Những thách thức của ngành thép trong năm 2025

Theo các chuyên gia Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), năm 2024, sự hồi phục của ngành thép còn khá chậm và chưa chắc chắn. Cụ thể, năm 2024, sản xuất thép thô 95% (23 triệu tấn), sản xuất thép thành phẩm 89% (33 triệu tấn), bán hàng trong đó có xuất khẩu thép thành phẩm tương đương (29 triệu tấn).

Sang năm 2025, công nghiệp thép tiếp tục phải đối mặt với các khó khăn thách thức như: Trung Quốc tiếp tục gia tăng xuất khẩu, khi thị trường nội địa yếu. Các nhà sản xuất thép Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ mất thị trường nội địa, ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả và công ăn việc làm của người lao động.

Bên cạnh đó, tình trạng cung vượt cầu của nhiều sản phẩm thép sản xuất trong nước, cùng với sự gia tăng mạnh mẽ của thép nhập khẩu sẽ gây ra sức ép cạnh tranh về giá thép thành phẩm và cạnh tranh trong thị trường nội địa sẽ trở nên khốc liệt hơn.

Đặc biệt, sự tính bất ổn của thị trường thế giới, đứt gẫy chuỗi cung ứng, giá cước vận tải quốc tế… tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các nhà sản xuất thép. Bên cạnh đó, các yếu tố biến động đến giá nguyên nhiên vật liệu sẽ làm tăng chi phí không nhỏ cho sản xuất thép.

Sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn, đặc biệt sự gia tăng các hàng rào kỹ thuật, tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại, lạm dụng chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh… là lực cản không nhỏ đối với việc xuất khẩu thép Việt Nam trong thời gian tới.

Để ứng phó có hiệu quả đối với sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn trong bối cảnh quốc tế hiện nay, tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với Hệ thống thương vụ Việt Nam mới đây, ông Đinh Quốc Thái, Tổng Thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), đề xuất cơ quan quản lý Nhà nước, nhất là Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, tiếp tục nắm bắt, cập nhật thông tin, cảnh báo sớm cho doanh nghiệp và Hiệp hội, giúp các doanh nghiệp sản xuất thép Việt Nam chủ động có kế hoạch ứng phó từ xa, từ sớm nhằm tìm ra các cơ hội và hạn chế các rủi ro đối với sự thay đổi chính sách thương mại của các nước lớn.

Đồng thời, cơ quan quản lý cần đẩy mạnh và nâng cao năng lực bảo vệ sản xuất trong nước, theo hướng chặt chẽ đầu vào, thông thoáng đầu ra cho các sản phẩm trong nước đã sản xuất được. Nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp, trước mắt để giải quyết hiện trạng thép Trung Quốc đang cạnh tranh không công bằng tại thị trường Việt Nam, về trung và dài hạn là phòng ngừa thép của các nền kinh tế lớn cạnh tranh không lành mạnh tại thị trường Việt Nam.

Đặc biệt, cần đảm bảo thông thoáng đầu ra từ khâu tìm hiểu thị trường, giới thiệu sản phẩm thép sản xuất tại Việt Nam; xúc tiến thương mại thúc đẩy xuất khẩu thép đến các thị trường mới; tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục xuất khẩu; cảnh báo sớm và nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng điều tra (đàm phán, trao đổi, trình bày lập luận, quan điểm của Việt Nam về kết luận của cơ quan điều tra, hỗ trợ tham vấn trong các phiên tham vấn công khai tại nước khởi kiện...) nhằm tạo lợi thế cạnh tranh của thép Việt Nam tại các thị trường truyền thống, khơi thông dòng chảy thép Việt Nam ra thị trường toàn cầu.