Nghệ An: Những sự thật ở dự án nhà ở cho người thu nhập thấp của Công ty CP Đầu tư Thương mại Dầu khí Nghệ An

Dừng thi công, giữ nguyên hiện trạng chờ ý kiến chỉ đạo

Các cơ quan chức năng đã nhận được đơn kiến nghị của một công dân về dự án này. Trước tình hình đó, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Công văn số 7640/UBND – NC ngày 2/11/2020 gửi các cơ quan chức năng, giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan, UBND Tp. Vinh xem xét đơn kiến nghị của công dân.

Mười ngày sau, ngày 12/11/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành kiểm tra hiện trạng dự án cùng với sự tham gia của UBND Tp. Vinh, UBND xã Hưng Lộc. Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường Tp. Vinh có ý kiến đề nghị cấp có thẩm quyền sớm giao đất thực địa cho doanh nghiệp và kiểm tra lại đơn kiến nghị của công dân để giải quyết theo đúng thẩm quyền. Trưởng phòng Quản lý Đô thị có ý kiến, theo quy định của Nghị định 139/NĐ-CP, không tạm dừng dự án trong trường hợp này. Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Lộc nhất trí tạm dừng dự án. Tổng hợp ý kiến, Sở TNMT yêu cầu doanh nghiệp tạm dừng thi công chờ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh.

Ngày 24/11/2020, UBND tỉnh Nghệ An ban hành công văn hỏa tốc số 8303/BNND-NC gửi Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Tư pháp, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Giao thông Vận tải với các nội dung: yêu cầu Công ty CP ĐTTM Dầu khí Nghệ An tạm ngừng việc thi công, giao Sở TNMT chủ trì phối hợp với các Sở liên quan "Kiểm tra, lập hồ sơ xử lý các hành vi vi phạm hành chính xảy ra (nếu có)" tại dự án. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An, các các cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc.

Các tố cáo có phản ánh đúng sự thật?

Tuy nhiên, qua nghiên cứu hồ sơ pháp lý dự án cũng như hoạt động của Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An cho thấy một sự thật hoàn toàn khác. Cho đến nay, các văn bản của UBND tỉnh Nghệ An hay văn bản truyền đạt chỉ đạo của lãnh đạo UBND tỉnh hết sức thận trọng, hoàn toàn không kết luận Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An vi phạm hành chính.

UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu doanh nghiệp tạm dừng thi công dự án chỉ vì doanh nghiệp chưa nhận bàn giao trên thực địa và đang thận trọng xem xét việc này có vi phạm hành chính hay không. Nghĩa là việc tạm dừng thi công hoàn toàn không phải vì Công ty Dầu khí ĐTTM Nghệ An có tranh chấp với cá nhân hay tổ chức nào.

Hồ sơ dự án cho thấy, trước khi khởi công, Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An đã hoàn thành việc đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, hoàn thành các nghĩa vụ tài chính với nhà nước, đã được UBND tỉnh Nghệ An ban hành quyết định giao đất số 326/QĐ-UBND ngày 03/8/2020, đã được UBND Tp. Vinh cấp giấy phép xây dựng số 111/UBND-QLĐT ngày 17/8/2020.

Tất cả người dân (80 hộ trên tổng số 80 hộ) có đất trong dự án đều ký văn bản cam kết bàn giao mặt bằng và đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ. Việc bồi thường, hỗ trợ người dân đã hoàn thành trước khi Công ty CP ĐTTM Dầu khí Nghệ An được giao đất. Những người tới dự án giăng băng rôn, biểu ngữ không phải là người dân có đất trong dự án hay người bị ảnh hưởng bởi việc thực hiện dự án.

 Theo Điều 3, Luật Đât đai 2013, "Nhà nước giao quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước giao đất) là việc Nhà nước ban hành quyết định giao đất để trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất", Trong dự án này, trước khi khởi công, cơ quan nhà nước có thẩm quyền là UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định giao quyền sử dụng đất số 326/QĐ - UBND ngày 03/8/2020. Ngoài ra, văn bản thể hiện việc bàn giao đất đất trên thực địa có hình thức văn bản là Biên bản (theo Mẫu số 06 ban hành kèm theo Thông tư 30/2014/TT-BTNMT) mà không phải là Quyết định. Như vậy, việc cho rằng doanh nghiệp có hành vi chiếm đất trái pháp luật liệu có căn cứ hay không ?

Trả lời Sở TNMT, Sở Tư pháp đã có văn bản số 1690/STP – QLXLVPHA&TDTHPL ngày 14/12/2020 cũng căn cứ Khoản 7, Điều 3 Luật Đất đai 2014 cho rằng "Quyết định giao đất là văn bản có giá trị pháp lý cao nhất để người sử dụng đất thực hiện các quyền theo quy định của Luật Đất đai, việc giao đất tại thực địa chỉ là thủ tục được thực hiện sau khi đã có quyết định giao đất, như vậy không đủ cơ sở pháp lý để xác định Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Dầu khí Nghệ An đã có hành vi chiếm đất trên thửa đất đã được giao theo quy đinh".

Theo Mẫu số 06, nội dung chính trong Biên bản bàn giao trên thực địa "IV. Các bên tiến hành giao đất, cụ thể như sau: 1. Giao nhận thửa đất số……tờ bản đồ số…tại …cho (tên người sử dụng đất) để sử dụng vào mục đích …2. Giao nhận đất theo các mốc giới, ranh giới thửa đất, diện tích...m² trên thực địa xác định theo tờ trích lục bản đồ địa chính (hoặc tờ trích đo địa chính) số…., tỷ lệ… do ….. lập ngày …tháng…năm….và đã được ... thẩm định, gồm: "

Điều đáng nói, trong Quyết định giao đất số 326/QĐ-UBND cũng đã xác định rõ diện tích đất, số thửa đất và "Vị trí ranh giới khu đất xác định theo Trích lục và đo vẽ bổ sung bản đồ địa chính khu đất số 153/2020/BĐĐC/VPĐK, tỷ lệ 1/1.000 được Sở tài Nguyên và Môi trường phê duyệt ngày 21/7/2020". Như vậy, vị trí khu đất trên thực địa không phải mơ hồ mà đã được xác định rõ, và các quyền của người được giao đất đối với khu đất được giao cũng đã phát sinh.

Ngoài ra, Quyết định số 72/2017/QĐ-UBND ngày 28/11/2017 của UBND tỉnh Nghệ An có các quy định liên quan đến việc giao đất cho doanh nghiệp đầu tư nhưng tên của văn bản này được ghi rõ "Về việc ban hành quy định trình tự, thủ tục thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh Nghệ An" mà không phải là trình tự, thủ tục giao đất.

Trước khi tiến hành khởi công xây dựng, Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An đã được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép xây dựng. Mặt khác, điều kiện khởi công xây dựng công trình quy định tại Điều 107, Luật Xây dựng 2014 không yêu cầu doanh nghiệp phải có biên bản bàn giao thực địa. Đây cũng là ý kiến của Sở Xây dựng Nghệ An

Như vậy, nếu áp dụng quy định chưa thật rõ của văn bản dưới luật cho rằng doanh nghiệp vi phạm hành chính để xử lý vi phạm có thể làm ảnh hưởng tới các quyền đã phát sinh được quy định tại các văn bản có giá trị pháp lý cao hơn.

Sự thống nhất nhận định của các Sở, ngành và UBND thành phố Vinh

Ngày 29/12/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An có Văn bản số 6850/STNMT-TTr gửi UBND tỉnh Nghệ An có báo cáo: Ngày 24/11/2020, Sở TNMT đã chủ trì, phối hợp với các Sở: Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Giao thông vận tải và UBND Tp. phố Vinh, UBND xã Hưng Lộc tiến hành kiểm tra theo sự chỉ đạo của UBND tỉnh. Qua kiểm tra, đại diện các Sở và UBND Tp. Vinh đã thống nhất là Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An không có hành vi vi phạm hành chính trong quá trình triển khai dự án. Cũng trong văn bản này, sau khi báo cáo quá trình thực hiện chỉ đạo cũng như tổng hợp ý kiến của các Sở và tài liệu do doanh nghiệp cung cấp, Sở TNMT Nghệ An đã cho rằng chưa đủ cơ sở để xác định Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An có hành vi chiếm đất theo quy định của Nghị định 91/2019/NĐ-CP, cho phép doanh nghiệp tiếp tục thi công sau khi Sở TNMT bàn giao thực địa, giao cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn, xử lý theo quy định của pháp luật đối với đơn kiến nghị của công dân.

Nếu cho rằng Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An vi phạm hành chính vì chưa nhận bàn giao trên thực địa, thì đến nay doanh nghiệp đã tự nguyện khắc phục hậu quả theo quy định tại Điểm C, Khoản 3, Điều 5 Nghị định 91/2019/NĐ-CP và đó là tình tiết giảm nhẹ theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An, doanh nghiệp cũng đã dừng toàn bộ hoạt động thi công tại dự án. So với một số vi phạm đã được làm rõ ở một số dự án khác tại Nghệ An như dự án Minh Khang tại xã Nghi Phú, vi phạm hành chính nếu có của Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An là quá nhỏ.

Hành vi đã thực hiện của Công ty CP ĐTTM Dầu khí Nghệ An không gây thiệt hại cho cá nhân tổ chức nào. Và hơn nữa, kể từ ngày 18/12/2020, doanh nghiệp hoàn toàn đủ điều kiện theo quy định tại Quyết định 72/2017/QĐ-UBND ngày 28/11/2017 của UBND tỉnh Nghệ An để Sở Tài nguyên và Môi trường bàn giao trên thực địa mà không gặp vướng mắc nào về mặt pháp lý.

Nếu Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An có vi phạm hành chính thì hành vi đó cũng không làm mất quyền được tiếp tục đầu tư dự án, và hơn nữa việc tiếp tục hoạt động thi công của doanh nghiệp cũng không cản trở việc xử lý vi phạm hành chính vì các cơ quan có thẩm quyền đã lập các biên bản ghi nhận đầy đủ sự việc, hành vi của doanh nghiệp.

Được biết, ngày 28/1/2021, công dân nói trên lại tiếp tục gửi "Đơn đề nghị" tới Thanh tra Chính phủ và các cơ quan ở Nghệ An tố cáo Công ty CP ĐTTM Dầu khí Nghệ An vi phạm hành chính, Sở Tài nguyên và Môi trường "bao che không xử lý", UBND Tp. Vinh "mắt nhắm mắt mở" để thi công hoàn thiện dự án, "UBND Tp. Vinh không làm tròn trách nhiệm UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo". 

Ngày 24/2/2021, Văn phòng UBND tỉnh Nghệ An có Công văn hỏa tốc gửi Sở TNMT giao Sở này có văn bản báo cáo và trực tiếp xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài nguyên Môi trường để xác định việc xây dựng công trình khi chưa được bàn giao đất trên thực địa có vi phạm hành chính hay không.

Thiết nghĩ, để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật nhưng đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, trong khi chờ Bộ Tài nguyên và Môi trường có ý kiến, UBND tỉnh Nghệ An có thể xem xét cho phép Công ty ĐTTM Dầu khí Nghệ An được nhận bàn giao trên thực địa để tiếp tục hoạt động đầu tư. Việc này cũng phù hợp với chủ trương của UBND tỉnh Nghệ An đã và đang tạo thuận lợi cho hoạt động của người dân nói chung và doanh nghiệp nói riêng.

Chiều ngày 24/6/2020, phát biểu tại cuộc họp với Hiệp hội doanh nghiệp, các hội doanh nghiệp, doanh nhân, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, ông Nguyễn Đức Trung đã khẳng định: Khó khăn của doanh nghiệp chính là khó khăn của tỉnh. UBND tỉnh sẽ định kỳ tổ chức giao ban do Chủ tịch UBND chủ trì để lắng nghe, xử lý các vấn đề vướng mắc của các doanh nghiệp.