NNƯT Phạm Thị Hoài Anh - Nghệ nhân đa tài giữ gìn và phát huy nghệ thuật văn hoá dân tộc Việt Nam

Ông ngoại của Hoài Anh là một nhà Nho học nổi tiếng, còn mẹ là cố nữ sĩ Ngân Giang tên thật Đỗ Thị Quế (1916 - 2002) bút danh: Hạnh Liên, Đỗ Quế Anh, Nguyệt Quyên bà được phong tặng danh hiệu Nữ hoàng Đường thi VN. Bà có hơn 4.000 thi phẩm để lại cho hậu thế như: Trưng nữ vương, Xuân chiến địa, Bạch Đằng giang, Tiếng vọng sông ngân… Bà đã tạo nền tảng vững chắc cho niềm đam mê văn học, nghệ thuật trong Hoài Anh. Chính những ảnh hưởng sâu sắc từ gia đình đã nuôi dưỡng và phát triển niềm đam mê nghệ thuật dân tộc của Hoài Anh từ khi còn nhỏ.

Nghệ nhân Hoài Anh sinh ra taại Hà Nội, là một nghệ sĩ tiêu biểu của nền nghệ thuật truyền thống (NT - TT) VN, đặc biệt nổi bật trong các thể loại ca trù, chầu văn, hát xẩm và ngâm thơ, chèo, quan họ Bắc Ninh... Với những đóng góp không ngừng nghỉ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân gian VN.

Nghệ nhân Hoài Anh đã bộc lộ tài năng và đam mê sâu sắc với các bộ môn NT truyền thống. Cô bắt đầu con đường nghệ thuật của mình bằng việc tham gia Trường Múa Mai Dịch từ khi mới 10 tuổi. Sau đó, Hoài Anh tiếp tục bước tiếp vào Đoàn Cải Lương Chuông Vàng 72 Phố Hàng Bạc, Thủ đô HN. Tại đây, cô được đào tạo bài bản dưới sự dìu dắt của các nghệ sĩ nổi tiếng như: Kim Sinh, Văn Vượng, Bích Hợp cùng các đạo diễn Tuấn Nghĩa, Tuấn Sửu, Sĩ Các… Chính các nghệ sĩ này, đã giúp Nghệ nhân Hoài Anh phát triển tài năng trong nhiều thể loại NT truyền thống, đặc biệt là ca trù, hát xẩm, ngâm thơ, chèo, quan họ Bắc Ninh...

Trong suốt sự nghiệp của mình, Nghệ nhân Hoài Anh đã đạt được nhiều giải thưởng danh giá tại các hội thi và hội diễn nghệ thuật lớn. Hoài Anh đã giành những Giải xuất sắc tại các hội diễn, hội thi nghệ thuật của trung tâm thành phố lớn và các tỉnh thành lân cận về ca trù, hát xẩm, chầu văn, điệu múa dân gian các vùng miền. 

Bên cạnh đó, Hoài Anh cũng đã giành được Huy chương Bạc tại Hội thi ca trù toàn quốc tại Hà Tĩnh vào năm 2019. Đặc biệt, vào năm 2018, bà giành Giải xuất sắc trong hội thi toàn quốc phần hát Văn diễn xướng Cô đôi thượng ngàn tại Festival Huế. Ngoài các giải thưởng cá nhân, Hoài Anh còn tham gia Đạo diễn vào những vai chính trong các vở kịch thơ nổi tiếng như: Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga, Ghen Hoạn Thư, Trưng Nữ Vương…, giành giải Đạo diễn và diễn viên xuất sắc tại các sự kiện văn hóa lớn. Những thành tích này đã khẳng định tài năng và sự cống hiến của Hoài Anh cho nền nghệ thuật truyền thống VN.

Bên cạnh đó, không chỉ nổi bật là một nghệ sĩ biểu diễn tài hoa, bà còn là người truyền dạy và phát huy các giá trị nhân văn nghệ thuật truyền thống cho thế hệ trẻ. đã tham gia giảng dạy các lớp học về ca trù, hát xẩm, chầu văn, chèo, đặc biệt là biên đạo múa cho nhiều trung tâm văn hóa và trường nghệ thuật giúp nhiều học viên tiếp cận và gìn giữ các giá trị dân gian bản sắc dân tộc quý báu. Bà còn là cộng tác viên lâu năm của Đài Truyền hình HTV 7 và HTV 9, nơi cô tham gia vào các chương trình VH - NT, giới thiệu và quảng bá những giá trị âm nhạc cội nguồn dân tộc đến tới đông đảo khán giả.

Hoài Anh là người đa tài, có tư chất thiên phú nên đã nghiên cứu sâu sắc về lĩnh vực thơ văn. bà đã cho ra mắt hai tập thơ: Hương Quế và Dòng Sông Tuổi Thơ, được công bố và xuất bản cách đây hơn 9 năm. Riêng tập thơ Hương Quế thể hiện cảm xúc thiêng liêng nhớ về người mẹ là bà Đỗ Thị Quế, tức cố nữ sĩ Ngân Giang. Nhiều kỷ niệm đầy ắp tình yêu thương ấy luôn hiện hữu trong tâm trí tác giả và đã gửi gắm chúng qua những vần thơ, từng được chia sẻ tại Liên hoan Truyền hình HTV TP.HCM với tập thơ Hương Quế.

Với những đóng góp không ngừng nghỉ cho NT - TT, Hoài Anh đã được Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân ưu tú" vào năm 2022. Đây là sự ghi nhận phần thưởng xứng đáng cho những cống hiến, xây dựng phát triển nền NT dân gian và văn hóa Việt Nam.

Ngoài ra, Hoài Anh không những thành công trên con đường văn hoá nghệ thuật mà còn có gia đình hạnh phúc, cô con gái Trang Nhung (SN 1986) là người mẫu, diễn viên được nhiều khán giả yêu mến vào thập niên 2000, cô tiếp nối con đường nghệ thuật của mẹ là diễn viên nổi tiếng vào vai chính của nhiều bộ phim ăn khách như: Ký túc xá, Tuổi yêu, Hạnh phúc mong manh, Kính thưa ô sin, Scandal - Hào quang trở lại… 

Năm 2005, Trang Nhung đạt danh hiệu Á hậu trong cuộc thi Phụ nữ Việt Nam do báo Phụ nữ TP.HCM tổ chức. Năm 2014, khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp, nữ diễn viên công bố quen bạn trai với nhà sản xuất phim (Hãng phim Trăng Xanh) - Đạo diễn Trần Nguyễn Hoàng Duy. Năm 2015, cặp đôi chào đón con gái đầu lòng, sau đó tổ chức đám cưới ở TPHCM.

Có thể nói, với tài năng xuất sắc và sự đóng góp trong việc bảo tồn, tôn vinh, phát triển các thể loại nghệ thuật truyền thống như: biên đạo múa, ca trù, hát xẩm, chầu văn, ngâm thơ, hát chèo, dân ca, quan họ Bắc Ninh... Nghệ nhân ưu tú Phạm Thị Hoài Anh đã trở thành một trong những nghệ sĩ đa tài nổi bật của thế hệ mới. 

Hoài Anh không chỉ là một tấm gương sáng trong cộng đồng nghệ sĩ Việt Nam, mà còn là người truyền cảm hứng cho các tầng lớp yêu VH - NT và tiếp tục nghiên cứu sáng tạo nghệ thuật, gìn giữ, tôn vinh, phát triển những giá trị phi vật thể đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.