Ngành hàng không Ấn Độ đối mặt khủng hoảng lớn

Suốt nhiều năm qua, IndiGo là biểu tượng của sự bùng nổ hàng không Ấn Độ, với mô hình giá rẻ, đúng giờ và mạng bay phủ rộng. Nắm khoảng 65% thị phần nội địa, hãng được xem là hiện thân cho giấc mơ đưa “người đi dép lê cũng có thể đi máy bay” - câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Narendra Modi khi nhắc tới tham vọng phổ cập hàng không.

Nhưng trong một tuần đầu tháng 12, IndiGo đã hủy ít nhất 2.000 chuyến bay, làm đảo lộn kế hoạch đi lại của hàng chục nghìn người, từ kỳ nghỉ cuối năm đến các đám cưới. Hình ảnh hành lý chất đống tại các nhà ga, hành khách mệt mỏi chờ đợi lan truyền dày đặc trên mạng xã hội - những cảnh tượng hiếm thấy trong lịch sử hàng không Ấn Độ.

Nguyên nhân trực tiếp xuất phát từ việc IndiGo thiếu phi công, do hãng không chuẩn bị kịp cho các quy định mới giới hạn thời gian làm việc nhằm giảm mệt mỏi cho tổ bay, buộc phải hủy chuyến ồ ạt trong thời gian ngắn.

Cuộc khủng hoảng lần này của IndiGo xảy ra vào thời điểm nhạy cảm của ngành. Hãng bay lớn thứ hai là Air India - chiếm khoảng 27% thị phần và từng do chính phủ sở hữu tới năm 2022 - đang chịu áp lực lớn về chất lượng dịch vụ, đội bay già nua và bị giám sát chặt chẽ hơn sau vụ tai nạn nghiêm trọng hồi tháng 6 khiến 260 người thiệt mạng.

IndiGo hy vọng sẽ trở lại hoạt động bình thường trong những ngày tới, nhưng những rắc rối của hãng đã vấp phải sự cảnh báo từ cả các chính trị gia lẫn các chuyên gia hàng không. Cuộc khủng hoảng đã làm dấy lên lo ngại về rủi ro của việc phụ thuộc quá nhiều vào một hãng hàng không duy nhất.

Các chuyên gia cho biết IndiGo và Air India (bao gồm cả Air India Express) đang kiểm soát tới khoảng 92% thị phần, tạo ra cấu trúc quyền lực tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trên nhiều đường bay nối các thành phố nhỏ, IndiGo gần như độc quyền.

Chủ tịch Starair Consulting, ông Harsh Vardhan, cảnh báo rằng quy mô của IndiGo đã lớn đến mức mọi trục trặc vận hành đều có thể tạo ra rủi ro mang tính hệ thống cho toàn ngành. Ông cho rằng nếu một trong hai hãng lớn gặp sự cố nghiêm trọng, thị trường hàng không Ấn Độ có thể rơi vào hỗn loạn.

Quan điểm này cũng được cựu doanh nhân hàng không G.R. Gopinath - người sáng lập hãng giá rẻ Air Deccan - chia sẻ trong một bài bình luận đăng trên Economic Times. Ông viết rằng không một nền kinh tế nào có thể phát triển bền vững nếu để tình trạng độc quyền hay song quyền tồn tại trong những lĩnh vực then chốt.