Nhà máy thông minh - "chìa khóa" nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

Tại Hội thảo “Khởi động, tư vấn hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực phát triển khoa học công nghệ, nhà máy thông minh theo chuẩn 4.0”, TS. Lê Ngọc Quý, Giám đốc Trung tâm Nền tảng IoT - Tổng Công ty Công nghiệp, Công nghệ cao Viettel (Viettel Hightech), nhận định các nhà máy Việt Nam đang nằm ở điểm thấp nhất trong “đường cong nụ cười” của chuỗi giá trị toàn cầu. Trong khi các nhà cung cấp đến từ thị trường lớn như Mỹ hay Nhật Bản mới lại đang ngày càng tiến xa hơn trong nguồn cung ứng do nắm được thiết kế và công nghệ lõi, giúp họ đạt thặng dư cao và năng suất vượt trội.

Theo TS. Nguyễn Thái Tùng, Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo - Bộ Khoa học và Công nghệ, để đạt được lợi thế cạnh tranh và tối đa hóa lợi nhuận, các doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình đổi mới công nghệ. 

Ông Tùng đưa ra gợi ý, đối với các doanh nghiệp lớn, cần tự tiến hành hoặc thuê tư vấn để xây dựng lộ trình. Cụ thể hoá những chiến lược kinh doanh là bí quyết kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Song song đó, cần dự đoán các nhu cầu công nghệ, sản phẩm tương lai, và đưa ra cách thức tốt nhất để đạt được các nhu cầu đó. Sau khi đã xác định được chiến lược, tập trung vào phát triển sản phẩm và tối ưu hoá công nghệ, tiến hành quản lý và theo dõi việc triển khai lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ.

Ngoài ra, một trong những giải pháp được các chuyên gia đưa ra tại hội thảo là nhà máy thông minh. Nhà máy thông minh được xem là giải pháp tối ưu để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh. Các tính năng nổi bật như kết nối liên tục, phân tích dữ liệu thời gian thực và tự động hóa quy trình sản xuất không chỉ giúp giảm thiểu chi phí mà còn cải thiện đáng kể chất lượng sản phẩm.

Bài học từ các quốc gia phát triển cho thấy, đổi mới công nghệ và xây dựng nhà máy thông minh là chìa khóa để bứt phá trong chuỗi giá trị toàn cầu. Các doanh nghiệp Việt cần tận dụng cơ hội từ những tiến bộ công nghệ và chính sách hỗ trợ của chính phủ để tiến nhanh hơn trong quá trình chuyển đổi số.

Điều này không chỉ giúp tăng năng suất và giảm chi phí mà còn mở ra cơ hội tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị cao cấp, giảm sự phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.

Mặc dù lộ trình xây dựng nhà máy thông minh mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc triển khai vẫn gặp không ít thách thức. Đầu tiên là chi phí đầu tư ban đầu cao, yêu cầu nguồn vốn lớn và dài hạn. Thứ hai, nguồn nhân lực hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu cao về kỹ năng và trình độ. Thứ ba, hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp, từ chính sách đến hạ tầng, vẫn còn nhiều khoảng trống.

Dẫu vậy, với các giải pháp như tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, thúc đẩy hợp tác quốc tế và đầu tư vào nghiên cứu phát triển, nhà máy thông minh không phải là giấc mơ xa vời. Các doanh nghiệp cần hành động ngay hôm nay để chuẩn bị cho một tương lai đầy triển vọng trong nền kinh tế số hóa.