Nga vừa chế tạo "quái vật hạt nhân" đời mới: Củng cố sự thống trị của Moscow ở Tuyến đường Biển Bắc

Tháng 9/2025 đánh dấu bước ngoặt lớn trong lĩnh vực chế tạo lò hạt nhân của Nga nói riêng và tàu phá băng hạt nhân thế hệ tiếp theo mạnh mẽ của Moscow nói chung. Thành tựu này gắn liền với cái tên RITM-400.

RITM-400: "Trái tim năng lượng" của tàu phá băng mạnh nhất thế giới

Tập đoàn năng lượng nguyên tử nhà nước của Nga (Rosatom) đã hoàn thành việc sản xuất 2 tổ máy lò phản ứng hạt nhân mô-đun nhỏ tiên tiến RITM-400. Lò RITM-400 đầu tiên được Rosatom hoàn thành vào tháng 5/2025 và đơn vị thứ hai được hoàn thành vào tháng 9/2025.

Hai lò phản ứng RITM-400 đầu tiên được thiết kế để lắp đặt trên tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân thế hệ mới của Nga mang tên Rossiya. Rossiya sẽ là tàu phá băng mạnh nhất thế giới sau khi hoàn thành, theo tuyên bố của Rosatom vào đầu tháng 9/2025.

“Việc hoàn thành lò phản ứng RITM-400 là một sự kiện quan trọng đối với đội tàu phá băng, đối với Rosatom và cả nước Nga. Các lò phản ứng RITM-400 của tàu phá băng hạt nhân Rossiya thế hệ tiếp theo sẽ cho phép con tàu phá vỡ lớp băng dày 4,3 mét, mở đường rộng 50 mét. Việc hoàn thành dự án này mở ra những cơ hội mới trong việc phát triển Tuyến đường Biển Bắc của Nga” - Tổng Giám đốc Rosatom Alexey Likhachev phát biểu tại một sự kiện kỷ niệm sự kiện này.

Hai lò phản ứng RITM-400 được đặt theo tên của hai anh hùng huyền thoại người Nga, lần lượt là Dobrynya Nikitich và Ilya Muromets.

Hiện, con tàu Rossiya đang được đóng tại Viễn Đông, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2030.

Sức mạnh đột phá của lò hạt nhân "Make by Russia"

Nhà máy ZiO-Podolsk (Bộ phận Kỹ thuật Cơ khí của Rosatom) đã phải mất 3 năm để chế tạo bộ thiết bị hàng hải mạnh nhất. 100 bí mật sản xuất đã được sử dụng và 7 phát minh đã được cấp bằng sáng chế trong quá trình này. Tất cả là để dành cho Rossiya - át chủ bài của Nga trên Tuyến đường Biển Bắc.

Tàu phá băng hạt nhân siêu mạnh Rossiya, tàu dẫn đầu của Dự án 10510 mới của Nga, sẽ cho phép Nga vận chuyển quanh năm qua lớp băng dày của Tuyến đường Biển Bắc, một ưu tiên chiến lược quốc gia quan trọng của Nga.

Là "trái tim sức mạnh" của Rossiya, lò RITM-400 được "gã khổng lồ hạt nhân Nga" Rosatom thiết kế và sản xuất với loạt sức mạnh đột phá.

Là phiên bản nâng cấp của lò RITM-200, lò RITM-400 có công suất nhiệt điện là 315 Megawatt giúp tạo ra công suất đẩy 120 Megawatt qua 4 động cơ điện và 4 chân vịt.

Với công suất khủng này, RITM-400 trở thành lò phản ứng hạt nhân thương mại trên biển có công suất cao nhất từng được chế tạo, vượt trội hơn tất cả các lò phản ứng trên biển hiện có trên thế giới.

RITM-400 là loại lò phản ứng nước áp lực (PWR). Lò tiên tiến này có tuổi thọ lên đến 40 năm trước khi tháo dỡ. Sử dụng uranium làm giàu 20% U-235, lò có chu kỳ nạp nhiên liệu khoảng 5,7 năm, tương đương với khoảng 49.932 giờ (đây là khoảng thời gian giữa các lần nạp nhiên liệu).

Được một trong những doanh nghiệp chế tạo máy lớn nhất tại Nga, với lịch sử hơn một thế kỷ (là ZiO-Podolsk) chế tạo, lò RITM-400 được sản xuất tỉ mỉ đến từng chi tiết nhỏ nhằm đảm bảo an toàn trong thời gian hoạt động.

Lò được làm từ loạt vật liệu như thép hợp kim chịu áp lực cao; bê-tông cốt thép không ứng suất; kết hợp cùng hệ thống làm mát thụ động và chủ động. Tất cả điều này giúp cho lò ổn định hình học, và chịu lực trong môi trường khắc nghiệt (Bắc Cực).

Cho đến nay, Nga là quốc gia duy nhất trên thế giới sở hữu hạm đội tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân.

"Tổng cộng, tính cả hai lò phản ứng đời mới RITM-400, Nga đã sản xuất 12 lò phản ứng dòng RITM. 14 lò phản ứng khác đang được chế tạo cho đội tàu phá băng hạt nhân và các dự án SMR" - ông Igor Kotov, Trưởng bộ phận Kỹ thuật Cơ khí của Rosatom, cho biết.

Các tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân là một phần quan trọng trong kế hoạch của Nga nhằm phát triển Tuyến đường Biển Bắc, tuyến đường vận chuyển dọc theo bờ biển phía bắc của nước này, có thể rút ngắn khoảng cách và tốc độ vận chuyển hàng hóa bằng đường biển từ Bắc Âu đến Châu Á. Tuyến đường dài 5.600 km này chạy từ St. Petersburg và Kaliningrad đến Vladivostock.

Rosatom báo cáo rằng trong năm 2024, gần 37,8 triệu tấn hàng hóa đã được vận chuyển qua Tuyến đường Biển Bắc, tăng 1,6 triệu tấn so với mức cao kỷ lục trước đó.