Nhu cầu tiêu thụ điện năm 2025 dự báo tăng 13%

Bộ phận phân tích thuộc Công ty Chứng khoán TPS mới đây đã đưa ra 3 kịch bản tiêu thụ điện cho năm 2025. Thứ nhất, với kịch bản cơ sở mức tiêu thụ điện năm 2025 dự ước khoảng 342,3 tỷ kWh, sẽ tăng 10,5% so với năm 2024. Thứ hai, kịch bản tăng trưởng vừa mức tiêu thụ điện năm 2025 khoảng 351 tỷ kWh, sẽ tăng 13,3%. Thứ ba, kịch bản tăng trưởng cao mức tiêu thụ điện năm 2025 khoảng 354 tỷ kWh, tăng 14,3%.

Kịch bản nêu trên đặt ra thách thức về khả năng cung ứng điện trong năm 2025.

Báo cáo cập nhật ngành điện vào tháng 12/2024 của TPS phân tích, cơ cấu thành phần huy động nguồn điện của Việt Nam gần như không thay đổi nhiều kể từ năm 2021. Vì vậy, rất khó để nguồn cung điện tăng mạnh.

Cụ thể, mức độ đóng góp của nguồn điện than vào tổng nguồn điện của Việt Nam có xu hướng chậm lại kể từ 2021 đến nay, nhưng vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn điện của Việt Nam, chiếm khoảng 48,6% tổng nguồn điện huy động của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2024. 

Theo tính toán của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), dự kiến nhiệt điện than sẽ được huy động ở mức cao trong mọi kịch bản tăng trưởng phụ tải trong năm 2025, đặc biệt là các nhà máy khu vực phía Bắc. Hầu hết các nhà máy sẽ đều được huy động vận hành từ 6.400 – 6.500 giờ trong năm 2025.

Với thủy điện đã giảm dần kể từ 2013 đến nay do dung lượng không còn nhiều để phát triển và chịu tác động bởi điều kiện thời tiết. Thủy điện đóng góp khoảng 29,4% trong tổng nguồn điện huy động của Việt Nam (dữ liệu trong 10 tháng 2024).

Còn tỷ trọng đóng góp nguồn điện từ tuabin khí giảm từ 32,8% vào năm 2023 xuống 7,2% trong 10 tháng 2024. Đáng lưu ý, lượng khí cung cấp khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ đang giảm dần. Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, đến năm 2025, Việt Nam sẽ có khoảng 15.000 MW công suất nhiệt điện khí, chiếm khoảng 15,6% tổng công suất các nguồn điện.

Riêng nguồn năng lượng tái tạo vốn chiếm tỷ trọng khá thấp trong giai đoạn 2013 - 2020, nhưng từ năm 2021 đến nay tỷ trọng đóng góp đã tăng đột biến và duy trì ổn định trong bối cảnh diễn biến thiên tai ngày càng phức tạp. Theo dự báo, tiêu thụ điện tái tạo sẽ tăng trưởng mạnh trong năm 2025 trong bối cảnh nguồn cung điện khác vẫn còn bị hạn chế, do đó, những khó khăn, điểm nghẽn của năng lượng tái tạo được kỳ vọng sẽ sớm tháo gỡ, đóng góp nhiều hơn vào tổng công suất nguồn điện.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh nguồn cung ứng năng lượng vẫn còn đối mặt nhiều thách thức thì các DN sản xuất tại Việt Nam cần xây dựng chiến lược đầu tư dài hạn.

Một trong những giải pháp chính để giảm phụ thuộc vào nguồn năng lượng truyền thống là đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo. Việt Nam có lợi thế về điều kiện tự nhiên như ánh sáng mặt trời và gió, vì vậy các DN sản xuất có thể xem xét việc lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời trên mái nhà hoặc đầu tư vào các dự án năng lượng gió.

Bên cạnh đó, việc đầu tư vào công nghệ tiên tiến là rất quan trọng để nâng cao hiệu suất năng lượng. Các DN sản xuất nên cân nhắc áp dụng các hệ thống tự động hóa, máy móc tiết kiệm năng lượng và quy trình sản xuất xanh để giảm thiểu lượng năng lượng tiêu thụ và chi phí vận hành. Chuyển đổi số và công nghệ như IoT (internet vạn vật) có thể giúp theo dõi và tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, từ đó giúp DN giảm thiểu lãng phí và tăng cường hiệu quả sản xuất.

Để giảm thiểu rủi ro từ biến động về giá và nguồn cung năng lượng, các DN nên xây dựng phương án dự phòng và đa dạng hóa nguồn cung cấp. Điều này bao gồm việc hợp tác với nhiều nhà cung cấp năng lượng khác nhau và đầu tư vào các giải pháp lưu trữ năng lượng.

Ngoài ra, Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước nên tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi và hỗ trợ DN là cực kỳ quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực của bất ổn năng lượng.

Để đảm bảo nguồn cung ứng điện trong giai đoạn tới, giới chuyên gia đề xuất cần điều chỉnh quy hoạch điện VIII (được ban hành ngày 15/5/2023). Bởi lẽ, sau 19 tháng có hiệu lực, quy hoạch điện VIII cho thấy nhiều mục tiêu đề ra khó đạt được nên cần được điều chỉnh, sắp xếp lại nguồn cung để giảm thiểu nguy cơ mất an ninh cung ứng điện giai đoạn 2026 - 2030.