Loại rau củ có thể cứu cả thế giới khỏi nạn đói nhưng lại từng bị cấm trồng vì... quá xấu xí

Trước khi trở thành một món ăn phổ biến, khoai tây từng là vật linh thiêng được tôn thờ. Khi tổ tiên người Inca và tổ tiên của họ thuần hóa loại cây trồng này ở Cao nguyên Andes khoảng 8.000 năm trước, nó không chỉ có các đặc tính thực phẩm mà còn là biểu tượng của sự giàu có.

Loại củ này, với khả năng chịu lạnh đáng kinh ngạc và mật độ dinh dưỡng phong phú, phát triển mạnh mẽ trên đất nghèo và nhiều đá, hỗ trợ cho nền văn minh tiền Columbus rộng lớn trên cao nguyên nơi không gì có thể tồn tại và đã tạo nên phép màu sinh tồn trong nhiều thế kỷ.

Vào thế kỷ 16, người Tây Ban Nha đã đưa khoai tây vào danh mục chiến lợi phẩm thuộc địa của họ và mang chúng sang châu Âu, cùng với ngô, ca cao và thuốc lá. Tuy nhiên, tại Pháp, vì vỏ khoai tây có đốm, người ta liên tưởng chúng với cây cà độc dược và thậm chí liên hệ chúng với bệnh phong. Giáo hội thậm chí còn lên án chúng và nghiêm cấm sử dụng chúng cho mục đích tiêu thụ của con người.

Lịch sử chỉ thay đổi sau khi Antoine-Augustin Parmentier, một dược sĩ thuyết phục được người Pháp trồng khoai tây. Ông cũng viết một cuốn sách hướng dẫn khoa học phổ thông về khoai tây để vận động cộng đồng khoa học, giành được danh hiệu học thuật cho công trình tiên phong của mình trong việc sử dụng khoai tây để điều trị bệnh kiết lỵ và thay thế bột mì. Ông đã phải dùng nhiều cách để khiến loài cây này trở nên phổ biến.

Khi nạn đói hoành hành ở châu Âu từ thế kỷ 16-19, cả lục địa đơn giản đã không thể tự nuôi sống mình. Cuối cùng, khoai tây đã trở thành thực phẩm cứu sống tất cả.

Ngày nay, khoai tây ngày càng được giới khoa học chứng minh là mang lại nhiều dinh dưỡng và lợi ích cho sức khỏe con người.

Lợi ích sức khỏe của khoai tây

Khoai tây là một trong những loại rau củ giàu tinh bột phổ biến nhất. Chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm vitamin, khoáng chất, carbohydrate và chất xơ. Chúng cũng bổ dưỡng, dễ chế biến và là nguyên liệu đa năng cho nhiều món ăn khác nhau.

1. Sức khỏe xương

Khoai tây cung cấp kali và phốt pho, hai chất dinh dưỡng thiết yếu cho sức khỏe xương. Một củ khoai tây cỡ trung bình còn nguyên vỏ cung cấp từ 15% đến 28% nhu cầu kali hàng ngày của bạn. Ăn nhiều trái cây và rau quả có liên quan đến mật độ xương tốt hơn.

2. Huyết áp

Kali làm tăng bài tiết natri qua nước tiểu, giúp điều hòa huyết áp. Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người tham gia ăn chế độ ăn nhiều khoai tây luộc hoặc nướng có chứa kali, khoai tây chiên hoặc thực phẩm bổ sung kali đã thấy lợi ích đáng kể đối với huyết áp tâm thu. Các nhà nghiên cứu tin rằng, theo thời gian, sự thay đổi như vậy sẽ có liên quan về mặt lâm sàng.

3. Sức khỏe tim mạch

Kiểm soát huyết áp, cholesterol và tuần hoàn máu đều là những thành phần quan trọng của sức khỏe tim mạch. Khoai tây có thể được đưa vào chế độ ăn uống lành mạnh cho tim mạch vì chúng chứa chất xơ và kali, mà chế độ ăn uống điển hình của người Mỹ thường không cung cấp đủ.

Nướng, quay, hấp hoặc rang (với một lượng nhỏ dầu ô liu) đều là những cách chế biến khoai tây tốt cho tim. Hạn chế khoai tây và các sản phẩm từ khoai tây như khoai tây chiên, khoai tây chiên và khoai tây lát mỏng để tránh lượng natri và chất béo bão hòa dư thừa.

4. Viêm và sức khỏe miễn dịch

Khoai tây chứa vitamin C, một loại vitamin tan trong nước thiết yếu có đặc tính chống oxy hóa ảnh hưởng đến sức khỏe miễn dịch. Chất chống oxy hóa có thể làm giảm viêm bằng cách loại bỏ các gốc tự do, các phân tử phản ứng được tạo ra bởi quá trình trao đổi chất của tế bào có thể gây tổn thương tế bào.

Vỏ khoai tây cũng chứa quercetin, một loại flavonol, có thể giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch bằng cách giảm viêm. Tuy nhiên, cần nghiên cứu thêm để xác định tác dụng của nó.

5. Ung thư

Đối với những người đang điều trị ung thư và gặp phải các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sự thèm ăn hoặc gây ra các triệu chứng đường tiêu hóa, khoai tây có thể là một lựa chọn thực phẩm nhạt nhẽo nhưng giàu dinh dưỡng. Chúng cũng có thể được xay thành súp cho những người gặp khó khăn khi nhai hoặc no quá nhanh.

Nghiên cứu liên tục chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều thực vật có thể làm giảm nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, chế độ ăn nhiều thực phẩm chiên như khoai tây chiên có liên quan đến nguy cơ ung thư, do đó cách bạn chế biến chúng có thể đóng một vai trò nào đó.

6. Tiêu hóa và tính đều đặn

Khoai tây chứa chất xơ hòa tan và không hòa tan , rất quan trọng cho sức khỏe đường ruột. Khoai tây cũng chứa tinh bột kháng. Chất xơ và tinh bột kháng hoạt động như prebiotic, nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong ruột, có thể cải thiện sự đa dạng của vi khuẩn và sức khỏe đường ruột.

Ngoài ra, ăn đủ chất xơ có thể giúp duy trì nhu động ruột đều đặn. Chất xơ hòa tan trong khoai tây tạo thành gel và điều chỉnh độ đặc của phân, trong khi chất xơ không hòa tan làm tăng tốc thời gian vận chuyển. Khi tăng chất xơ, hãy tăng lượng chất lỏng đồng thời để ngăn ngừa đầy hơi và chướng bụng.

7. Quản lý cân nặng

Một yếu tố quan trọng để giảm cân bền vững và kiểm soát cân nặng là luôn tuân theo chế độ ăn giàu dinh dưỡng. Ăn khoai tây hấp, nướng, luộc, nướng vỉ hoặc rang thường xuyên (với ít natri hoặc chất béo bão hòa) có thể giúp bạn đạt được mục tiêu giảm cân. Khoai tây có lượng calo vừa phải, ít chất béo và giàu chất xơ giúp no bụng.

8. Sức khỏe làn da

Khoai tây là nguồn cung cấp vitamin B, vitamin C, carotenoid và các hợp chất có nguồn gốc thực vật khác có tác dụng như chất chống oxy hóa. Tăng lượng chất chống oxy hóa có liên quan đến sức khỏe làn da.

Nguồn và ảnh: National Geographic, Eating Well