Nghệ An: Công ty CP Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An vi phạm pháp luật nghiêm trọng?

Vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây hậu quả lớn?

Vừa qua, các cơ quan chức năng có thẩm quyền đã tiến hành nhiều cuộc kiểm tra toàn diện dự án Nhà ở cho người thu nhập thấp và cán bộ công nhân viên ở xóm Đức Vinh, xã Hưng Lộc, thành phố Vinh của Công ty CP Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An (Công ty ĐTMT Dầu khí Nghệ An) trên cơ sở các Đơn Kiến nghị của một công dân.

Ngày 12/11/2020, Sở Tài nguyên & Môi trường Nghệ An (Phó Phòng Quản lý đất đai đại diện) đã cùng với đại diện UBND thành phố Vinh, đại diện UBND xã Hưng Lộc kiểm tra hiện trạng dự án đầu tư. Đã có các ý kiến khác nhau, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường kết luận cuộc họp, yêu cầu Công ty ĐTMT Dầu khí Nghệ An "tạm dừng thi công dự án" do chưa được giao đất thực địa.

Trên cơ sở Báo cáo và đề nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường, ngày ngày 13/11/2020, 11 ngày sau, UBND tỉnh có Công văn số 8303/UBND-NC gửi các cơ quan chức năng và Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An trong đó có 02 nội dung: yêu cầu doanh nghiệp "giữ nguyên hiện trạng, chưa được thi công các hạng mục công trình của dự án" và giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các Sở liên quan "kiểm tra, lập hồ sơ xử lý các hành vi vi phạm hành chính xảy ra (nếu có) ", báo cáo kết quả trước ngày 05/12/2020.

Ngày 04/12/2020, Đoàn liên ngành do Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì (Chánh thanh tra Sở, Phó Trưởng phòng Quản lý Đất đai) cùng với đại diện của Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải, UBND tp.Vinh, UBND xã Hưng Lộc. Kết quả kiểm tra cho thấy doanh nghiệp đã tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh, tạm ngừng thi công.

Đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Giao thông Vận Tải, UBND tp.Vinh, UBND xã Hưng Lộc cho rằng doanh nghiệp không vi phạm hành chính trong phạm vi quản lý nhà nước của mình. Sở Tư pháp cho rằng doanh nghiệp không có hành vi chiếm đất theo quy định của Nghị định 91/2019/NĐ-CP vì đã có quyết định giao đất cho doanh nghiệp dù chưa nhận bàn giao trên thực địa.

Riêng 2 đại diện của Sở Tài nguyên và Môi trường có ý kiến trái ngược nhau. Ông Trương Xuân Liễu – Phó phòng Quản lý đất đai cho rằng doanh nghiệp vi phạm hành chính nhưng ý kiến của đại diện Thanh tra Sở lại cho rằng chưa đủ cơ sở để xác định có vi phạm hành vi hành chính về hành vi chiếm đất.

Sau khi có văn bản về ý kiến của các Sở, ngày 29/12/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An có Văn bản số 6850/STNMT-TTr gửi UBND tỉnh Nghệ An cũng cho rằng chưa đủ cơ sở để xác định Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An có hành vi chiếm đất theo quy định của Nghị định 91/2019/NĐ-CP.

Cho đến nay, chỉ có một Biên bản Vi phạm Hành chính do Đội thanh tra xây dựng thuộc UBND Tp.Vinh xác định Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng do chưa có mặt bằng thi công.

Tuy nhiên, cấp có thẩm quyền là UBND tp.Vinh cũng như Sở Xây dựng cho rằng doanh nghiệp đã có giấy phép xây dựng, điều kiện khởi công không yêu cầu phải có Biên bản bàn giao thực địa nên không có căn cứ cho thấy doanh nghiệp vi phạm và đến nay thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính cũng đã hết (Theo Điều 66 Luật Xử lý Vi phạm hành chính: 30 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính).

Về hành vi chiếm đất, chưa có Cơ quan có thẩm quyền nào kết luận doanh nghiệp vi phạm hành chính. Đối với quản lý nhà nước trong lĩnh vực khác đều xác định doanh nghiệp không vi phạm hành chính.

Được biết, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường có văn bản cho rằng Doanh nghiệp có hành vi chiếm đất nhưng căn cứ pháp lý mà Thanh tra Bộ nêu ra lại không có Khoản 7, Điều 3 Luật Đất đai và cho rằng cần xem xét nhiều tình tiết giảm nhẹ, chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ. Tuy nhiên, trường hợp này, văn bản của Thanh tra Bộ không phải là văn bản quy phạm pháp luật hay chỉ đạo.

Theo quy định tại Nghị định 91/2019/NĐ-CP, các hình thức xử phạt chính bao gồm Cảnh cáo hoặc Phạt tiền. Không có cơ sở để áp dụng hình thức xử phạt bổ sung trong trường hợp xảy ra ở dự án này. Về khắc phục hậu quả, có biện pháp buộc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai. Đối với vụ việc đang tranh cãi, việc áp dụng các biện pháp khắc phục khác như trả lại nguyên trạng ban đầu, trả lại đất là không có cơ sở hay gây khó dễ cho hoạt động doanh nghiệp.

Hành vi vi phạm hành chính (nếu có) của doanh nghiệp đã gây ra những thiệt hại nào? Và có khắc phục được không? Câu trả lời đã rõ.

Cho đến nay, chỉ có các thông tin không đúng sự thật về chủ đầu tư, về dự án trên mạng xã hội, không dựa trên chứng cứ xác thực, chỉ "nghe nói", đồn thổi. Không phải ngẫu nhiên Bộ Thông tin & Truyền thông phải thành lập Trung tâm xử lý tin giả và đã khai trương Cổng thông tin tiếp nhận phản ánh và công bố tin giả tại địa chỉ tingia.gov.vn và ra mắt đầu số tiếp nhận phản ánh tin giả 18008108.

Như vậy, doanh nghiệp đã phải dừng thi công hơn 3 tháng để chờ cơ quan chức năng xác định có vi phạm hành chính hay không trong khi nếu có vi phạm thì quyền hợp pháp của doanh nghiệp cũng không bị mất. Đây là một thiệt thòi quá lớn cho Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An.

UBND tỉnh Nghệ An có yêu cầu tạm dừng các thủ thục hành chính liên quan dự án hay không?

Liên quan đến dự án này, UBND tỉnh Nghệ An đã có các Công văn hỏa tốc số 8303/UBND-NC ngày 24/11/2020 với các nội dung như đã nói ở trên. Ngày 23/12/2020, UBND tỉnh có công văn số 9070/UBND-NC với nội dung chính là giao nhiệm vụ cho Sở Xây dựng để xử lý đơn thư công dân. Ngoài ra, Văn bản số 920/UBND-NC ngày 24/12/2020 của UBND tỉnh truyền đạt chỉ đạo của Chủ tịch tỉnh chỉ có nội dung giao Sở Tài nguyên và Môi trường có văn bản báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc thi công khi chưa nhận bàn giao thực địa có vi phạm hành chính hay không.

Trong số các văn bản trên, chỉ có công văn 8303/UBND–NC yêu cầu doanh nghiệp "giữ nguyên hiện trạng, dừng thi công" (trích nguyên văn). Cũng nên sòng phẳng, trên cơ sở báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường về việc doanh nghiệp chưa nhận bàn giao trên thực địa nhưng đã thi công nên yêu cầu dừng thi công là có cơ sở. Tuy nhiên, đối tượng chịu tác động của yêu cầu đó là Công ty ĐTTM Dầu khi Nghệ An; đối với Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh chỉ yêu cầu kiểm tra, xem xét có vi phạm hành chính hay không.

Như vậy, có cơ sở cho thấy Lãnh đạo UBND tỉnh không chỉ đạo dừng thực hiện các thủ tục hành chính cho doanh nghiệp. Và trên thực tế, ngày 04/3/2021, Sở Giao thông Vận tải vẫn cấp Giấy phép thi công tại dự án cho Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An.

Vi phạm hành chính (nếu có) là câu chuyện của Vi phạm hành chính và nếu có thì cũng rất nhỏ và nếu so với nhiều sai phạm ở các dự án khác tại địa phương thì càng không đáng kể, không gây thiệt hại cho ai và biện pháp khắc phục hậu quả cũng đã quy định rõ, đồng thời đã gần 3 tháng nay doanh nghiệp cũng đã đủ điều kiện để bàn giao thực địa. Hơn nữa, nếu sau này xác định có vi phạm thì việc thực hiện các thủ tục hành chính cũng không cản trở, gây khó khăn cho việc xử lý của cơ quan chức năng.

Nguyên tắc pháp chế buộc các vi phạm pháp luật phải được xem xét, xử lý theo quy định nên việc Sở Tài nguyên và Môi trường xin ý kiến là việc nên làm. Tuy nhiên, chưa xác định được sai phạm mà trì hoãn các thủ tục để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp là không thỏa đáng.

Trách nhiệm bàn giao trên thực địa thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường Nghệ An nhưng có thể vì cho rằng UBND tỉnh chỉ đạo dừng bàn giao trên thực địa nên đã hơn 2,5 tháng nay, Sở này vẫn chưa tiến hành bàn giao cho doanh nghiệp.

Ở Trung ương, Thủ tướng quyết tâm xây dựng Chính phủ kiến tạo, ở địa phương, Chủ tịch UBND tỉnh có quan điểm rõ: Khó khăn của doanh nghiệp là khó khăn của tỉnh. Thiết nghĩ, UBND tỉnh Nghệ An nên xem xét để có hướng dẫn Sở Tài nguyên và Môi trường cụ thể hơn, để doanh nghiệp nhận bàn giao đất trên thực địa, tiếp tục thi công trên cơ sở đã hoàn thành các thủ tục, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển.