Lượng tiêu thụ xi măng trong tháng 5 sụt giảm từ 20–30% so với tháng trước

Lượng tiêu thụ xi măng trong tháng 5/2025 tại nhiều nhà máy đã sụt giảm từ 20–30% so với tháng trước. Nguyên nhân không chỉ đến từ giá thành sản xuất tăng cao, mà còn do tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu đầu vào – đặc biệt là cát và đá xây dựng – tại nhiều địa phương. Việc thiếu hụt nguồn cung vật liệu đã khiến tiến độ nhiều công trình xây dựng bị đình trệ, kéo theo nhu cầu tiêu thụ xi măng giảm mạnh.

Theo phản ánh từ các nhà phân phối và chuyên gia trong ngành, đà sụt giảm sản lượng tiêu thụ xi măng trong tháng 5/2025 là hệ quả tổng hợp của nhiều yếu tố: nguồn cung dư thừa kéo dài, thiếu hụt nguyên vật liệu đầu vào, thời tiết bất ổn và đặc biệt là tác động từ quá trình chờ sáp nhập hành chính tại một số địa phương – vốn ảnh hưởng đến tiến độ phê duyệt, giải ngân và triển khai các dự án xây dựng.

Thông tin từ nhiều chủ thầu xây dựng cho thấy, thời gian gần đây, giá cát xây dựng tại các tỉnh, thành phía Bắc vừa tăng đột biến, vừa khan hiếm nghiêm trọng. Điều này buộc nhiều công trình dân sinh phải tạm dừng thi công để “nghe ngóng” tình hình.

Không chỉ cát, giá gạch xây dựng trong tháng 5/2025 cũng tăng “sốc”, kéo theo chi phí xây dựng đội lên chóng mặt. Tại một số địa phương phía Bắc, giá gạch tăng gấp 3–4 lần, từ mức 500–600 đồng/viên lên tới 2.000–2.200 đồng/viên. Nhiều đại lý báo hết hàng do nguồn cung khan hiếm.

Ông Lưu Mạnh Hào – Chánh Văn phòng Công ty Xi măng Vicem Hoàng Thạch – thừa nhận: tình trạng khan hiếm, tăng giá các loại vật liệu cơ bản như cát và gạch đã khiến tiêu thụ xi măng vốn đã chậm nay càng trầm lắng hơn. Giá gạch tăng mạnh khiến nhiều hộ dân buộc phải hoãn kế hoạch xây dựng, sửa chữa nhà cửa. Với các dự án lớn, mức độ tiêu thụ vật liệu cao hơn nên càng bị ảnh hưởng rõ, buộc phải tạm dừng để chờ khi cung – cầu thị trường ổn định trở lại.

Không riêng khu vực phía Bắc, thị trường vật liệu xây dựng tại phía Nam cũng rơi vào trạng thái thiếu ổn định. Nguồn cung đá xây dựng từ các mỏ tại Đồng Nai, Bình Dương, Tây Ninh gặp nhiều khó khăn do biến động giá, trong khi các công trình lớn phải chờ cơ quan có thẩm quyền phê duyệt lại đơn giá, điều chỉnh hợp đồng. Tình trạng này khiến nhiều nhà thầu lâm vào thế “chờ thời”, thi công gián đoạn kéo dài.

Tại miền Trung, thời tiết bất lợi, mưa lớn kéo dài và bão sớm đã khiến nhiều công trình phải tạm ngừng thi công, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu tiêu thụ xi măng tại khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung.

Theo Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng), nguyên nhân khiến giá cát và đá xây dựng tăng cao trong thời gian qua là do hai loại vật liệu này đang được huy động với khối lượng lớn cho các công trình giao thông, dự án trọng điểm trải dài khắp cả nước. Áp lực từ phía cầu lớn hơn cung khiến giá leo thang.

Trong khi đó, ngành xi măng hiện đã bước vào giai đoạn bão hòa, với mức tiêu thụ nội địa 5 năm gần đây hầu như không tăng đáng kể, chỉ dao động quanh ngưỡng 60–65 triệu tấn/năm. Tình trạng cung vượt cầu tiếp diễn với dư thừa khoảng 60 triệu tấn mỗi năm, tạo nên sức ép cạnh tranh gay gắt về giá. Nay lại thêm những tác động dây chuyền từ khan hiếm vật liệu đầu vào, thời tiết... càng khiến hoạt động sản xuất – tiêu thụ của ngành thêm phần ảm đạm. Hiện, các dây chuyền sản xuất xi măng chỉ hoạt động trung bình khoảng 75% tổng công suất thiết kế.

Tình trạng khan hiếm cát, đá, gạch xây dựng thời gian qua đã tác động rõ rệt đến tiêu thụ xi măng trong nước, khiến thị trường vật liệu xây dựng rơi vào trạng thái trầm lắng kéo dài. 

Tuy nhiên, trước chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các giải pháp quản lý, kiểm soát nguồn cung và bình ổn giá vật liệu xây dựng, nhiều doanh nghiệp kỳ vọng sức mua sẽ phục hồi trong nửa cuối năm 2025. Đặc biệt, nếu hoạt động đầu tư công được đẩy mạnh và thị trường bất động sản có tín hiệu khởi sắc, ngành xi măng có thể thoát khỏi chu kỳ tăng trưởng âm kéo dài suốt thời gian qua.

Theo tính toán của Bộ Xây dựng, nhu cầu tiêu thụ xi măng trong năm 2025 dự kiến tăng 2-3% so với năm 2024, đạt mức 95-100 triệu tấn. Trong đó, tiêu thụ nội địa đạt khoảng 60-65 triệu tấn, xuất khẩu khoảng 30-35 triệu tấn. 

Nếu đạt kịch bản cao, tiêu thụ cả năm sẽ đạt 100 triệu tấn, tức tăng 5 triệu tấn so với năm 2024. Còn với kịch bản thấp, tiêu thụ chỉ đạt khoảng 90 triệu tấn.