Năm 2026, thương mại điện tử bước vào giai đoạn phát triển mới

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) vừa công bố Báo cáo Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam 2025 (EBI). Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam được tổng hợp từ ba chỉ số thành phần, bao gồm: nguồn nhân lực và hạ tầng công nghệ thông tin; giao dịch thương mại điện tử giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng (B2C); giao dịch thương mại điện tử giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B).

Theo Báo cáo của VECOM, về đánh giá năng lực địa phương, TP. Hà Nội đang dẫn đầu bảng xếp hạng Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2025 với 74,7 điểm. Đứng thứ hai là TP. Hồ Chí Minh với 73,5 điểm. Đứng thứ ba trong bảng xếp hạng là Đà Nẵng với 28,1 điểm.

Điểm trung bình của bản xếp hạng là 9,3 điểm. Khoảng cách về thương mại điện tử giữa hai trung tâm kinh tế là TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với các tỉnh thành còn lại là rất lớn. Khoảng cách giữa tỉnh, thành phố đứng đầu so với tỉnh, thành phố thấp nhất trong bảng xếp hạng của 63 tỉnh thành là 73,1.

Báo cáo của VECOM cũng cho thấy, giai đoạn từ năm 1998 tới năm 2005 là giai đoạn hình thành thương mại điện tử với hoạt động nổi bật là xây dựng hạ tầng cho thương mại điện tử. Giai đoạn thứ hai từ năm 2006 tới năm 2015 là giai đoạn phổ cập thương mại điện tử. Theo đánh giá, từ năm 2016, thương mại điện tử nước ta chuyển sang giai đoạn thứ ba với nét nổi bật là tốc độ phát triển nhanh.

Mặc dù đại dịch COVID-19 và bất ổn kinh tế toàn cầu trong vài năm gần đây gây ra nhiều khó khăn nhưng tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nước ta luôn luôn duy trì ở mức cao. Từ 4 tỷ USD năm 2015, quy mô thương mại điện tử đã tăng lên 8 lần và đạt 32 tỷ USD vào năm 2024.

Có nhiều nguyên nhân để thương mại điện tử nước ta có tốc độ tăng trưởng cao như: tăng trưởng GDP khá cao, dân số trẻ, nhiều nhà đầu tư, (đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài) ưu tiên chiếm lĩnh thị phần hơn là lợi nhuận, qua đó, khuyến khích nhu cầu mua sắm trực tuyến.

Từ bức tranh tổng thể của kinh tế đất nước, quy mô thị trường thương mại điện tử năm 2024 cùng một loạt chính sách và văn bản pháp luật có hiệu lực hoặc được ban hành trong năm 2025, VECOM đánh giá năm 2025 sẽ là năm chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới - giai đoạn phát triển thứ tư của thương mại điện tử nước ta. Giai đoạn này sẽ bắt đầu từ năm 2026 và là giai đoạn phát triển nhanh và bền vững.

Những thay đổi sâu sắc và toàn diện về xây dựng và thực thi chính sách và văn bản pháp luật sẽ có ý nghĩa quyết định tới giai đoạn phát triển nhanh và bền vững của thương mại điện tử nước ta, đặc biệt là Kế hoạch tổng thể phát triển Thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, Luật Thương mại điện tử, pháp luật về thuế, xuất khẩu trực tuyến, thống kê thương mại điện tử...