Nâng tầm giá trị và phát triển bền vững cho ngành cà phê Việt

Năm 2024, lần đầu tiên xuất khẩu cà phê Việt Nam vượt hơn 5 tỷ USD, khẳng định vị thế là nhà cung cấp cà phê lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Brazil.

Tại Lễ khai mạc Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Cà phê là một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Việt Nam, là sinh kế của hàng triệu nông dân, khẳng định vị thế của Việt Nam là một trong những nhà xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế và xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, ngành cà phê Việt Nam hiện vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn như: chất lượng chưa đồng đều; tỉ lệ chế biến sâu còn thấp; sản phẩm chưa đa dạng, phù hợp với thị hiếu; áp lực cạnh tranh và tiêu chuẩn thị trường ngày càng cao, điển hình là quy định chống phá rừng của EU; suy giảm năng suất do biến đổi khí hậu...

Để nâng tầm chất lượng, thương hiệu và giá trị của cà phê Việt Nam, nâng cao đời sống người nông dân, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng với các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất, chế biến, kinh doanh cà phê tiếp tục phối hợp rà soát quy hoạch, xây dựng vùng trồng cà phê chất lượng cao, phát thải thấp; ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất chế biến.

Cùng với đó, xây dựng chuỗi giá trị bền vững trên cơ sở liên kết giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu, giúp ổn định giá cả và tăng thu nhập cho người trồng cà phê. Nông dân, những người trực tiếp làm ra hạt cà phê phải được hưởng lợi xứng đáng từ sự phát triển của ngành cà phê Việt Nam.

Theo các chuyên gia và các nhà sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu cà phê tại Hội nghị Giao thương quốc tế - kết nối, nâng tầm cà phê Việt, tổ chức trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9, ngành cà phê cần tập trung vào những giải pháp sau:

Thứ nhất, ngành cà phê cần đẩy mạnh chế biến sâu để gia tăng giá trị sản phẩm. Hiện nay, hơn 90% cà phê xuất khẩu của Việt Nam vẫn ở dạng thô. Để nâng cao giá trị gia tăng, các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại, phát triển các sản phẩm như cà phê hòa tan, viên nén, cà phê đặc sản. Mục tiêu đến năm 2030 là nâng tỉ lệ chế biến sâu lên 30-40%, thay vì chỉ dưới 10% như hiện tại.

Thứ hai, việc xây dựng thương hiệu cà phê Việt Nam cần được chú trọng hơn. Với thương hiệu và chỉ dẫn địa lý "Cà phê Buôn Ma Thuột" đã được bảo hộ tại hơn 100 quốc gia, ngành cà phê Việt Nam có thể mở rộng xuất khẩu vào các thị trường cao cấp như EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, nơi tiêu chuẩn chất lượng rất cao nhưng cũng mang lại giá trị lớn.

Thứ ba, sản xuất cà phê theo hướng bền vững và tuần hoàn là xu hướng tất yếu. Các mô hình trồng cà phê thân thiện với môi trường, ứng dụng công nghệ cao, giảm sử dụng hóa chất nông nghiệp đang được khuyến khích. Điều này không chỉ giúp tăng sản lượng mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội, quản trị), giúp cà phê Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào hệ thống phân phối toàn cầu.

Tại hội nghị, bà Vanusia Nogueira, Tổng Giám đốc Tổ chức Cà phê thế giới (ICO) nhận định: Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm chế biến và xuất khẩu cà phê Robusta hàng đầu thế giới. Điều quan trọng là cần tập trung vào chất lượng, công nghệ và xây dựng thương hiệu quốc gia mạnh mẽ.

Với sự ủng hộ của các cơ quan nhà nước, tinh thần quyết tâm của chính quyền địa phương và sự chung tay đồng hành của cộng đồng các chuyên gia, người trồng, sản xuất cà phê, cũng như sự nỗ lực của những doanh nghiệp đã và đang đưa Việt Nam chuyển mình từ một cường quốc xuất khẩu cà phê Robusta hàng đầu thế giới về sản lượng, chất lượng, từng bước vươn lên vị trí trung tâm góp phần hiện thực hóa tầm nhìn 20 tỷ USD/năm cho ngành cà phê Việt Nam, để một ngày "nói tới cà phê thế giới sẽ nghĩ tới Việt Nam".