Nghệ An: Ai đang "Đá bóng" doanh nghiệp?

Không có năng lực hoàn thành nhiệm vụ hay vì lý do khác?

Ngày 5/5/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An (Sở TNMT) có Văn bản số 2385/STNMT-QLĐĐ gửi UBND tỉnh đề xuất: Do tính chất phức tạp của vụ việc nên đề nghị rà soát lại lần nữa để xem xét có vi phạm hành chính hay không trên cơ sở thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành do Sở Tư pháp chủ trì "để kiểm tra, làm rõ có hay không có hành vi chiếm đất của chủ đầu tư khi chưa nộp tiền sử dụng đất đã đưa máy móc vào san ủi mặt bằng, xây dựng các hạng mục công trình của dự án và chưa được Sở Tài nguyên và Môi trường bàn giao đất tại thực địa của chủ đầu tư" có vi phạm hành chính hay không để tham mưu cho UBND tỉnh. Sở báo cáo vướng mắc: "Chưa đủ cơ sở để khẳng định Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An có vi phạm hay không".

Vô tình hay cố ý, trong báo cáo của Sở TNMT đã bỏ qua chi tiết quan trọng: Doanh nghiệp thi công khi đã được cấp phép xây dựng. Đặc biệt hơn, văn bản trên phủ nhận kết quả 2 lần làm việc trước đây do Sở TNMT chủ trì cùng với các Sở liên quan và UBND thành phố Vinh, UBND xã Hưng Lộc theo chỉ đạo của UBND tỉnh. Cả hai lần, các sở liên quan (có cả Sở TNMT và Tư pháp) cũng như UBND thành phố Vinh đều thống nhất: Chưa đủ cơ sở pháp lý xác định doanh nghiệp có vi phạm. Nói cách khác, tại 2 lần làm việc này, các sở liên quan và chính quyền này đã khẳng định: Doanh nghiệp không vi phạm.

Vậy nhưng, dù không có vấn đề mới nào phát sinh trong khi sự việc đã được làm rõ đồng thời UBND tỉnh vẫn chưa có ý kiến phản hồi sau báo cáo gần nhất của Sở TNMT ngày 2/4/2021 (thể hiện sự thống nhất của các cơ quan) cũng như Công an tỉnh đã có báo cáo UBND tỉnh về đơn khiếu nại của bà Trần Thị T nhưng Sở TNMT vẫn tiếp tục đề xuất lập đoàn kiểm tra liên ngành để một lần nữa xác định có vi phạm hành chính hay không. Nếu ở dự án nào, Sở TNMT cũng quyết liệt kiểm tra việc tuân thủ pháp luật thì dân được nhờ lắm lắm!

Cả hai lần trước đây, các cơ quan đều thống nhất không đủ căn cứ kết luận Công ty Dầu khí Nghệ An vi phạm và Sở TNMT đều báo cáo UBND tỉnh: "Chưa đủ cơ sở pháp lý để xác định Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An đã có hành vi chiếm đất" (Trích Văn bản số 1714/STNMT-TTr ngày 2/4/2021). Văn bản số 1714/STNMT-TTr đã phân tích cơ sở pháp lý chặt chẽ và báo cáo các cơ quan thống nhất chưa đủ căn cứ để kết luận doanh nghiệp vi phạm.

Theo Văn bản số 1714/STNMT-TTr ngày 2/4/2021, khi làm việc với các sở liên quan và UBND thành phố Vinh ngày 26/03/2021, Sở TNMT đã "báo cáo đầy đủ, toàn diện" về vụ việc, trao đổi về ý kiến chỉ đạo của Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Văn bản số 107/TTr-P2 ngày 5/3/2021 và cung cấp hồ sơ tài liệu có liên quan cho các Sở: Tư pháp, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải và đại diện UBND thành phố Vinh, lãnh đạo UBND xã Hưng Lộc tiến hành thảo luận, rà soát hồ sơ, tài liệu để xác định doanh nghiệp có vi phạm hay không. Sau đó, các sở cũng như UBND thành phố Vinh đã có văn bản phản hồi và đều giữ nguyên ý kiến như trước đây: Không đủ cơ sở pháp lý để xác định doanh nghiệp vi phạm.

Điều đáng nói, thời điểm gửi Văn bản số 1198/UBND - NC ngày 10/3/2021 đề xuất bàn giao thực địa cho doanh nghiệp, Cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT) chưa có kết luận nhưng Sở TNMT vẫn đề xuất bàn giao. Hiện nay, đã có Quyết định đang có hiệu lực pháp luật của Cơ quan CSĐT không khởi tố vụ án hình sự, xác định sự việc bà Trần Thị T tố cáo là quan hệ dân sự, những người liên quan không có hành vi chiếm đoạt nhưng Sở TNMT lại lấy cớ có đơn khiếu nại, coi đó là vướng mắc.

Đáng chú ý, tất cả các văn bản của Sở TNMT liên quan sự việc này đều do một người ký là ông Phạm Văn Toàn - Phó Giám đốc (ông Hoàng Quốc Việt mới nhận chức vụ Giám đốc Sở). Theo Quyết định số 38/2015/QĐ-UBND của UBND tỉnh Nghệ An, Phòng Quản lý đất đai là phòng tham mưu, chuyên môn, hiện nay ông Nguyễn Mạnh Toàn là Trưởng phòng.

Văn bản chỉ đạo số 1583/UBND-NC ngày 24/03/2021 của UBND tỉnh Nghệ An nói rõ trên cơ sở xem xét Văn bản số 1198/STNMT ngày 10/03/2021 của Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh đã thống nhất với 2 đề xuất của Sở (gồm rà soát lại có vi phạm hay không và đồng ý bàn giao thực địa cho doanh nghiệp). Văn bản này của UBND tỉnh không đề cập, xem xét việc giải quyết tin tố giác của Công an. Đây là sự nhất quán của UBND tỉnh Nghệ An. Ngày 2/11/2020, UBND tỉnh Nghệ An đã có Văn bản hướng dẫn bà Trần Thị T nộp đơn đến Tòa án để giải quyết các vấn đề mà bà T tố cáo. Như vậy, UBND tỉnh xác định tố cáo của bà T là quan hệ dân sự.

Đến nay, nhận định đó được Cơ quan CSĐT chứng minh là đúng và UBND tỉnh Nghệ An không có bất kỳ văn bản nào yêu cầu dừng các thủ tục hành chính đối với Công ty CP Đầu tư & Thương mại Dầu khí Nghệ An.

Trước đây, trong Văn bản số 5871/STNMT-QLĐĐ ngày 13/11/2020 của Sở TNMT do ông Phạm Văn Toàn ký có nhận định chính xác: "Bản chất sự việc bà Trần Thị T kiến nghị là tranh chấp trong hoạt động của doanh nghiệp, về quyền hạn của người góp vốn và quy chế hoạt động của doanh nghiệp. Các nội dung này không thuộc chức năng của Sở Tài nguyên và Môi trường nên Sở không thể xác minh, làm rõ để xử lý Đơn kiến nghị của bà Trần Thị T".

Việc Sở TNMT không bàn giao cho doanh nghiệp có tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An, có trái với chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, có mâu thuẫn với chính bản thân Sở TNMT Nghệ An và trên hết, có tuân thủ pháp luật hay không?

Sự việc có phức tạp như nhận định của Sở Tài nguyên và Môi trường?

Trong Văn bản số 2385/STNMT-QLĐĐ ngày 5/5/2021, Sở TNMT nêu 2 vướng mắc. Vướng mắc chính: "Chưa đủ cơ sở để khẳng định Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An có hành vi chiếm đất hay không, mức độ vi phạm, thẩm quyền xử lý vi phạm và biện pháp khắc phục hậu quả theo ý kiến của Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 107/TTr-P2 ngày 05/03/2021".

Nhận định này hoàn toàn trái với Văn bản số 1714/STNMT-TTr ngày 02/04/2021 của Sở TNMT khi báo cáo UBND tỉnh, các cơ quan đã thống nhất "chưa đủ cơ sở pháp lý để xác định Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An đã có hành vi chiếm đất". Đây là lần thứ 2, các sở và UBND thành phố Vinh thống nhất ý kiến.

Trong các văn bản gần đây Sở TNMT luôn nhận định các đơn thư của bà Trần Thị T là một vướng mắc trong việc bàn giao thực địa cho Công ty CP ĐT&TM Dầu khí Nghệ An. Ý kiến này mâu thuẫn với nhận định trước đây của Sở về thẩm quyền.

Cũng về các đơn tố cáo của bà Trần Thị T đối với các cá nhân liên quan, trong Văn bản 2385/STNMT-QLĐĐ ngày 5/5/2021, Sở TNMT cho rằng đến nay "UBND tỉnh đang giao Công an tỉnh tiến hành điều tra, xác minh, chưa xác định có hay không có dấu hiệu tội phạm". Nội dung này không chính xác.

Đơn khiếu nại của bà Trần Thị T không làm mất giá trị pháp lý của Quyết định đang có hiệu lực pháp lý của Cơ quan CSĐT. Đến thời điểm này, Cơ quan CSĐT vẫn chưa có văn bản hủy bỏ Quyết định không khởi tố vụ án, nghĩa là không có hành vi phạm tội. Hơn nữa, giữa bà Trần Thị T và Công ty Dầu khí Nghệ An không có một văn bản thỏa thuận nào về việc sang nhượng, cầm cố, thế chấp hay góp vốn đầu tư dự án ở xã Hưng Lộc.

Trách nhiệm bàn giao thực địa thuộc về Sở TNMT. Nếu phát hiện vấn đề phát sinh, Sở phải có trách nhiệm thông báo cho doanh nghiệp. Chờ gần 1 tháng, ngày 22/4/2021, Công ty CP ĐT&TM Dầu khí Nghệ An có văn bản kiến nghị thì phải gần 2 tuần sau mới nhận được văn bản trả lời.

Sở TNMT nêu sự việc, ngày 26/03/2021, Công an tỉnh gửi cho Sở Công văn số 1017/CAT-PC01 liên quan đến Đơn khiếu nại của bà Trần Thị T, có nội dung: "Công an tỉnh kính báo cáo UBND tỉnh được biết và thông báo các sở, ngành, địa phương liên quan để phối hợp".

Nếu cho rằng đây là vướng mắc, tại sao phải đến 1 tháng sau, ngày 26/04/2021, Sở TNMT mới gửi Công văn số 2225/STNMT-QLĐĐ "xin ý kiến phối hợp của Công an tỉnh về việc giao đất thực địa có ảnh hưởng đến công tác điều tra của Công an tỉnh hay không". Vậy đã rõ, công văn chỉ gửi đi sau ngày 22/4/2021 khi phóng viên đã đến làm việc và gửi câu hỏi cho Sở TNMT.

Công văn của Công an tỉnh chỉ dùng từ phối hợp mà không đề nghị tạm dừng các thủ tục với Công ty CP ĐT&TM Dầu khí Nghệ An hay yêu cầu giữ nguyên hiện trạng. UBND tỉnh Nghệ An cũng nhận được thông báo của Công an tỉnh nhưng không thay đổi chỉ đạo của Văn bản số 1583/UBND-NC ngày 24/3/2021.

Sở TNMT có nêu được căn cứ pháp lý trong cách giải quyết sự việc?

Bàn giao đất trên thực địa cho doanh nghiệp và xem xét có vi phạm hành chính hay không là 2 việc độc lập. Sở TNMT không chỉ ra quy định nào cho thấy phải chờ cơ quan chức năng kết luận doanh nghiệp có vi phạm hay không mới bàn giao trên thực địa và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp nhưng vẫn gắn 2 việc này với nhau. Hơn nữa, UBND tỉnh Nghệ An không chỉ đạo dừng các thủ tục hành chính đối với Công ty CP ĐT&TM Dầu khí Nghệ An.

Trên thực tế, dù Sở TNMT có báo cáo cho Bộ Tài nguyên và Môi trường biết có đơn thư bà Trần Thị T nhưng Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường vẫn chỉ đạo bàn giao cho doanh nghiệp và cần xem xét sự việc trong bối cảnh kinh tế khó khăn do dịch COVID. Sau khi nhận đơn khiếu nại của bà Trần Thị T, Công an tỉnh Nghệ An đã báo cáo UBND tỉnh Nghệ An nhưng UBND tỉnh vẫn không thay đổi chỉ đạo trong Văn bản số 1863/UBND-NC ngày 24/03/2021 (Có nội dung bàn giao thực địa cho doanh nghiệp).

Đã gần 6 tháng trôi qua, chưa có một biên bản vi phạm hành chính của cơ quan quản lý đất đai ghi nhận vi phạm pháp luật về đất đai nhưng Công ty CP ĐT&TM Dầu khí Nghệ An vẫn phải dừng thi công chờ Sở TNMT nghiên cứu, xem xét, đề xuất hết lần này đến lần khác. Doanh nghiệp phải dừng lại chờ đợi cơ quan chức năng xem xét trong trường hợp này là việc hoàn toàn không có cơ sở pháp lý và gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp, khiến người lao động bị mất việc làm, thu nhập. Ai sẽ chịu trách nhiệm cho những thiệt hại của doanh nghiệp, của người lao động?!

Ngay trong Văn bản số 1198/STNMT ngày 10/3/2021, dù đề xuất bàn giao cho doanh nghiệp nhưng Sở TNMT vẫn treo việc bàn giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Không có quy định nào cho thấy trong trường hợp này phải làm như vậy.

Công ty CP ĐT&TM Dầu khí Nghệ An là doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán. Tranh chấp liên quan đến việc mua bán chứng khoán, mua bán cổ phiếu của những người bên ngoài doanh nghiệp không thể buộc doanh nghiệp phải dừng hoạt động để chờ giải quyết các tranh chấp đó.

Trong một diễn biến khác, ngày 26/03/2021, Công an tỉnh Nghệ An đã tiếp nhận Đơn khiếu nại về Quyết định không khởi tố vụ án của bà Trần Thị T. Đã hơn 45 ngày trôi qua nhưng Công an tỉnh Nghệ An vẫn chưa có văn bản trả lời đơn khiếu nại dù sự việc đã được Cơ quan CSĐT xác minh trong 2 tháng. Theo quy định tại Điều 475 Bộ luật Tố tụng hình sự, thời hạn giải quyết không quá 7 ngày.

Suy nghĩ của người dân, các nhà đầu tư tới Nghệ An khi nhìn vào cách giải quyết sự việc này sẽ hiểu được bao năm nay sự phát triển của địa phương với câu "Tỉnh mở, sở...". Thiết nghĩ, trong tinh thần chung của cả nước hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay, đã đến lúc UBND tỉnh Nghệ An cần nhanh chóng vào cuộc để giải quyết dứt điểm sự việc, đem lại niềm tin cho doanh nghiệp, cho các nhà đầu tư.