Nghệ An: Đẩy mạnh khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông nghiệp

Tại Thông báo số 196/TB-BNNMT-VP ngày 13/5/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nhấn mạnh yêu cầu toàn ngành cần phát huy những kết quả đã đạt được, đồng thời tiếp tục đổi mới toàn diện trên tất cả các lĩnh vực nhằm tạo ra bước phát triển mang tính đột phá.

Theo đó, các nhiệm vụ được đặt ra tập trung vào việc tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, chính sách, thủ tục hành chính, đặc biệt là các quy định không còn phù hợp liên quan đến ngân sách, đầu tư công và thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học.

Một trong những giải pháp trọng tâm là thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong toàn chuỗi giá trị sản xuất, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản. Điều này nhằm gia tăng hàm lượng công nghệ trong sản phẩm nông nghiệp, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và giá trị gia tăng, hướng tới xuất khẩu nông sản có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu thị trường quốc tế.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, cần ưu tiên đầu tư nghiên cứu vào một số lĩnh vực trọng điểm như công nghệ sinh học, công nghệ gen, chọn tạo giống, sản xuất vắc xin, công nghệ nuôi biển, quy trình canh tác thông minh, nông nghiệp tuần hoàn, công nghệ sau thu hoạch và nông nghiệp số. Đây là các lĩnh vực có tiềm năng tạo ra đột phá về năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời bảo đảm tính bền vững trong phát triển nông nghiệp.

Đồng thời, ngành cũng sẽ tập trung nghiên cứu các giải pháp sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên đất, nước và khoáng sản - đặc biệt là các loại khoáng sản chiến lược phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh. Các giải pháp về kiểm soát, phòng ngừa ô nhiễm môi trường, nhất là tại các đô thị, khu công nghiệp, làng nghề và khu chăn nuôi tập trung cũng là nội dung trọng điểm. Hệ thống hạ tầng thủy lợi sẽ được phát triển theo hướng thông minh, kết hợp các công nghệ dự báo, cảnh báo hiện đại nhằm ứng phó hiệu quả với thiên tai và biến đổi khí hậu.

Để thực hiện các nhiệm vụ trên, Bộ yêu cầu tổ chức lại hệ thống đơn vị sự nghiệp khoa học và công nghệ theo hướng tinh gọn, hiệu quả và tự chủ thực chất. Các đơn vị nghiên cứu cần được xây dựng với năng lực cạnh tranh, có đối tác xã hội hóa, khả năng kết nối với doanh nghiệp và có chiến lược phát triển trung - dài hạn rõ ràng. Mô hình “Vườn ươm đổi mới sáng tạo” sẽ được thúc đẩy nhằm tạo không gian kết nối công nghệ, phát triển mạng lưới chuyên gia trong và ngoài nước.

Bộ cũng nhấn mạnh cần đổi mới toàn diện quy trình đặt hàng, xét duyệt, nghiệm thu các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, áp dụng cơ chế đấu thầu, đặt hàng mở công khai, minh bạch và cạnh tranh, áp dụng cho cả khu vực công và tư. Các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cần xuất phát từ nhu cầu thực tiễn quản lý, sản xuất và đời sống người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, ngành sẽ tập trung đào tạo, phát triển và thu hút nguồn nhân lực khoa học - công nghệ chất lượng cao. Các chương trình đào tạo tiên tiến sẽ được xây dựng phối hợp giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp, nhằm bảo đảm sát với nhu cầu thực tế. Chính sách thu hút các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước - đặc biệt từ khu vực tư nhân - sẽ góp phần hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, sáng tạo và bền vững.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, Bộ xác định cần triển khai một cách toàn diện và thực chất, không dừng lại ở việc số hóa thông tin mà phải phát triển các nền tảng dữ liệu dùng chung, bản đồ số chuyên ngành, các hệ thống dự báo - cảnh báo thông minh, phục vụ thiết kế và điều hành chuỗi sản xuất - kinh doanh nông sản. Cùng với đó là nghiên cứu xây dựng mô hình sàn giao dịch công nghệ số trong lĩnh vực nông nghiệp - môi trường, nơi kết nối nhà nghiên cứu với doanh nghiệp, hợp tác xã và nhà đầu tư.

Trên cơ sở đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động tham mưu triển khai các nội dung trên địa bàn, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ, các tổ chức khoa học, công nghệ và doanh nghiệp trong công tác nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong ngành.

Việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số không chỉ là yêu cầu phát triển tất yếu mà còn là giải pháp căn cơ để nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu và bối cảnh thị trường toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng.