Ngân hàng Nhà nước sẽ thí điểm sàn giao dịch vàng theo 3 giai đoạn

Chiều 15/10, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức Tọa đàm về việc thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết, thị trường vàng Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau. Việc nghiên cứu và xem xét thành lập sàn giao dịch vàng là bước đi đồng bộ, nhằm hoàn thiện thể chế, minh bạch hóa hoạt động giao dịch, hạn chế tình trạng giao dịch tự do ngoài kiểm soát, đồng thời tăng cường vai trò quản lý Nhà nước. Ngoài ra, việc hình thành sàn giao dịch vàng còn giúp cung cấp dữ liệu minh bạch cho công tác phân tích, dự báo, hoạch định chính sách.

Tại tọa đàm, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối (NHNN), cho biết việc thành lập sàn giao dịch vàng trên nguyên tắc Nhà nước quản lý là phù hợp thực tiễn. Mục tiêu ban đầu là hình thành sàn giao dịch vàng vật chất, kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu đủ tiêu chuẩn, công khai, minh bạch; từng bước triển khai các sản phẩm vàng tài khoản và phái sinh, hướng tới huy động nguồn vàng trong dân để chuyển hóa thành nguồn lực đầu tư.

Theo ông Tuấn, Việt Nam có nhiều thuận lợi: Nghị định 232 cho phép NHNN cấp phép nhập khẩu vàng cho ngân hàng, doanh nghiệp đủ điều kiện; mô hình sandbox tài chính, trung tâm tài chính quốc tế, sở giao dịch hàng hóa, tài sản số đã hình thành; nhiều ngân hàng có kinh nghiệm vận hành sàn giao dịch. Việt Nam có thể tham khảo mô hình sàn vàng quốc tế như SGE (Trung Quốc), IIBX (Ấn Độ), SBMA (Singapore)…

Tuy nhiên, khó khăn lớn là vàng là hàng hóa đặc biệt, giá trị cao, đòi hỏi hệ thống kho lưu trữ, kiểm định, bảo đảm an toàn tài sản. Hiện Việt Nam chưa có trung tâm lưu trữ và kiểm định vàng tập trung. Vì vậy, việc triển khai cần lộ trình phù hợp, từng bước thận trọng, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính và ổn định kinh tế vĩ mô.

Ông Đào Xuân Tuấn cho biết, NHNN đang xem xét ba phương án mô hình: Thứ nhất, thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia. Thứ hai, cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa. Thứ ba, thành lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Tất cả đều hướng tới mục tiêu tạo lập trung tâm giao dịch vàng hiện đại, có cơ sở hạ tầng thanh toán, lưu trữ, công nghệ đồng bộ, huy động hiệu quả nguồn vàng trong dân.

Dự kiến việc thí điểm sẽ chia làm 3 giai đoạn, điều chỉnh linh hoạt theo thực tế triển khai. Giai đoạn đầu sàn giao dịch vàng sẽ chỉ hoạt động trong phạm vi nội địa, chưa kết nối với các mô hình trên quốc tế. Các bên tham gia ở giai đoạn đầu gồm: tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch vàng; ngân hàng thanh toán (chuyển tiền, quản lý tài khoản ký quỹ, đối soát) và các thành viên giao dịch gồm ngân hàng, doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu.

Sang giai đoạn hai, cơ quan quản lý sẽ mở rộng thêm sản phẩm vàng miếng. Ở giai đoạn cuối cùng, các loại vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ quỹ và công cụ phái sinh sẽ xuất hiện và kết nối với quốc tế.

Nhiều ý kiến tại tọa đàm thống nhất rằng việc thành lập và vận hành sàn giao dịch vàng tập trung là bước đi chiến lược trong quản lý vĩ mô, giúp ổn định thị trường, củng cố niềm tin và thúc đẩy nguồn vàng vào sản xuất, kinh doanh, thay vì tích trữ.

Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng đánh giá việc chỉ giao dịch vàng nguyên liệu trong giai đoạn đầu nhằm kiểm soát và minh bạch hóa các hoạt động nhập khẩu và sản xuất. Sau khi vận hành ổn định giai đoạn này, cơ quan quản lý có thể mở rộng danh mục sản phẩm giao dịch, như vàng miếng do các đơn vị được Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất. Khi đó, khối lượng giao dịch sẽ tăng đáng kể, tạo nền tảng để tiến tới các sản phẩm phái sinh như vàng điện tử, chứng chỉ vàng, tương tự mô hình các nước đang áp dụng.

NHNN sẽ xây dựng dự thảo quy định pháp lý, xin ý kiến các bộ, ngành trước khi trình Thủ tướng Chính phủ.