Phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế đất nước

Tại hội thảo, đại diện Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia đã công bố báo cáo phân tích về phân bổ và hoạt động của nhóm VPE500 trên cơ sở đánh giá vai trò, hoạt động và sự liên kết của nhóm VPE500 với các doanh nghiệp khác. Từ đó đề xuất chính sách phát triển VPE500 trong một tổng thể chính sách kinh tế đồng bộ, góp phần đưa kinh tế tư nhân thực sự trở thành một động lực quan trọng trong phát triển kinh tế đất nước.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Tiến sỹ Lương Văn Khôi - Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia nhận định: Trong những năm qua, khối doanh nghiệp tư nhân đã và đang đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế trong nước. Kinh tế tư nhân thực sự trở thành một động lực quan trọng trong nền kinh tế.

"Tuy nhiên, thực tế cho thấy, các doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn do quy mô nhỏ, tích lũy ít, nền tảng năng suất, khoa học công nghệ cũng như môi trường kinh doanh chưa hoàn thiện. Số lượng doanh nghiệp tham gia thị trường tăng nhanh nhưng tổng quy mô tăng không tương ứng,…" - Tiến sỹ Lương Văn Khôi nhận định.

Ông Khôi cũng đưa ra những đánh giá cho biết, ngay trong nội bộ khối doanh nghiệp tư nhân, thị phần tập trung vào một số doanh nghiệp quy mô lớn, còn lại hầu hết là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Chính vì vậy, phát triển khu vực kinh tế tư nhân trong thời gian tới không chỉ là tăng nhanh số lượng doanh nghiệp, mà phải xây dựng được đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh, đủ năng lực cạnh tranh để vươn lên phát triển vượt bậc.

Đồng quan điểm với Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia Lương Văn Khôi, ngài Florian Constantin Feyerabend - Trưởng đại diện Viện Konrad Andenauer Stiftung Việt Nam - cũng cho rằng: Khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam được công nhận từ những năm 1990 và ngày càng trở thành một khu vực quan trọng của nền kinh tế.

Theo ngài Florian Constantin Feyerabend, đa số các doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, tuy nhiên các doanh nghiệp nằm trong Top 500 của khu vực tư nhân vẫn đang đóng vai trò dẫn dắt thị trường, có ảnh hưởng đến nền kinh tế, giúp định hình kinh doanh và đóng góp quan trọng của Việt Nam trong tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu. Do vậy, về cơ bản, Top 500 doanh nghiệp này sẽ tác động mạnh mẽ vào khu vực kinh tế tư nhân, đồng thời tác động trực tiếp tới tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

Phát biểu tại Hội thảo, Tiến sỹ Trần Toàn Thắng - Trưởng ban Dự báo Kinh tế ngành và Doanh nghiệp thuộc Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế - Xã hội Quốc gia - cho rằng: Báo cáo đánh giá VPE500 được đưa ra tại Hội thảo hôm nay dựa trên 3 tiêu chí, bao gồm: Quy mô lao động, tổng tài sản và doanh thu thuần. Chỉ số sử dụng cho xếp hạng là trung bình cộng của thứ hạng trên 3 tiêu chí trên.

Cách xếp hạng này khác với cách xếp hạng của báo cáo hiện nay của Việt Nam (VNR500) hoặc của Fortune500 hoặc Top 500 của Trung Quốc, trong đó chỉ sử dụng từng chỉ số riêng lẻ nhưng giống với cách xếp hạng trong báo cáo 2007 của Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) về 200 doanh nghiệp công nghiệp lớn nhất ở Việt Nam hoặc phần nào giống với cách xếp hạng của Forbes Global 200.

Theo báo cáo, mặc dù xuất hiện tại 57/63 tỉnh, thành phố, nhưng nhóm VPE500 tập trung ở 02 trung tâm kinh tế lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với khoảng 50% tổng số và một số địa phương có nhiều khu công nghiệp như: Bình Dương, Đồng Nai, Hưng Yên, Ninh Bình,... VPE500 đang được hình thành dựa trên lợi thế về hạ tầng, nguồn lực và thị trường của các địa phương. Nhóm này phân bổ ở hầu hết các ngành kinh tế, trong đó tập trung nhiều nhất ở các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, thương mại và xây dựng.

Nhóm VPE500 được đánh giá hoạt động vượt trội so với doanh nghiệp tư nhân trong nước nói chung trên khía cạnh quy mô và kết quả kinh doanh bình quân cũng như tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu và liên kết doanh nghiệp. Trung bình giai đoạn 2016 - 2019, quy mô lao động và tổng tài sản bình quân của doanh nghiệp thuộc VPE500 cao gấp hơn 83 lần và hơn 132 lần như doanh nghiệp tư nhân trong nước nói chung, doanh thu thuần khoảng 123 lần.

Nhờ quy mô và kết quả hoạt động vượt trội, nên VPE500 dù chiếm tỷ lệ nhỏ về số lượng doanh nghiệp, nhưng nhóm này lại đóng góp lớn vào hoạt động của doanh nghiệp tư nhân trong nước. Bình quân giai đoạn 2016 - 2019, nhóm VPE500 chỉ chiếm 0,089% tổng số doanh nghiệp nhưng tạo việc làm cho khoảng 10,4% lao động, chiếm 13% tổng tài sản và tạo ra 15,8% doanh thu thuần.

Sau phát biểu và công bố báo cáo phân tích về phân bổ và hoạt động của nhóm VPE500 của các đại diện Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), hội thảo tiếp tục với phần thảo luận sôi nổi của các đại biểu. Các chuyên gia, các nhà khoa học trong nước và lãnh đạo một số doanh nghiệp tư nhân trong nhóm VPE500 đã đưa ra những phân tích để kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế.

Các đại biểu tập trung thảo luận các vấn đề như: Những rào cản về thể chế, chính sách, môi trường kinh doanh hiện nay và trong tương lai khiến doanh nghiệp tư nhân trong nước khó lớn mạnh; Nhà nước cần làm gì để giúp doanh nghiệp tư nhân trong nước phát triển; kinh nghiệm của các doanh nghiệp trong tăng trưởng, lớn mạnh về quy mô…

Tại Hội thảo, một số nhà khoa học trong nước cho rằng, trong thời gian tới, rất cần có thêm những chính sách cụ thể hơn nữa để xây dựng được một lực lượng các doanh nghiệp tư nhân lớn, phát triển ổn định, chống chịu được các cú sốc lớn từ bên ngoài và làm tăng hiệu quả của nền kinh tế.

Theo nhiều đại biểu, các chính sách với doanh nghiệp tư nhân trong thời gian tới cần tiếp tục được hoàn thiện theo hướng không chỉ tạo thuận lợi với doanh nghiệp trong gia nhập thị trường mà còn giúp doanh nghiệp sống sót và tăng trưởng. Đặc biệt cần khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư để cải tạo năng suất, chuyển dần sang tăng trưởng theo chiều sâu.