Ngành điều đặt mục tiêu xuất khẩu ở mức 3,1 tỷ USD

Điều chỉnh mục tiêu xuất khẩu ở mức khiêm tốn

Tại Hội nghị điều quốc tế Việt Nam lần thứ 12 tổ chức tại TP.HCM ngày 27/2, Ban chấp hành Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) nhận định năm nay, ngành điều còn gặp nhiều khó khăn nên đã thống nhất đề nghị điều chỉnh mức chỉ tiêu doanh số xuất khẩu điều nhân năm 2023 ở mức "khiêm tốn" với 3,1 tỷ USD, tăng nhẹ 30 triệu USD so với năm 2022. Hiệp hội duy trì chủ trương “giảm lượng, tăng chất”...

Theo đánh giá của Hội đồng Thông tin VINACAS, bước vào năm 2023, hoạt động sản xuất cũng như chuỗi cung ứng ngành điều toàn cầu và ở Việt Nam tiếp tục còn gặp rất nhiều khó khăn. Hiệp hội dự báo tăng trưởng của ngành điều sẽ bị tác động đáng kể do nhu cầu tiêu thụ điều nhân toàn cầu tiếp tục ảm đạm, thị trường nguyên liệu điều thế giới sẽ gặp nhiều thách thức. 

Ông Vũ Thái Sơn - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần điều Long Sơn cho biết, điểm sáng trong năm 2023 có thể đến từ Trung Quốc nhưng thị phần của thị trường này chưa lớn, thời điểm cao nhất mới chỉ chiếm khoảng 10% xuất khẩu nhân điều của Việt Nam. Một số thị trường đang có sự ổn định như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc… thì lượng hạt điều tiêu thụ không nhiều. Trong khi đó, 2 thị trường ăn nhiều hạt điều nhất là Mỹ và EU thì vẫn rất khó khăn.

Ngoài ra, chi phí sản xuất, chi phí vận tải, chi phí nhân công đều tăng trong khi ngành điều không có thêm công nghệ mới giúp giảm chi phí sản xuất. Lãi suất tăng ở mức cao, 8-12% khiến doanh nghiệp chế biến điều nhân xuất khẩu khó vay vốn. Suy thoái kinh tế toàn cầu khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.

Hơn nữa, sau Tết, nông dân đã bắt đầu thu hoạch điều, các doanh nghiệp cũng đã bắt đầu xử lý nguyên liệu, chế biến, nhưng hợp đồng còn khá ít. Trước đây, ngay từ đầu mỗi năm, đa số nhà nhập khẩu đã ký hợp đồng mua nhân điều trong 6 tháng, nhiều hợp đồng tới 9 tháng hoặc hơn. Nhưng đầu năm 2023, nhà nhập khẩu nào ký hợp đồng với thời gian mua dài nhất cũng chỉ tới giữa năm, nhưng với số lượng hạn chế. Nhìn chung, các nhà nhập khẩu đang mua một cách cầm chừng.

Xây dựng chuỗi giá trị cho toàn ngành

Cũng tại Hội nghị, ông Tạ Quang Huyên, Tổng giám đốc Công ty Hoàng Sơn 1 đặt vấn đề, Việt Nam đang sở hữu công nghệ chế biến điều hàng đầu thế giới. Đây chính là thế mạnh về khả năng sản xuất nhanh, công suất lớn. Trong tình hình hiện nay, ông Huyên cho rằng cần thực hiện “vườn không nhà trống”, tức là không duy trì tồn kho nữa. Khi nào ký được hợp đồng thì mới mua điều thô về sản xuất, thay vì ôm một đống điều nhân rồi ôm mối lo khi mà lãi suất đang tăng cao.

Lưu ý về xu thế sản xuất và thương mại xanh, tăng trưởng xanh trên toàn cầu, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho rằng, ngành điều cần tiên phong trong việc xanh hoá và thực hành sản xuất xanh. Hiện EU đang đi đầu về xu hướng này từ năm 2017. Từ đó đến nay, nhiều đạo luật đã được ban hành để hiện thực mục tiêu Net-Zero, cùng với đó là các tiêu chuẩn được đưa ra đối với các ngành hàng.

Theo đó, các doanh nghiệp cần tập trung thực hiện truy xuất nguồn gốc, xây dựng chuỗi giá trị cho toàn ngành để đảm báo tấm vé “xanh” vào các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản. Hiện trong ngành điều Việt Nam đã có một số doanh nghiệp thực hiện truy xuất nguồn gốc, nhưng để đảm bảo đáp ứng được các tiêu chuẩn mới thì toàn ngành cần thực hành mô hình quản trị theo chuỗi giá trị.

Các chuyên gia, doanh nghiệp điều hàng đầu Việt Nam sẽ cùng cộng đồng các nhà xuất khẩu, thương mại điều nguyên liệu, các nhà nhập khẩu, phân phối, chiên rang, đóng gói, bán lẻ hạt điều quốc tế những thông tin, phân tích, đánh giá, nhận định và giải pháp đề xuất, sáng kiến giúp ngành điều Việt Nam và thế giới phát triển ổn định và bền vững trong thời gian tới.

Hiện nhiều doanh nghiệp đã xây dựng được thương hiệu riêng trên kệ siêu thị tại các thị trường xuất khẩu trên thế giới, nhiều hơn hẳn các loại nông sản khác của Việt Nam. Tuy nhiên, thời gian tới, doanh nghiệp và ngành điều cần có chiến lược bài bản cho việc xây dựng và quản trị thương hiệu để phát huy tối đa giá trị thương hiệu của một ngành đứng đầu thế giới.