Nhân sinh có 3 việc không nên làm: Trẻ bị chê ngốc, già mới thức tỉnh sự mù quáng nhưng quá muộn

Ông Trần An, hiện 68 tuổi, ở Thâm Quyến, Trung Quốc, từng là quản lý tài chính ở một doanh nghiệp cung ứng linh kiện điện tử. Sau hơn bốn mươi năm làm việc, ông về hưu với khoản lương ổn định, quy đổi khoảng 50 triệu đồng/tháng. Vợ đã mất, ông sống một mình trong căn hộ hai phòng ngủ, cuối tuần đón cháu sang chơi.

Với nhiều người, mức hưu ấy là “ước mơ”: đủ chi tiêu thoải mái, thỉnh thoảng đi du lịch, khám sức khỏe định kỳ. Nhưng thực tế, tài khoản của ông hiếm khi giữ được số dư đáng kể, có tháng về 0 đồng. 

Ông thường cười xòa: “Tiền kiếm ra là để dùng. Tháng sau lương lại về.” 

Cho đến một buổi chiều đầu hè, ông ngã quỵ ngay trước thang máy chung cư. Chẩn đoán: tai biến nhẹ, kèm tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Chi phí nhập viện, xét nghiệm, thuốc men, phục hồi chức năng… dồn dập. Khi cần một khoản lớn trong thời gian ngắn, ông mới giật mình: tiền ở đâu?

Vậy, số tiền lớn kia đã đi đâu? Câu trả lời nằm ở ba thói quen mà chính ông cũng thừa nhận: chu cấp quá nhiều cho con, cho vay bạn bè thiếu ràng buộc và buông thả sức khỏe của chính mình.

Chu cấp vô điều kiện cho con cái - yêu thương không ranh giới sẽ thành gánh nặng

Sai lầm đầu tiên bắt nguồn từ tình thương con cái không giới hạn. Là cha của hai người con đã lập gia đình, ông Trần An luôn muốn gánh bớt áp lực cho chúng. 

Khi con trai mua căn hộ ở Thâm Quyến ông góp ngay một phần tiền đặt cọc. Con dâu thất nghiệp, ông lặng lẽ đưa thêm vài tháng chi phí sinh hoạt.  

Ban đầu, những khoản hỗ trợ chỉ là vài chục triệu đồng, nhưng dần dà thành thói quen: mỗi khi gặp khó khăn, con cái lại nhắn tin nhờ bố. Bản thân ông thì nghĩ đơn giản: “Mình có lương hưu cao, giúp con một chút cũng đâu hề gì.” Thế nhưng đến khi cần một khoản lớn để chữa bệnh, ông mới cay đắng phát hiện con cái cũng không thể xoay sở kịp, thậm chí còn lúng túng vì bản thân chúng cũng ngập trong nợ mua nhà và chi phí nuôi con.

Sự hỗ trợ quá tay, thay vì trở thành chỗ dựa, lại biến cha mẹ thành chiếc “máy ATM” vô điều kiện. Và khi chiếc máy ấy đột ngột ngừng hoạt động, cả cha lẫn con đều rơi vào hụt hẫng.

Cho bạn bè vay tiền thiếu ràng buộc - giữ tình mà lỏng luật thì dễ mất cả hai

Nếu chuyện trong nhà là một lỗ hổng, thì quan hệ ngoài xã hội của ông lại là một lỗ hổng khác. Vốn hào sảng, ông Trần An không ít lần cho bạn bè vay tiền mà chẳng cần giấy tờ gì. Một đồng nghiệp cũ vay hàng trăm ngàn tệ để đầu tư bất động sản, hẹn ba tháng sẽ trả, nhưng rồi lời hứa ấy cứ trôi đi theo năm tháng. 

Ông không hề thúc ép, bởi nghĩ bạn bè mấy chục năm, khó quá thì cho khất thêm. Chỉ đến khi bản thân lâm bệnh, cần tiền gấp, ông gọi điện thì đầu dây bên kia im lặng, nhắn tin thì chỉ hiện dấu “đã xem”. 

Được hỏi có định kiện không, ông buồn bã lắc đầu: “Đưa bạn ra tòa thì còn nghĩa gì nữa.” Khoản tiền ấy, từ chỗ được kỳ vọng là “tạm gửi” để giúp đỡ, cuối cùng biến thành số vốn bị đóng băng, không sinh lợi, cũng không thể rút ra lúc cần. Thậm chí, nó còn lấy đi cả một tình bạn tưởng chừng bền lâu. Trường hợp này cho thấy rõ một chân lý: tiền bạc, nếu không rạch ròi, có thể biến bạn thân thành người dưng chỉ trong chớp mắt.

Buông thả sức khỏe - chi tiêu nhỏ hôm nay, hóa đơn lớn ngày mai

Thế nhưng, nguyên nhân sâu xa nhất khiến ông Trần An rơi vào cảnh mệt mỏi vì tiền lại nằm ở chính bản thân ông - sự buông thả sức khỏe. 

Sau nghỉ hưu, ông cho rằng “đã làm cả đời vất vả, giờ phải tận hưởng”, nên ăn uống vô tội vạ, tụ tập bạn bè rượu chè, đánh mạt chược đến khuya. Việc tập thể dục hay khám sức khỏe định kỳ luôn bị ông gác lại.

ậy nhưng cơ thể không nói dối: cân nặng tăng, huyết áp cao, mỡ máu bất ổn. Và một buổi chiều, tai biến ập đến, khiến ông sụp đổ ngay trước cửa nhà. Những ngày nằm trên giường bệnh, ông vừa lo chuyện hóa đơn, vừa hối tiếc: “Giá như mình chịu đi bộ mỗi sáng, chịu kiểm tra định kỳ, có lẽ đã không ra nông nỗi này.” 

Thực tế, chi phí y tế cho người cao tuổi vốn không tuyến tính: có thể ít trong nhiều năm liền, rồi bất ngờ bùng nổ chỉ vì một cơn bệnh. Ngay cả khi có bảo hiểm, vẫn còn vô số khoản đồng chi, thuốc đặc trị hay phục hồi chức năng nằm ngoài phạm vi chi trả. Nếu không chuẩn bị một quỹ y tế riêng biệt, bất kỳ ai cũng dễ bị dồn vào thế phải vay nóng.

Trường hợp của ông Trần An chỉ là một lát cắt, nhưng nó cho thấy vì sao nhiều người cao tuổi, dù có lương hưu cao, vẫn dễ “trắng tay”. Vấn đề không nằm ở con số 50 triệu mỗi tháng, mà ở cách phân bổ. Một khi thiếu quỹ khẩn cấp đủ lớn, lại để dòng tiền rò rỉ vì chu cấp vô hạn, tài sản đóng băng trong những khoản cho vay không kỳ hạn, cộng với sự chủ quan trước rủi ro y tế, thì bất kỳ cú sốc nào cũng có thể đánh gục toàn bộ kế hoạch tài chính. 

Nói cách khác, giàu tiền không đồng nghĩa với giàu sự chuẩn bị.

Vậy, đâu là nguyên tắc để tuổi già không “về 0 đồng”? Bài học rút ra từ ông Trần An khá rõ ràng. Trước hết, hãy giúp con cái trong giới hạn. Yêu thương không đồng nghĩa với chu cấp vô điều kiện; sự giúp đỡ tốt nhất là để con cái học cách đứng trên đôi chân của chính mình. 

Tiếp theo, hãy rạch ròi trong chuyện cho vay. Nếu không dám viết giấy, thì đừng dám đưa tiền bởi mọi khoản “vay miệng” thực chất là khoản cho biếu trá hình.

Cuối cùng, sức khỏe mới là tài sản số 1. Đầu tư cho bản thân bằng vận động đều đặn, giấc ngủ đúng giờ, chế độ ăn uống cân bằng và khám định kỳ quan trọng hơn bất kỳ thương vụ nào. Cùng với đó, mỗi người cao tuổi cần xây dựng cấu trúc tài chính ba lớp: quỹ khẩn cấp tương đương ít nhất nửa năm chi tiêu, quỹ y tế bất khả xâm phạm, và phần còn lại cho sinh hoạt, giải trí tuyệt đối không để các quỹ lẫn vào nhau.

Nguồn: Weibo, Toutiao.