'Nhu cầu lắp đặt điện mặt trời áp mái ở Việt Nam vẫn sẽ mạnh mẽ, dù có giá FIT hay không'

Vì sao các doanh nghiệp nước ngoài lại quan tâm đến lĩnh vực pin mặt trời ở Việt Nam?

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), bất chấp Covid-19, nền kinh tế Việt Nam vẫn phục hồi, tăng trưởng 2,9% vào năm 2020 - một trong những tốc độ tăng trưởng cao nhất trên thế giới. Cùng với đó, các tổ chức cũng dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng dự kiến là 6,5% vào năm 2021.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế này  Việt Nam phản ánh sự trẻ trung và năng động, đã tạo ra một môi trường hoạt động thuận lợi cho các doanh nghiệp. Việt Nam đang đón nhận một lượng lớn các nhà sản xuất nước ngoài và hy vọng sẽ trở thành một trung tâm chính cho ngành sản xuất công nghệ cao.

Tất cả những điều trên sẽ thúc đẩy nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng. Bộ Công thương cũng đã dự báo nhu cầu điện sẽ tăng từ 217TWh vào năm 2020 lên 491TWh vào năm 2030 và 877TWh vào năm 2045.

Trina Solar là một công ty toàn cầu hóa. Việc chúng tôi sản xuất tại Việt Nam cũng sẽ mang lại lợi ích cho khách hàng Việt Nam, vì chúng tôi đang sản xuất các sản phẩm chất lượng cao với giá cả cạnh tranh. Thực tế là các sản phẩm được sản xuất trong nước giúp giảm chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng.

Hoạt động sản xuất của chúng tôi tại Việt Nam cũng đang đóng góp vào thu nhập xuất khẩu của Việt Nam và tạo việc làm cho người dân địa phương. Nhà máy ở Bắc Giang của chúng tôi, chuyên sản xuất tế bào quang điện, tạo việc làm cho 900 nhân công. Nhà máy Việt Nam Thái Nguyên, chuyên sản xuất tế bào quang điện và mô-đun năng lượng mặt trời, hiện có 1400 nhân công và chúng tôi sẽ có kế hoạch sử dụng thêm 500-800 nhân công.

Hiện nay, Cục Điện lực và năng lượng tái tạo đang xây dựng dự thảo về cơ chế giá điện mặt trời áp mái mới, theo đó, giá mua điện mặt trời của EVN sẽ giảm chỉ còn 5,2 - 5,8 cent (siết tới gần 30%). Theo ông/bà, điều này có làm ảnh hưởng nhiều đến nhu cầu lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái tại Việt Nam hay không?

Chúng tôi không thể dự đoán giá FIT, vì Quy hoạch điện 8 vẫn chưa được chính thức thông qua. Tuy nhiên, tôi cho rằng, nhu cầu về điện mặt trời trên mái nhà sẽ vẫn mạnh mẽ, vì công nghệ ngày càng tiên tiến, chi phí lắp đặt hợp lý và tuổi thọ của tấm pin cũng ngày càng cao hơn.

Đặc biệt, các công ty thương mại và công nghiệp lắp đặt năng lượng mặt trời áp mái có thể sử dụng điện năng tạo ra để giảm hóa đơn tiền điện và đóng góp tích cực cho môi trường bằng cách giảm sự phụ thuộc vào các nhà máy nhiệt điện than.

Đối với các công ty sử dụng điện được tạo ra từ tấm năng lượng mặt trời áp mái, giá FIT không quá quan trọng, vì trọng tâm của họ không phải là hoà lưới và bán điện cho EVN. Đơn giản là việc sử dụng điện năng được tạo ra từ hệ thống điện áp mái sẽ giảm chi phí điện cho hoạt động hàng ngày của họ. Trong 4 tháng đầu năm 2021, hàng loạt dự án khu công nghiệp lớn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, đây cũng là cơ hội để Việt Nam sớm ứng dụng năng lượng sạch vào nhiều khu công nghiệp hơn.

Đồng thời, việc đầu tư điện mặt trời cho các tòa nhà cao tầng, trung tâm mua sắm, siêu thị... của Việt Nam sẽ ngày càng sôi động trong tương lai, để tiết kiệm chi phí điện và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, đối với các dự án mà chủ đầu tư thuê không gian trên mái nhà từ các công ty thương mại và công nghiệp, xây dựng hệ thống điện mặt trời áp mái và sau đó nhận tiền từ FIT để hoàn vốn đầu tư của họ thì giá FIT vẫn được xem là một yếu tố hấp dẫn họ.

Trong thời gian tới, nếu không có giá FIT, liệu chi phí lắp đặt các hệ thống điện mặt trời áp mái có đủ hấp dẫn?

Chi phí lắp đặt pin năng lượng mặt trời sẽ tiếp tục giảm, một phần do đổi mới công nghệ.

Các mô-đun mới với công suất cực cao và hiệu suất cao hơn, ví dụ như dòng mô-đun Vertex 550W (hiệu suất 21%), có thể cung cấp nhiều năng lượng hơn trong khi giảm chi phí sản xuất điện quy dẫn và chi phí cân bằng của hệ thống nhờ tích hợp tế bào quang điện đường kính lớn 210mm, giúp tạo ra nhiều năng lượng hơn.

Các công nghệ mới nổi khác cũng tỏ ra rất hữu ích, chẳng hạn như bộ theo dõi và giải pháp tích trữ năng lượng mà công ty chúng tôi đang đi đầu trong việc nghiên cứu ứng dụng.

Chúng tôi cũng đang làm việc với các đối tác để xây dựng hệ sinh thái IoT năng lượng và phát triển một nền tảng đổi mới để khám phá IoT Năng lượng mới (New Energy IoT), sử dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo để liên tục tìm kiếm giá trị mới, giúp các nhà máy, trung tâm thương mại đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy khả năng cạnh tranh.

Sự chênh lệch về nhu cầu sử dụng điện giữa thời kỳ cao điểm và thấp điểm là rất lớn, điều này có làm ảnh hưởng đến tính ổn định của hệ thống điện và giảm hiệu quả của điện mặt trời áp mái khi các khu công nghiệp và thương mại lắp đặt hệ thống này?

Không hề! Sự ổn định của hệ thống điện sẽ không bị ảnh hưởng, mà ngược lại, đây lại là điều kiện rất thuận lợi đối với việc lắp đặt điện áp mái ở khu công nghiệp và thương mại. Năng lượng mặt trời trên mái nhà lý tưởng cho các doanh nghiệp công nghiệp và thương mại vì mức tiêu thụ năng lượng của họ nhìn chung thường cao nhất vào ban ngày – thời điểm điện năng tạo ra từ các mô-đun năng lượng mặt trời cũng đạt mức cao nhất. Đương nhiên, cũng cần có các giải pháp tích trữ năng lượng để sử dụng khi cần thiết. 

Ví dụ, Trina Storage cung cấp các giải pháp tích trữ đổi mới cho lưới điện độc lập và dự án quy mô lớn và các ứng dụng khác cho khu công nghiệp lớn và lưới điện nhỏ - microgrid. Hiện chúng tôi là nhà cung cấp duy nhất có khả năng cung cấp đồng thời mô-đun năng lượng mặt trời và bộ theo dõi.

Hiện nay, sau một năm bùng nổ nhờ cơ chế giá FIT, Việt Nam đang xếp thứ 8 trên thế giới về đầu tư năng lượng tái tạo. Theo ông, Việt Nam có thể duy trì vị trí này hay không khi giá FIT đối với các dự án năng lượng tái tạo không còn mà chuyển sang cơ chế đấu thầu?

Dự thảo Quy hoạch Điện 8 đã xác định rất rõ các mục tiêu về năng lượng tái tạo. Với mục tiêu đó, năng lượng tái tạo tại Việt Nam còn rất nhiều dư địa để phát triển. Đặc biệt là khi công nghệ ngày càng trở nên tiên tiến với chi phí ngày càng giảm.

Theo chúng tôi, kể từ khi công nghệ mô-đun Vertex mới ra đời, công suất cao hơn và điện áp thấp hơn có thể giảm đáng kể chi phí cân bằng của hệ thống và chi phí sản xuất điện quy dẫn. Vì vậy có thể nói, công nghệ mới sẽ đặt ra các tiêu chuẩn mới cho việc tiết kiệm chi phí, đảm bảo thu nhập của dự án và tối đa hóa giá trị của khách hàng, làm cho tấm pin năng lượng mặt trời có chi phí cạnh tranh hơn.

Với các mô-đun công suất cao, có độ tin cậy cao và bộ theo dõi thông minh, các hệ thống điện mặt trời tân tiến nhất hiện nay có thể đảm bảo hiệu quả hoạt động ổn định của hệ thống, giảm chi phí điện trên mỗi kWh và cải thiện hiệu quả phát điện, do đó đảm bảo tỷ lệ hoàn vốn đầu tư cao hơn trong suốt thời gian hoạt động của dự án.