QR code trở thành phương thức thanh toán phát triển nhanh nhất hiện nay

Theo báo cáo Vietnam Credit Card Market Report 2025 của FiinGroup, nhờ sự kết hợp của chuẩn hóa hạ tầng, chính sách hỗ trợ, công nghệ di động phổ biến và cạnh tranh sôi động, QR code đã thực sự trở thành “ngôi sao mới” của thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam.

Năm 2024, giao dịch QR tăng trưởng tới 115% so với cùng kỳ, vượt xa POS (tăng 11%) hay thương mại điện tử (tăng 14%). Về hạ tầng, số điểm chấp nhận QR đạt tốc độ tăng trưởng kép 39,8%/năm giai đoạn 2019-2024, cao nhất trong tất cả các kênh, trong khi thị phần ATM giảm mạnh từ 21,8% (2019) xuống chưa đến 9% vào năm 2024.

Số điểm chấp nhận QR đạt tốc độ tăng trưởng kép gần 40%/năm, góp phần đưa tổng mạng lưới điểm thanh toán số lên khoảng 1,5 triệu, gấp nhiều lần so với mục tiêu ban đầu của Chính phủ.

Theo chuyên gia của FiinGroup, điểm khác biệt quan trọng so với máy POS là QR code gần như không tốn chi phí triển khai, rất phù hợp với tiểu thương, hộ kinh doanh và chợ truyền thống.

Các ngân hàng và ví điện tử cạnh tranh gay gắt bằng ưu đãi, khuyến mãi và hoàn tiền, càng thúc đẩy mức độ phổ biến. Đáng chú ý, mã QR còn được thiết kế để hiển thị thông tin người bán và hàng hóa, giúp phân biệt giao dịch chuyển tiền và thanh toán, đồng thời tạo cơ sở cho cơ quan thuế kiểm soát doanh thu, xử lý hoàn - hủy và tra soát khiếu nại.

Thêm vào đó, xu hướng “mobile-first” của người Việt là nền tảng thúc đẩy QR bùng nổ. Với tỷ lệ sử dụng smartphone và Internet di động cao, việc quét mã nhanh chóng trở thành thói quen tự nhiên của người tiêu dùng.

Theo khảo sát, 98% người dùng thanh toán di động đã từng quét QR tại điểm bán, và 39% người tiêu dùng sẵn sàng tin tưởng smartphone cho các giao dịch giá trị cao. Việc TP. HCM áp dụng thanh toán một chạm và EMV Open-Loop trong giao thông công cộng từ tháng 4/2024 cũng cho thấy sự hậu thuẫn mạnh mẽ của hạ tầng công, tạo hiệu ứng lan tỏa cho toàn thị trường.

Thanh toán bằng mã QR đang tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế số, thể hiện rõ trên nhiều khía cạnh.

Thứ nhất là thúc đẩy tài chính toàn diện. Người dân ở khu vực nông thôn, nơi POS truyền thống khó tiếp cận, giờ có thể thanh toán dễ dàng chỉ với một chiếc smartphone.

Thứ hai, minh bạch dòng tiền. VietQR hiển thị thông tin người bán và hàng hóa, hỗ trợ phân biệt giao dịch thanh toán và chuyển khoản, tạo cơ sở cho cơ quan thuế kiểm soát doanh thu, tra soát khiếu nại.

Thứ ba, kích thích tiêu dùng và thương mại điện tử. Ưu đãi, hoàn tiền và tích hợp QR trong các ứng dụng siêu dịch vụ (super-apps) giúp mở rộng hành vi chi tiêu trực tuyến, tạo thêm động lực cho kinh tế số.

Thứ tư, giảm chi phí xã hội. So với vận hành ATM hay POS, QR tiết kiệm đáng kể chi phí hạ tầng, góp phần nâng cao hiệu quả toàn hệ thống thanh toán.

FiinGroup nhận định, QR code chính là một trong những động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy mục tiêu thanh toán không tiền mặt mà Chính phủ Việt Nam đặt ra. Với đặc điểm dễ triển khai, chi phí thấp và khả năng tiếp cận mọi phân khúc - từ siêu thị, cửa hàng tiện lợi đến tiểu thương và chợ truyền thống - QR đã giúp mở rộng mạng lưới thanh toán điện tử nhanh chóng hơn bất kỳ phương thức nào khác.