Nửa đầu tháng 4, kim ngạch xuất khẩu rau quả giảm 15,4%

Với sự sụt giảm mạnh đã kéo kim ngạch xuất khẩu rau quả từ đầu năm cho đến ngày 15/4 sụt giảm 10,32% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ đạt 1,39 tỷ USD. 

Nguyên nhân chủ yếu là do sự sụt giảm kim ngạch xuất khẩu sầu riêng, đỉnh điểm là tháng 1/2025, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc chỉ đạt hơn 18 triệu USD, giảm 74,1% so với tháng 12/2024 và giảm 83,2% so với tháng 1/2024.

Nếu tháng 1/2024, sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chiếm hơn 92% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng cả nước, thì tháng 1/2025 con số này chỉ còn 57,56%. Nguyên nhân chính là do từ cuối năm 2024, đầu năm 2025, Trung Quốc áp dụng biện pháp kiểm soát chặt chẽ với sầu riêng xuất khẩu của các quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Ngoài việc đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng đã công bố, Trung Quốc còn kiểm tra nghiêm ngặt chất cadimi và chất cấm auramine O (hay còn gọi là chất vàng ô) trên sầu riêng. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cho rằng, với chất cadimi, các doanh nghiệp Việt Nam đã có giấy chứng nhận kiểm định nhưng với chất vàng ô nhiều doanh nghiệp chưa kịp làm, dẫn đến sự chậm trễ trong thông quan hoặc không thể thông quan.

Trong khi đó, các đối thủ mới như Lào, Indonesia và Campuchia từng bước hiện diện trên bản đồ xuất khẩu sầu riêng tại Trung Quốc bằng những bước đi chiến lược.

Dữ liệu cập nhật của Cục Hải quan cho thấy, tính chung 3 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 1,164 tỷ USD, giảm 9,2% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc chỉ đạt hơn 521 triệu USD, giảm mạnh tới 31,29% so với cùng kỳ 2024.

Năm 2024, xuất khẩu rau quả đạt con số kỷ lục 7,15 tỷ USD, tăng 27,6% so với năm 2023.

Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt 8 tỷ USD, tăng gần 1 tỷ USD so với năm 2024. Trước thực trạng suy giảm kim ngạch liên tiếp những tháng đầu năm, mục tiêu này đang gặp nhiều thách thức. 

Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên cho biết: Một mặt Việt Nam cần đáp ứng đúng, đủ các quy định mới của Trung Quốc; mặt khác cũng cần triển khai hiệu quả hơn các giải pháp mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khác.

Thực tế, hai tháng đầu năm 2025, trong khi kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc giảm mạnh thì hầu hết các thị trường khác đều ghi nhận tăng trưởng. Cụ thể, xuất khẩu sang Mỹ tăng 66% so với cùng kỳ năm 2024; Nhật Bản tăng 8%; Hàn Quốc tăng 23%; Thái Lan tăng 9%; Australia tăng 11%; Malaysia tăng 35%...

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), sản lượng trái cây của Mỹ liên tục giảm trong những năm gần đây, xuống dưới 21 triệu tấn vào năm 2024 cho nên Mỹ nhập khẩu trái cây tươi tăng hằng năm. Trong đó, chuối là mặt hàng nhập khẩu hàng đầu, với khối lượng khoảng 4,7 triệu tấn; tiếp theo là dứa với khối lượng 1,32 triệu tấn (năm 2024). Đây cũng là hai mặt hàng Việt Nam đang đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu thời gian qua nên có nhiều kỳ vọng tăng trưởng.

Trong khi đó, thị trường Liên minh châu Âu (EU) ngày càng ưa chuộng các sản phẩm trái cây từ Việt Nam, gồm: xoài, dứa, thanh long, chanh leo, chôm chôm, vải, nhãn... Với lợi thế từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA), rau quả Việt Nam có nhiều lợi thế thâm nhập thị trường EU. Việt Nam hiện là nguồn cung ngoại khối rau, củ, quả và sản phẩm chế biến lớn thứ 24 cho EU. Đây là khu vực thị trường còn nhiều dư địa khai thác.