Lễ tế mở cửa đền Xương Giang: Tưởng nhớ anh hùng, kết nối quá khứ và hiện tại

Tham dự buổi lễ có các đồng chí lãnh đạo: Vũ Trí Hải - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Bắc Giang; Thạch Văn Chung - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Bắc Giang; Đặng Đình Hoan - Chủ tịch UBND thành phố Bắc Giang cùng các đồng chí Thường trực Thành ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ thành phố. 

Các đại biểu và người dân thành phố Bắc Giang đã cùng nhau thực hiện nghi lễ trang nghiêm và đầy ý nghĩa, thể hiện lòng tri ân đối với những anh hùng, chiến sĩ đã hy sinh trong trận chiến lịch sử tại Xương Giang.

Chiến thắng Xương Giang: Mốc son lịch sử của dân tộc

Chiến thắng Xương Giang vào năm 1427 là một sự kiện quan trọng, mang tính bước ngoặt trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Đây là chiến công vĩ đại của quân và dân Đại Việt dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi, đánh bại đội quân xâm lược nhà Minh, kết thúc hơn 20 năm đô hộ của quân xâm lược phương Bắc. Chiến thắng này không chỉ giúp đất nước thoát khỏi ách thống trị mà còn mở ra một thời kỳ mới, thịnh vượng và tự chủ cho Đại Việt.

Sau chiến thắng lịch sử này, vào năm 1428, khi lên ngôi, vua Lê Lợi đã tổ chức lễ hội khao quân, tuyên đọc "Đại cáo Bình Ngô" để công nhận và khẳng định thắng lợi của dân tộc trước quân Minh. Trong không khí hân hoan đó, đất nước Đại Việt đã tổ chức nhiều lễ hội, và Xương Giang cũng không nằm ngoài truyền thống này. Thành Xương Giang, nơi diễn ra trận chiến quyết định, được chọn làm nơi tổ chức lễ hội lớn để tạ ơn trời đất, mừng chiến thắng và cầu mong quốc thái dân an.

Truyền thống Lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang

Từ khi chiến thắng Xương Giang diễn ra, lễ hội mừng chiến thắng đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của nhân dân vùng Xương Giang. Vào dịp đầu xuân, từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng, các làng quanh khu vực thành Xương Giang thường tổ chức các lễ hội, tái hiện lại những chiến công hào hùng của các bậc tiền nhân. Lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang không chỉ là dịp để ôn lại những ký ức lịch sử mà còn là thời gian để người dân thể hiện lòng tự hào dân tộc và tôn vinh những người đã hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Những năm gần đây, lễ hội đã trở thành một sự kiện lớn, thu hút sự tham gia đông đảo của nhân dân cả vùng và du khách thập phương. Từ những buổi lễ tế trang trọng đến các hoạt động vui chơi, văn hóa, thể thao, lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang đã trở thành một không gian sinh động để giao lưu, học hỏi và thắt chặt tình đoàn kết cộng đồng.

Ngày 31/12/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định công nhận Khu Di tích Địa điểm Chiến thắng Xương Giang là Di tích Quốc gia đặc biệt. Đây là vinh dự lớn lao, đồng thời cũng là trách nhiệm trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa lịch sử này. Để tôn vinh những giá trị văn hóa, lịch sử của chiến thắng Xương Giang, vào ngày 10/11/2023, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định đưa lễ hội truyền thống Xương Giang vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Việc công nhận này không chỉ khẳng định giá trị văn hóa của lễ hội mà còn giúp nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.

Lễ tế mở cửa đền: Hoạt động mở đầu của lễ hội

Lễ tế mở cửa đền Xương Giang là một nghi thức quan trọng, mở đầu cho chuỗi các hoạt động trong lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang năm 2025. Tại buổi lễ, các bô lão trong đội tế đã thực hiện các nghi lễ trang nghiêm để tưởng nhớ công lao của các anh hùng dân tộc, đặc biệt là các anh hùng nghĩa sĩ Lam Sơn, những người đã hy sinh trong trận chiến Xương Giang. Các nghi thức tế trời đất, tế vua Lê Lợi, và các anh hùng tử trận không chỉ là sự tôn vinh những chiến công vĩ đại mà còn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của nhân dân đối với các bậc tiền nhân đã góp phần bảo vệ độc lập và tự do cho Tổ quốc.

Lễ tế cũng là dịp để thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn," nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau về những hy sinh, mất mát của các thế hệ đi trước. Các nghi lễ trang nghiêm, diễn ra trong không gian linh thiêng của đền Xương Giang, đã tạo ra một không khí thiêng liêng và sâu lắng, làm sống lại những ký ức hào hùng của dân tộc.

Trong khuôn khổ buổi lễ, các đồng chí lãnh đạo thành phố Bắc Giang đã thực hiện nghi thức phóng Ngư, phóng Điểu cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhà nhà hạnh phúc. Đây là một nghi thức quan trọng, nhằm cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho cộng đồng và đất nước, đồng thời thể hiện sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và hiện đại.

Lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang không chỉ là dịp để tưởng nhớ lịch sử mà còn là cơ hội để người dân và du khách tham gia vào các hoạt động văn hóa đặc sắc. Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nhiều chương trình và hoạt động hấp dẫn sẽ được tổ chức, như trình diễn di sản văn hóa phi vật thể: hát chèo, ca trù, quan họ; biểu diễn hát quan họ trên thuyền tại Hồ thủy đình Khu Di tích Chiến thắng Xương Giang. 

Du khách cũng sẽ được thưởng thức các bộ phim hoạt hình về lịch sử chiến thắng Xương Giang, đồng thời tham quan các triển lãm trưng bày ảnh về những ký ức chiến thắng, làm sống lại những khoảnh khắc hào hùng của dân tộc.

Ngoài các hoạt động văn hóa, lễ hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian thú vị như chọi chim, đi cầu kiều, bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt vịt, cùng các cuộc thi thể thao giao lưu, tạo không khí vui tươi, sôi động cho cộng đồng. Không gian văn hóa chợ quê cũng sẽ được tái hiện, với các gian hàng bày bán sản phẩm đặc trưng của địa phương. 

Đặc biệt, Liên hoan hương sắc ẩm thực thành phố sẽ mang đến những món ăn đặc sản, giới thiệu nét văn hóa ẩm thực phong phú của Bắc Giang.

Lễ hội mừng chiến thắng Xương Giang không chỉ là dịp để tưởng nhớ quá khứ, mà còn là cơ hội để thế hệ hôm nay và mai sau kết nối với những giá trị văn hóa truyền thống. Qua các nghi lễ trang nghiêm, các hoạt động văn hóa phong phú và sự tham gia nhiệt tình của cộng đồng, lễ hội không chỉ giữ gìn được những giá trị lịch sử mà còn góp phần phát huy di sản văn hóa phi vật thể quý giá của dân tộc, tạo ra một không gian sinh động để các thế hệ hòa mình vào nhịp sống của lịch sử, truyền thống và tương lai.