Nông sản Việt Nam hưởng lợi từ chính sách thuế mới của Hoa Kỳ

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đạt 58,13 tỷ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm 20,4% tổng kim ngạch, tương đương 11,85 tỷ USD, tăng 6,2% so với năm trước.

Các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao sang Hoa Kỳ gồm: thủy sản (cá ngừ, cá tra, ghẹ, tôm), rau quả tươi (xoài, thanh long, dứa, chanh leo), cùng với cà phê, hồ tiêu, gạo và sản phẩm chế biến.

Mới đây, truyền thông quốc tế đưa tin Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nêu rõ một số mặt hàng Hoa Kỳ không sản xuất được như cà phê, gia vị... Việt Nam có thể được đưa vào danh sách miễn thuế đối ứng. Thông tin này được doanh nghiệp Việt đón nhận với tâm thế đầy phấn khởi.

Theo Bộ Công Thương, Hoa Kỳ hiện duy trì mức thuế đối ứng 20% với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam theo Sắc lệnh Hành pháp số 14257 ban hành ngày 2/4/2025. Tuy nhiên, phía Hoa Kỳ đang rà soát danh mục hàng hóa trong Phụ lục III của Sắc lệnh số 14356 ban hành ngày 5/9/2025, nhằm xem xét điều chỉnh thuế cho các đối tác có định hướng thương mại tương đồng. Những mặt hàng nằm trong danh mục này có thể được hưởng mức thuế 0% trong thời gian tới.

Với Việt Nam - quốc gia xuất khẩu lớn về hồ tiêu và gia vị - động thái này giúp giảm rào cản chi phí, nâng cao sức cạnh tranh tại thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) lưu ý rằng việc miễn thuế chỉ áp dụng cho “certain qualifying agricultural products”, tức không phải mọi sản phẩm đều được miễn; doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ với đối tác nhập khẩu và tiếp tục tuân thủ các yêu cầu phi thuế như tiêu chuẩn SPS, kiểm nghiệm dư lượng, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, đây là một chính sách đột phá, tạo điều kiện cho nhiều ngành hàng Việt, đặc biệt là thủy sản, rau quả và nông sản chế biến giúp tăng sức cạnh tranh đáng kể so với các đối thủ ở châu Á và Nam Mỹ.

Nếu được áp dụng, các mặt hàng cá ngừ, cá rô phi, ghẹ, thanh long, xoài, gạo, cà phê, hạt điều… sẽ là những nhóm sản phẩm hưởng lợi nhiều nhất, khi giá bán tại thị trường Hoa Kỳ có thể giảm từ 10 - 20% so với hiện tại mà vẫn giữ nguyên lợi nhuận.

Với cà phê, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA) nhận định tác động của chính sách này mang tính cân bằng nhiều hơn là bứt phá. Chủ tịch VICOFA Nguyễn Nam Hải cho biết căng thẳng thương mại Hoa Kỳ - Brazil từng mở ra kỳ vọng rằng Việt Nam sẽ hưởng lợi, nhưng khi Hoa Kỳ miễn thuế đối ứng, bức tranh cạnh tranh gần như trở lại trạng thái trước đó.

Dù giá cà phê quốc tế thời gian gần đây giảm do hoạt động xả hàng của giới đầu cơ, VICOFA vẫn đánh giá xu hướng trung - dài hạn là tích cực nhờ cung toàn cầu thấp hơn cầu. Ưu đãi thuế có thể thúc đẩy doanh nghiệp Việt đẩy mạnh xuất khẩu cà phê chế biến sâu.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ 10 tháng đạt hơn 1,7 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ. Hoa Kỳ hiện là thị trường lớn thứ hai của thủy sản Việt, chỉ sau Nhật Bản.

Nếu thuế được giảm hoặc miễn, các mặt hàng cá ngừ ướp lạnh, ghẹ hấp chín, tôm chế biến sẽ có lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ.

Tương tự, ngành rau quả cũng đang có bước tăng trưởng ấn tượng, đạt kim ngạch hơn 5 tỷ USD sau 10 tháng, mức cao nhất từ trước đến nay. Hoa Kỳ là thị trường tiềm năng với nhu cầu trái cây nhiệt đới lớn, trong khi sản phẩm Việt đang dần khẳng định chất lượng và uy tín.

“Nếu duy trì tốc độ tăng trưởng này và được hưởng ưu đãi thuế, rau quả Việt Nam có thể cán mốc 1 tỷ USD xuất khẩu sang Hoa Kỳ trong năm 2026”, ông Nguyễn Đình Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết.

Các chuyên gia nhận định, mối quan hệ thương mại hai chiều ngày càng mở rộng không chỉ giúp hàng Việt vươn xa, mà còn khẳng định vai trò đối tác quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu.

Nếu chính sách thuế mới được áp dụng, đây sẽ là “cơ hội vàng” để nông sản Việt nâng cao giá trị, mở rộng thị phần và khẳng định thương hiệu tại thị trường Hoa Kỳ.