Nghề "hái ra tiền" không cần bằng cấp, làm một tháng đủ tiêu cả năm

Giữa lúc nhiều bạn trẻ trên thế giới mơ về công việc văn phòng, startup hay làm việc từ xa, thì tại Thổ Nhĩ Kỳ – quốc gia sở hữu đàn cừu nhiều thứ 7 thế giới với hơn 45 triệu con cừu và hơn 10 triệu con dê (theo Worldostats năm 2025) – thì nghề chăn dê và cừu đang trở thành nghề "hái ra tiền".

Không cần bằng cấp cao, không cần tiếng Anh hay kỹ năng công nghệ, chỉ cần sức khỏe, kinh nghiệm, lòng dũng cảm và sự chịu khó, bạn có thể kiếm bộn tiền.

Năm 2025, mức lương trung bình hàng tháng cho một người chăn dê cừu có kinh nghiệm tại Thổ Nhĩ Kỳ lên đến vài trăm nghìn Lira (tương đương vài trăm triệu VND). Đây là mức lương rất cao đối với người sinh sống ở các vùng nông thôn Thổ Nhĩ Kỳ.

Ở nông thôn Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay, chỉ cần vài trăm nghìn Lira là một người đã có thể sống thoải mái 1,5–2 năm mà không cần đi làm.

Nghịch lý là, nghề chăn dê và cừu tại quốc gia này đang rơi vào tình trạng khát nhân lực nghiêm trọng.

Lý do vì sao?

Giới trẻ Thổ Nhĩ Kỳ đổ xô lên thành phố tìm việc nhẹ nhàng hơn, có wifi ổn định, nghỉ cuối tuần và gần gia đình.

Trong khi đó, nghề chăn dê cừu đòi hỏi làm việc 7 ngày/tuần, dầm mưa dãi nắng, leo núi mỗi ngày, đối mặt sói hoang, thời tiết khắc nghiệt và xa cách xã hội hàng tháng trời.

Trên những cao nguyên cổ xưa thuộc vùng Đông Nam Anatolia, đàn cừu hàng nghìn con cùng người chăn thả vẫn ngày ngày di chuyển theo nhịp nắng gió, đón ánh bình minh ló rạng sau đỉnh núi và tiễn hoàng hôn đỏ rực phía chân trời. Đó là lối sống du mục tồn tại nhiều thế kỷ, hòa quyện giữa con người và thiên nhiên khắc nghiệt.

Thế nhưng, ngày nay, giới trẻ không còn mặn mà với nghề truyền thống vốn phải gần thiên nhiên, đồi núi nhưng phải xa nhà nhiều tháng trời liên tiếp này.

Liên hiệp Trung ương các Hội Người chăn nuôi Cừu và Dê giống của Thổ Nhĩ Kỳ (TÜDKİYEB) ước tính, nước này thiếu hụt tới 150.000 lao động lĩnh vực chăn dê và cừu, buộc chính phủ phải mở cửa cho lao động nhập cư từ nước ngoài. Nhiều chủ trại đành tự chăn, thậm chí bán bớt đàn vì không đủ người chăm sóc. Cộng với chi phí chăn nuôi tăng cao, nhiều trang trại phải đóng cửa vì không trụ nổi.

Ngành nghề đóng góp vào an ninh lương thực

Worldostats cho biết, nghề chăn cừu và dê là một phần không thể thiếu của nông nghiệp ở nhiều quốc gia, cung cấp các nguồn tài nguyên thiết yếu như len, thịt và sữa. Tầm quan trọng của cừu/dê không chỉ dừng lại ở giá trị kinh tế - đóng góp đáng kể vào an ninh lương thực và sinh kế - mà còn đóng vai trò thiết yếu trong các hoạt động văn hóa và sinh kế nông thôn.

Với tổng số cừu toàn cầu hiện là 1,3 tỷ con, cừu là một chỉ số quan trọng về sức khỏe nông nghiệp, phản ánh tính bền vững và năng suất của các hoạt động nông nghiệp trên toàn thế giới.

Đối với dê, đây là một trong những loài vật nuôi dễ thích nghi và đa năng nhất, sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ trong nhiều môi trường khác nhau, từ sa mạc khô cằn đến vùng núi. Quần thể dê toàn cầu hiện đạt khoảng 1,1 tỷ con, tập trung chủ yếu ở châu Á và châu Phi.

Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, việc chăn thả truyền thống cừu và dê - tận dụng đồng cỏ tự nhiên trên những vùng đất khô cằn không thể trồng trọt - đã giúp biến cỏ dại thành thịt, sữa và len mohair (của loài dê Angora) chất lượng cao. Đây là những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ, có lợi cho nền kinh tế quốc gia này.

Nếu áp dụng chăn thả luân phiên, cải tạo đồng cỏ và kết hợp công nghệ theo dõi GPS đàn, nghề chăn cừu/dê sẽ giúp giảm xói mòn đất, bảo tồn đa dạng sinh học và hạn chế phát thải khí nhà kính so với chăn nuôi công nghiệp.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, những người chăn dê cừu trên dãy Taurus hay cao nguyên Anatolia không chỉ "hái ra tiền" mà còn đang lặng lẽ bảo vệ hành tinh – một nghề vừa giàu có vừa ý nghĩa cho tương lai bền vững.

Nếu vực lại được nghề truyền thống này, Thổ Nhĩ Kỳ đứng trước tương lai vừa đảm bảo sinh kế, an ninh lương thực và phát triển bền vững.