Một mặt hàng gần tỷ USD của Việt Nam chinh phục hơn 110 nước đang “gặp khó”, Thủ tướng vừa chỉ đạo gì?

Mặt hàng này là cá ngừ.

Mới đây, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 6885/VPCP-NN ngày 23/7/2025 truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc xử lý thông tin báo chí phản ánh đẩy mạnh chế biến sâu cà phê Việt Nam và xuất khẩu cá ngừ sang Đức gặp khó do thiếu nguyên liệu đầu vào.

Trên thực tế, theo Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường Đức chỉ đạt gần 11 triệu USD, sụt giảm 33% so với cùng kỳ năm 2024. Các sản phẩm xuất khẩu chủ lực là cá ngừ chế biến đóng hộp và thịt/ lon cá ngừ đông lạnh. Nhưng vì không đảm bảo được nguồn cung nguyên liệu trong nước nên xuất khẩu cá ngừ chế biến và đóng hộp mã HS16 giảm tới 48%.

Dù có thể dùng nguyên liệu nhập khẩu từ các nước EU để thay thế, nhưng thực tế việc này sẽ làm tăng chi phí đầu vào của doanh nghiệp, cũng như giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Trong khi đó, người tiêu dùng Đức hiện đang có xu hướng thắt chặt chi tiêu trong bối cảnh kinh tế quốc gia này còn nhiều biến động.

Trước thực trạng trên, để giảm rủi ro do phụ thuộc nhiều vào thị trường Mỹ khi thuế đối ứng tăng, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang mở rộng sang những thị trường lớn khác, bao gồm EU và một số nước châu Á. Chiến lược này rất cần có sự hỗ trợ của Chính phủ để tháo gỡ điểm nghẽn trong cấp chứng từ khai thác, đồng thời giúp khai thông nguồn cá ngừ nguyên liệu trong nước

Về vấn đề này, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan nghiên cứu thông tin của Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, triển khai các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Công điện số 59/CĐ-TTg ngày 8/5/2025, đồng thời chủ động đề xuất các giải pháp theo chức năng nhiệm vụ, thẩm quyền được giao. Trong đó, tập trung khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, phát triển chuỗi liên kết theo mô hình bền vững, tăng cường kiểm soát và truy xuất nguồn gốc nhằm giữ vững uy tín và nâng cao giá trị gia tăng của nông sản, thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Cá ngừ của Việt Nam đã xuất được sang hơn 110 thị trường

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong những năm gần đây, cá ngừ luôn là mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng kim ngạch xuất khẩu hải sản. Đồng thời, đây cũng là nhóm mặt hàng có giá trị lớn thứ 3 trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Hiện nay, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam đã xuất được sang hơn 110 thị trường trên thế giới. Trong số đó, Mỹ, EU, Trung Đông và các nước CPTPP là 4 thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá ngừ của Việt Nam, khi chiếm tỷ trọng từ 82 - 86% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ Việt Nam.

Theo VASEP, xét về kim ngạch, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu cá ngừ lớn thứ 5 thế giới, chỉ sau Thái Lan, Ecuador, Tây Ban Nha và Trung Quốc. Trong 5 năm (từ 2020 – 2024), kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đã tăng 52%, từ 649 triệu USD năm 2020 lên 989 triệu USD năm 2024.

Từ năm 2020 - 2024, tỷ trọng giá trị xuất khẩu cá ngừ trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đã tăng từ 8,4% (năm 2020) lên 10% (năm 2024). Đặc biệt, trong năm 2022, lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu cá ngừ Việt Nam vượt mốc 1 tỷ USD.

Theo các chuyên gia dự báo, 2025 sẽ là một năm đầy thách thức đối với cá ngừ của Việt Nam, khi đang phải đối mặt với những thách thức lớn từ các thị trường nhập khẩu chủ lực như EU và Mỹ.