điểm này đã tạo nên tính đa dạng, phong phú, đặc trưng trong không gian văn hoá nhưng cũng tồn tại nhiều hạn chế trong nhận thức về dân số, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình...

Hàng năm, UBND tỉnh Lào Cai đều chỉ đạo các địa phương tuyên truyền, vận động 100% xã, thôn, bản, hộ gia đình, dòng họ, thầy mo, thầy cúng, ông mai, bà mối,… vùng đồng bào dân tộc thiểu số ký cam kết thực hiện các quy định của pháp luật về hôn nhân, gia đình. 100% học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông, thanh thiếu niên (không phải là học sinh) vùng đồng bào dân tộc thiểu số được tuyên truyền, cung cấp thông tin, kiến thức pháp luật về hôn nhân, gia đình và tác hại, hậu quả của tảo hôn, về chăm sóc sức khỏe sinh sản và thực hiện biện pháp kế hoạch hóa gia đình.

Được sự chỉ đạo vào cuộc sát sao của các cấp và sự đổi mới trong công tác truyền thông về công tác dân số và phát triển đặc biệt là phòng chống tảo hôn, trẻ em gái sinh con trước 18 tuổi giai đoạn 2017-2025 đã đạt được một số kết quả nhất định. Theo số liệu thống kê, năm 2017 xảy ra 4 vụ tảo hôn; 71 trường hợp trẻ em gái sinh con trước 18 tuổi. Đến 6 tháng đầu năm 2024, không có trường hợp tảo hôn trên địa bàn thành phố, ngăn chặn thành công 2 trường hợp có dấu hiệu sống như vợ chồng (chưa đủ tuổi kết hôn); số trẻ em gái sinh con trước 18 tuổi là 5 trường hợp.

Đạt được kết quả trên, UBND tỉnh Lào Cai đã tổ chức nhiều Hội nghị truyền thông, tuyên truyền. Ngoài ra, riêng tại thành phố đã thành lập 15 mô hình câu lạc bộ “Nói không với tảo hôn, không kết hôn cận huyết thống”; “Tư vấn khám sức khỏe trước kết hôn cho vị thành niên/thanh niên”... tại 13/17 xã, phường.

Điển hình, tại Sa Pa, trong 9 tháng năm 2024, thị xã đã tổ chức được 176 buổi tuyên truyền cho gần 32.000 lượt cán bộ thôn, người có uy tín, thanh niên, phụ nữ, học sinh, nhân dân. Tổ chức 10 hội nghị tập huấn, giao lưu cho trên 1.200 lượt người về bồi dưỡng kiến thức kỹ năng tuyên truyền, tư vấn, vận động đồng bào DTTS thay đổi về hành vi hôn nhân, cải tạo phong tục tập quán về hôn nhân gắn với bình đẳng giới. Trong đó, tập trung tuyên truyền cho lứa tuổi học sinh tại các xã, phường có nguy cao về tảo hôn.

Phòng Dân tộc thị xã Sa Pa đã tham mưu với Ban chỉ đạo phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số tỉnh Lào Cai đặc biệt chú trọng đến công tác tuyên truyền đến với đồng bào DTTS vì đây chính là việc làm thiết thực nhất để mang lại những kết quả tích cực trong công tác phòng chống tảo hôn. Các nội dung tuyên truyền thường xuyên đổi mới, lựa chọn hình thức; các nội dung dễ hiểu, dễ nhớ và đặc biệt là sát với thực tiễn đời sống sinh hoạt của đồng bào DTTS….

Bên cạnh đó, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp về công tác quản lý Nhà nước, tuyên truyền gắn với phát động các phong trào vận động nhân dân nhằm nâng cao chất lượng dân số, phòng chống trẻ em gái sinh con trước 18 tuổi.

Để đẩy mạnh thay đổi nhận thức của nhân dân, xây dựng nếp sống văn hóa, nhằm nâng cao chất lượng dân số, Ban Chỉ đạo phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số tỉnh Lào Cai đã đề ra những giải pháp thực hiện trong giai đoạn tới, với nhiều mục tiêu cụ thể, đó là:

Tăng cường kiểm tra, nắm bắt tình hình thanh, thiếu niên, đặc biệt là nhóm học sinh nghỉ hè để có các biện pháp tuyên truyền thực hiện phòng, chống tảo hôn.

Nâng cao nhận thức cho người dân về các hệ luỵ của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; các chế tài về xử phạt hành chính và hình sự liên quan đến vấn đề tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống để làm giảm tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số gắn với cải tạo tập quán lạc hậu trong việc cưới, việc tang trong đời sống đồng bào dân tộc thiểu số.

Tại các trường học trên địa bàn thị xã, các buổi tuyên truyền về giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con đã phân chia ra từng nhóm học sinh nam và nữ, các em có nguy cơ cao về tảo hôn được tham gia toạ đàm về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con.

Tuyên truyền các kiến thức thiết thực với đời sống để học sinh có thể bảo vệ mình trước vấn nạn này, từ đó các em có thể trở thành những tuyên truyền viên tích cực truyền thông nhằm ngăn chặn nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống với bạn bè và người thân.