Nghệ An: Kỷ niệm 15 năm Nhà thờ họ Võ chi cụ Tú Lang được xếp hạng Di tích Lịch sử cấp tỉnh

Tham dự buổi lễ có Thiếu tướng Võ Trọng Thanh - Nguyên Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An. Ông Trương Văn Thiền - UV BTV Huyện ủy, Phó CT HĐND huyện; ông Nguyễn Hữu Hà - UV BCH Huyện ủy, Phó CT UBND huyện và cán bộ phòng văn hoá huyện Hưng Nguyên.

Đại biểu cấp xã có sự tham dự của ông Lê Xuân Quế - Bí thư Đảng ủy, CTHĐND xã; bà Nguyễn Thị Tuyết - Phó Bí thư Đảng ủy, CT UBND xã cùng các bí thư, xóm trưởng, tổ chức đoàn thể và con cháu các thế hệ dòng họ Võ, nhân dân trong toàn xã.

Họ Võ Đại tôn ở Long Xá có nguồn gốc từ làng Mộ Trạch, huyện đường An, tỉnh Hải Dương vào Hưng Xá lập nghiệp từ thế kỷ XV. Cụ Võ Trọng Cẩn sinh năm 1819 là hậu duệ đời thứ XII của một dòng tộc có võ công, văn nghiệp. Vốn có tư chất thông minh, bản tính cần cù, ngay từ nhỏ cụ đã quyết tâm học tập nhằm tiến thân bằng con đường khoa cử. 

Năm 1858, cụ thi đậu Tú tài, nhưng lúc này thấy rõ sự suy vong của Triều Nguyễn, đồng cảm với nỗi thống khổ của nhân dân nên đã từ bỏ con đường khoa cử, dùng hiểu biết của mình chữa bệnh cho người nghèo. Vì vậy người dân địa phương kính trọng gọi là cụ Tú Lang. Vào năm 1858 cụ Tú Lang dựng ngôi nhà 3 gian 2 hồi, lợp ngói âm dương tiện cho việc làm nghề bốc thuốc, cứu chữa cho nhân dân. Cụ Tú Lang mất ngày 15 tháng 7 năm 1898. Sau khi cụ qua đời, ngôi nhà của cụ được con cháu sử dụng làm Nhà Thờ (trở thành chi thứ 5 họ Võ ở Long Xá - Hưng Nguyên ).

Dòng họ Võ - chi cụ Tú Lang với bề dày truyền thống yêu nước và khoa bảng được tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác. Những năm trước 1930, con cháu họ Võ có nhiều người tham gia hoạt động phong trào cứu nước, là những nhân tố trọng yếu trong phong trào đấu tranh tại địa phương. 

Có thể kể đến như Võ Trọng Việng (con trai của cụ Tú Lang) đã tham gia tích cực trong cuộc khởi nghĩa của Phan Đình Phùng. Võ Trọng Việng được cụ Phan tin tưởng giao nhiệm vụ chỉ huy đội quân tại địa phương, là một vị tướng quân kiên cường tài trí mưu lược được nghĩa quân nhất tề ủng hộ. Võ Trọng Đài (con trai của Tướng quân Võ Trọng Việng) là người đầu tiên của huyện Hưng Nguyên được các sỹ phu đưa sang Thái Lan và trở thành một yếu nhân trong tổ chức trại cày Đặng Thúc Hứa. Nối tiếp có Võ Trọng Cánh, Võ Trọng Ân là những người nối mạch giao liên đưa nhiều thanh niên yêu nước xứ Nghệ xuất dương sang trại Cày để học tập và huấn luyện. Nhà thờ họ Võ lúc đó trở thành nơi tập trung bí mật, tổ chức cho các thanh niên yêu nước xuất dương.  

Có thể nói nhà thờ họ Võ - chi cụ Tú Lang là một nhân chứng lịch sử trong giai đoạn kháng chiến trường kỳ của dân tộc ta từ những năm tiền khởi nghĩa cho đến khi đất nước độc lập, giành được thống nhất, chủ quyền dân tộc. Nhà thờ họ Võ là nơi tập trung, bàn luận của các chí sĩ yêu nước những năm trước 1930, là nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Hưng Nguyên, cũng là căn cứ hoạt động bí mật để chuẩn bị cho phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930-1931. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, nhà thờ họ Võ mở lớp bình dân học vụ, là nơi phụ nữ huyện tổ chức các lớp tập huấn cho cơ sở, hội họp của cán bộ Tổng Phù Long… 

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, là địa điểm gắn bó với những hoạt động bí mật của cách mạng, nhà thờ họ Võ - chi cụ Tú Lang bị kẻ thù đốt phá nhiều lần. Nhưng điều đó cũng không thể dập tắt được tinh thần yêu nước, tấm lòng kiên trung của con cháu họ Võ và nhân dân địa phương. Nhà thờ họ Võ khi xây dựng lại, vẫn là nơi gặp gỡ hoạt động của cán bộ, tổ chức Đảng và mặt trận Việt Minh trong những năm tháng đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Từ năm 1970 đến nay, nhà thờ được trả lại chức năng vốn có: Nơi thờ tự, tưởng niệm, địa điểm sinh hoạt, hội họp của con cháu họ Võ chi cụ Tú Lang.

Với công lao to lớn trong sự nghiệp đấu tranh chống giặc ngoại xâm, Nhà thờ họ Võ - chi cụ Tú Lang được Nhà nước công nhận, xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hoá cấp tỉnh vào năm 2008.

Trong thời đại Hồ Chí Minh, các hậu duệ của cụ Tú Lang luôn phát huy được truyền thống của chi họ, nhiều người là những cán bộ cốt cán của Đảng và Nhà nước như: Cụ Võ Trọng Ân là Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Chủ tịch tỉnh Nghệ An; Thiếu tướng Võ Trọng Thanh là Ủy viên Ban Thường vụ, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An; ông Võ Trọng Cư là Bí thư Huyện ủy Anh Sơn, Hưng Nguyên; ông Võ Trọng Hợi là Bí thư Huyện ủy Hưng Nguyên... Nhiều người là sĩ quan cao cấp của quân đội, công an, là trí thức, là lãnh đạo, chủ doanh nghiệp... 

Noi gương ông cha, thế hệ trẻ chi cụ Tú Lang đã không ngừng học tập, rèn luyện để trở thành những người có ích cho xã hội, với những gương mặt tiêu biểu như: Vũ Trọng Cường - Thượng tá, Trưởng Phòng Xuất nhập cảnh CANA; Võ Văn Quang - Tiến sỹ Công nghệ thông tin; Võ Thị Hồng Vân - Tiến sỹ toán học; thế hệ trẻ hiện nay có Võ Hoàng Tùng - học sinh Trường chuyên Phan Bội Châu, 2 năm liền đạt giải Ba và giải Nhì HSG quốc gia; cháu Vũ Trọng Quyền là đảng viên trẻ khi đang là học sinh lớp 12 Trường Huỳnh Thúc Kháng....

Cùng với Đảng bộ và nhân dân xã nhà, trong suốt 15 năm qua, con cháu trong dòng họ Võ tại Long Xá nói chung, chi họ cụ Tú Lang nói riêng đã giữ vững và phát huy tốt truyền thống của dòng họ. Luôn đoàn kết đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau vươn lên trong phát triển kinh tế, chấp hành tốt các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương. Hoàn thành tốt nghĩa vụ của người công dân, chăm lo bảo vệ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa được Nhà nước công nhận. Xây dựng dòng họ mẫu mực, dòng họ hiếu học, kịp thời động viên con cháu cố gắng vươn lên trong học tập. Những kết quả đạt được và sự cố gắng của con cháu trong dòng họ Võ - chi cụ Tú Lang đã góp phần cùng xã nhà thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế xã hội, xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp.