Nikkei Asia: Con số 4 tỷ USD/năm từ kiều hối do lao động Việt Nam chuyển về đang đứng trước nguy cơ tụt dốc

Nikkei Asia đưa tin, số lượng lao động di cư của Việt Nam đã giảm mạnh do các quốc gia vẫn duy trì biện pháp đóng cửa biên giới nhằm chống dịch. Trước đó, Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu đến năm 2025, sẽ có khoảng 500.000 lao động di cư. Song đến nay, giới chuyên gia nhận định con số này là "quá cao".

Theo số liệu của Hiệp hội xuất khẩu lao động Việt Nam, trong 3 tháng đầu năm nay, khoảng 10.000 lao động Việt Nam đã sang Đài Loan và khoảng 18.000 sang Nhật Bản. 

Từ giữa tháng 1, Nhật Bản đã cấm nhập cảnh đối với mọi công dân nước ngoài không cư trú, do ảnh hưởng của làn sóng dịch bệnh Covid-19 mới. Điều này sẽ tác động đáng kể đến chương trình đào tạo thực tập sinh ngành kỹ thuật tại đây, đặc biệt khi Nhật Bản đang đối mặt với tình trạng thiếu lao động trầm trọng, một phần do dân số già.

Việt Nam là thị trường trọng điểm cung cấp số  lượng lớn thực tập sinh ngành kỹ thuật tại Nhật Bản. Hiện nay, khoảng 200.000 người Việt Nam đang sinh sống và làm việc với tư cách là thực tập sinh trong nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp, xây dựng đến sản xuất tại đất nước mặt trời mọc này.

Chương trình đào tạo cũng được xây dựng nhằm chuyển giao kỹ năng cho lao động tại các quốc gia đang phát triển. Song, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản lại chỉ nhìn nhận thực tập sinh nước ngoài là nguồn lao động giá rẻ.

Các hạn chế nhập cảnh của Nhật Bản cũng ảnh hưởng đến thu nhập của các thực tập sinh Việt Nam. Trong khi đó, ngày càng nhiều doanh nghiệp tương tự đang tạm ngừng kinh doanh.

Hanoi Link Service trước đây là công ty tư vấn, đào tạo du học sinh sang Nhật Bản. Nhưng mới đây, Chủ tịch công ty, ông Tô Tiến Nghĩa cho biết, công ty đang xem xét đến việc tập trung sang thị trường các nước khác. Nhật Bản đã từng là điểm đến hấp dẫn với các lao động Việt Nam, với mức lương trung bình từ 1.200 đến 1.400 USD/ tháng. Trong khi đó, tại Đài Loan, thu nhập trung bình của lao động Việt Nam là từ 700-800 USD.

Ảnh: Tomoya Onishi

Thực tế, ngay cả trước khi đại dịch xảy ra, Việt Nam đã phải xoay xở để đưa lao động sang Nhật Bản theo chương trình thị thực mới. Cụ thể, hệ thống cấp thị thực cho người lao động đến từ nước ngoài mới của Nhật Bản được áp dụng từ tháng 4/2019 với 14 lĩnh vực đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt trầm trọng nguồn nhân lực.

Nhưng ngay cả khi đại dịch xảy ra vào năm 2020, số lượng lao động Việt Nam di cư giảm xuống một nửa, còn khoảng 38.000 người thì Nhật Bản vẫn là thị trường tiếp nhận nhiều lao động Việt Nam nhất. Trong cùng giai đoạn, Đài Loan đã tiếp nhận khoảng 34.000 lao động Việt Nam di cư, và Hàn Quốc là 1.300 lao động.

Ngay sau Nhật Bản, Đài Loan cũng áp dụng quy định tạm dừng nhập cảnh đối với tất cả người nước ngoài không có thẻ cư trú còn hạn Đài Loan, đồng thời tạm dừng các chuyến bay quá cảnh tại Đài Loan từ ngày 19/5.

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã lên kế hoạch năm nay đưa 90.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, tăng gần 10.000 lao động so với năm trước. Tuy nhiên, xu hướng này có khả năng sẽ tiếp tục giảm.

Top 10 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất thế giới. Nguồn: Ngân hàng Thế giới (WB)

Khi số lượng lao động di cư của Việt Nam tiếp tục giảm, nền kinh tế đất nước cũng từ đó bị ảnh hưởng theo. Trong những năm trước đó, số lượng lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài tăng đều theo từng năm. Theo đó, lượng kiều hối do người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài chuyển về trong nước hàng năm đạt ít nhất 4 tỷ USD. Con số này có khả năng sẽ giảm khi số lượng lao động di cư giảm như hiện nay.