Quốc hội thông qua Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi)

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, báo cáo giải trình, tiếp thu trước khi Quốc hội bấm nút thông qua Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự án Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi) là một dự án luật quan trọng, có phạm vi rất rộng, tác động tới toàn bộ các ngành, lĩnh vực và các địa phương, góp phần quan trọng thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Quá trình xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Luật chính là minh chứng sống động cho tinh thần hợp tác, dân chủ và trách nhiệm cao độ giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị.

Một số nội dung quy định tại Luật Ngân sách nhà nước được thực hiện từ ngày 01/7/2025 bao gồm: Việc phân cấp nhiệm vụ chi giữa ngân sách cấp tỉnh với ngân sách cấp xã đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; việc tổng hợp, lập dự toán ngân sách nhà nước đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tổ chức chi ngân sách nhà nước đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đơn vị sử dụng ngân sách gửi đề nghị chi đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch (giấy rút dự toán/ủy nhiệm chi) để thực hiện thanh toán khi khoản chi có trong dự toán ngân sách được cấp có thẩm quyền giao; tạm cấp ngân sách.

Luật nêu rõ, quy định về phân chia khoản thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được thực hiện từ dự toán ngân sách năm 2026. TP. Hà Nội thực hiện cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù theo quy định của Luật Thủ đô; đối với một số địa phương đang áp dụng cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù được tiếp tục thực hiện theo quy định tại các nghị quyết của Quốc hội và quy định của Chính phủ.

Trước đó, báo cáo về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Ngân sách nhà nước, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về thẩm quyền quyết định việc sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán và dự toán chi còn lại của cấp ngân sách, nhằm tạo điều kiện sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách một cách chủ động, kịp thời, hiệu quả, dự thảo Luật quy định giao Chính phủ quản lý điều hành, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả thực hiện và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. Đồng thời, quy định tương ứng việc giao Ủy ban nhân dân các cấp sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán và dự toán chi còn lại của ngân sách địa phương.

Dự thảo Luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ quy định: Khoản tài trợ, đóng góp tự nguyện; khoản viện trợ không hoàn lại cho Nhà nước, Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương.

Về thẩm quyền quyết định, điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, Bộ trưởng cho hay, đề xuất tại dự thảo Luật đã được Chính phủ trình Quốc hội nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về tăng cường phân cấp, phân quyền. Đây còn là vấn đề quan trọng, cấp bách, cần tháo gỡ ngay để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhằm tạo sự chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả trong quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, cắt giảm thủ tục hành chính, nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương.

Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp xã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. 

Vì vậy, trên cơ sở kết luận của Bộ Chính trị về báo cáo của Đảng ủy Quốc hội, Chính phủ trình Quốc hội giữ như dự thảo Luật.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ, Luật Ngân sách Nhà nước hiện hành đã quy định một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Luật bổ sung thêm thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong quyết định phân bổ ngân sách và tổng hợp chung thành 1 điều quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ để thuận tiện trong tổ chức thực hiện.