Ông Suga có thể cải thiện mối quan hệ với Hàn Quốc?

Khi nói đến mối quan hệ căng thẳng của Nhật Bản với Hàn Quốc, tân Thủ tướng Yoshihide Suga khả năng sẽ không đi theo bước chân của Shinzo Abe.

Trong hai năm qua, cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã để mối quan hệ song phương xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Khó khăn hiện tại bắt đầu vào năm 2018 khi Tòa án Tối cao Hàn Quốc yêu cầu hai công ty Nhật Bản bồi thường cho một nhóm nhỏ lao động bị buộc phải làm việc cho công ty của họ trong Thế chiến thứ hai, vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ chính quyền ông Abe.

Khi cuộc chiến pháp lý về nạn nhân lao động bị cưỡng bức leo thang, vào tháng 8 năm ngoái, Nhật Bản đã loại Hàn Quốc khỏi danh sách các đối tác thương mại được ưu tiên, với lý do mất niềm tin vào mối quan hệ và lo ngại về an ninh quốc gia mơ hồ về việc xuất khẩu các vật liệu nhạy cảm của Hàn Quốc. Hàn Quốc cũng phản ứng bằng cách loại Nhật Bản khỏi danh sách thương mại của riêng mình và đe dọa rút khỏi Hiệp định An ninh chung về Thông tin Quân sự (GSOMIA), một hiệp ước chia sẻ thông tin tình báo quan trọng.

Cho rằng hành vi thời chiến của Nhật Bản là nguyên nhân thường xuyên gây xích mích giữa hai nước và không có gì mới. Nhưng mức độ trừng phạt của các biện pháp kinh tế và an ninh sau đó là chưa từng có.

Ông Suga không thể mong đợi giải quyết mối bất bình của Hàn Quốc đối với Nhật Bản trong một sớm một chiều, nhưng ông ấy sẽ cố gắng tách biệt lịch sử khỏi các vấn đề kinh tế và an ninh.

Những thập kỷ gần đây đã cho thấy, Nhật Bản và Hàn Quốc có thể làm việc cùng nhau, ngay cả khi họ không đồng ý về cách Nhật Bản có thể bù đắp những thiệt hại mà họ đã gây ra trong chiến tranh.

Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn cố gắng cải thiện đáng kể quan hệ hợp tác song phương trong những năm qua. Hàn Quốc đã trở thành một trong những đối tác kinh tế và an ninh gần gũi, quan trọng nhất của Nhật Bản. Hai nước đều có sự quan tâm chung đối với hòa bình, ổn định khu vực và các liên minh tương ứng.

Mặc dù thời điểm nhậm chức của ông Suga có nhiều  khó khăn trong mối quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, nhưng ông ấy có một lợi thế riêng khi giải quyết các vấn đề liên quan đến Hàn Quốc. Đó là, ông ấy không phải là Abe. 

Chưa có những tín hiệu rằng ông Suga sẽ làm việc để chủ động cải thiện mối quan hệ với Hàn Quốc.  Nhưng với kinh nghiệm ngoại giao và tầm nhìn rõ ràng về chính sách an ninh, đối ngoại của Nhật Bản, ông Suga có khả năng sẽ trì hoãn những tiền lệ mà ông Abe đã đặt ra.

Điều đó sẽ thúc đẩy Tổng thống Hàn Quốc Moon Jea-in thực hiện những hoạt động để cải thiện mối quan hệ. Ông Moon có thể coi cuộc bầu cử của ông Suga là một cơ hội, nhưng sẽ không có sự thay đổi nhiều vì một số bất đồng giữa hai quốc gia vẫn khó giải quyết. 

Chỉ trong mùa hè này, các cuộc đàm phán thương mại bị đình trệ đã khiến Hàn Quốc mở lại khiếu nại của Tổ chức Thương mại Thế giới về các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Tokyo.

Chỉ có vấn đề hợp tác an ninh, có dấu hiệu cải thiện. Tháng trước, Hàn Quốc đã lặng lẽ cho phép gia hạn GSOMIA, thỏa thuận tình báo mà nước này đe dọa sẽ chấm dứt vào năm ngoái, thêm một năm nữa. 

Ngay cả khi ông Suga có xu hướng theo đuổi một mối quan hệ hợp tác và ổn định hơn với Hàn Quốc, rất khó để dự đoán mối quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ đi đến đâu khi nhiệm kỳ của ông ấy kết thúc.