Sẽ có sân bay thứ 2 ở Thủ đô, công suất dự kiến 150 triệu hành khách/năm, ngang với sân bay ở Mỹ, Dubai?

Câu 1. Theo Quy hoạch tổng thể quốc gia, sân bay nào được định hướng trở thành sân bay lớn nhất Miền Bắc (và cả nước) trong tương lai, với công suất dự kiến lên đến 150 triệu hành khách/năm? 

A. Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (mở rộng). 

B. Cảng hàng không quốc tế Cát Bi (Hải Phòng). 

C. Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô (dự kiến tại Ứng Hòa, Hà Nội). 

D. Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn (Quảng Ninh).

Đáp án đúng: C

Giải thích chi tiết (Đáp án 1):

Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô - tham vọng "megahub" 150 triệu khách

Đáp án chính xác là C. Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô (dự kiến tại Ứng Hòa, Hà Nội). Đây là một trong những dự án hạ tầng giao thông quan trọng và tham vọng nhất của Việt Nam trong tầm nhìn đến năm 2050.

Theo Quyết định 648/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc, Vùng Thủ đô Hà Nội được định hướng có 2 sân bay quốc tế: Nội Bài và Sân bay thứ 2. Trong khi Cảng hàng không quốc tế Nội Bài được quy hoạch mở rộng để đạt công suất tối đa 100 triệu hành khách/năm vào 2050, thì Sân bay thứ 2 được quy hoạch với công suất 100 triệu hành khách và có tầm nhìn mở rộng lên tới 150 triệu hành khách/năm. Với con số này, đây sẽ là sân bay lớn nhất cả nước, vượt qua cả Cảng hàng không quốc tế Long Thành (quy hoạch 100 triệu hành khách/năm khi hoàn thành 3 giai đoạn). Vị trí dự kiến của sân bay này là ở khu vực phía Nam Hà Nội, thuộc huyện Ứng Hòa, nhằm tạo ra một cực phát triển mới, cân bằng lại không gian phát triển của Vùng Thủ đô vốn đang tập trung quá nhiều ở phía Bắc (khu vực Nội Bài).

Để dễ hình dung quy mô 150 triệu khách, hãy so sánh với các "megahub" hàng đầu thế giới hiện nay. Sân bay Hartsfield-Jackson Atlanta (ATL) tại Mỹ, nơi bận rộn nhất thế giới trong nhiều năm, đón khoảng 104 triệu khách (năm 2023). Sân bay quốc tế Dubai (DXB) đón khoảng 87 triệu khách. Tuy nhiên, xu hướng xây dựng các siêu sân bay là có thật. Sân bay Al Maktoum (cũng ở Dubai) đang được xây dựng với tham vọng đạt công suất 260 triệu khách, hay Sân bay Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) cũng có kế hoạch mở rộng lên 200 triệu khách. Do đó, kế hoạch 150 triệu khách cho Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô, dù là một tầm nhìn rất dài hạn (sau năm 2040), nhưng phản ánh đúng xu thế phát triển của các trung tâm hàng không toàn cầu. Đây không chỉ là một sân bay, mà là một "thành phố sân bay" (aerotropolis) với chi phí đầu tư ước tính lên đến 20 tỷ USD.

(Nguồn: Phân tích dựa trên Quyết định 648/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Cổng TTĐT Chính phủ.)

Câu 2. Theo quy hoạch, tỉnh nào ở Miền Bắc sẽ có một sân bay chuyên dùng mới, phục vụ cả nhiệm vụ an ninh quốc phòng (huấn luyện, vận chuyển của Bộ Công an) và phát triển kinh tế - xã hội? 

A. Bắc Ninh (Sân bay Gia Bình). 

B. Hà Nam (Sân bay Hà Nam). 

C. Lào Cai (Sân bay Sa Pa). 

D. Quảng Ninh (Sân bay Vân Đồn).

Đáp án đúng: A

Giải thích chi tiết (Đáp án 2):

Sân bay Gia Bình (Bắc Ninh) - "lá chắn" an ninh và động lực kinh tế

Đáp án chính xác là A. 

Bắc Ninh (Sân bay Gia Bình). Đây là một bổ sung rất đáng chú ý trong bản đồ quy hoạch sân bay quốc gia, thể hiện tầm nhìn chiến lược kết hợp giữa an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế.

Theo Quyết định 648/QĐ-TTg, Sân bay Gia Bình (dự kiến đặt tại các xã Xuân Lai, Nhân Thắng, Đại Lai thuộc huyện Gia Bình) được quy hoạch là sân bay chuyên dùng trong giai đoạn 2021-2030. Điểm độc đáo của dự án này là vai trò "kép": Thứ nhất, đây sẽ là căn cứ hậu cần, huấn luyện quan trọng của Bộ Công an. Nó sẽ phục vụ cho lực lượng Không quân Công an nhân dân, đảm bảo tính cơ động trong việc vận chuyển lực lượng Cảnh sát cơ động, Cảnh sát đặc nhiệm để thực hiện các nhiệm vụ phức tạp như chống khủng bố, giải cứu con tin, và đảm bảo an ninh trật tự tại các khu công nghiệp trọng điểm quốc gia. Với việc Bắc Ninh là "cứ điểm" sản xuất công nghệ cao toàn cầu (nơi đặt nhà máy của Samsung, Canon...), việc có một sân bay chuyên dùng cho nhiệm vụ an ninh là vô cùng cần thiết.

Thứ hai, sân bay này cũng phục vụ mục đích phát triển kinh tế - xã hội. Dù là sân bay chuyên dùng, Gia Bình vẫn sẽ khai thác các hoạt động hàng không chung, bao gồm: phục vụ các chuyên gia, nhà đầu tư nước ngoài đến làm việc tại các khu công nghiệp bằng máy bay riêng (private jet); phát triển du lịch bằng trực thăng, air taxi kết nối với các điểm du lịch nổi tiếng như Vịnh Hạ Long, Tràng An; và thực hiện các chuyến bay cứu hộ, cứu nạn, y tế. Dự án có tổng mức đầu tư ước tính gần 5.000 tỷ đồng, trên diện tích khoảng 350 ha. Tỉnh Bắc Ninh đang tích cực thúc đẩy dự án này, coi đây là một động lực quan trọng để tỉnh sớm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đồng thời hoàn thiện hệ thống hạ tầng logistics đa phương tiện, bên cạnh đường bộ và đường thủy.

(Nguồn: Quyết định 648/QĐ-TTg, Báo Công an nhân dân, Cổng TTĐT tỉnh Bắc Ninh.)

Câu 3. Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô được dự toán có tổng mức đầu tư "siêu khủng" để đạt công suất 150 triệu hành khách, ước tính lên đến bao nhiêu? 

A. Khoảng 5 tỷ USD (tương đương 125.000 tỷ đồng). 

B. Khoảng 10 tỷ USD (tương đương 250.000 tỷ đồng). 

C. Khoảng 20 tỷ USD (tương đương 500.000 tỷ đồng). 

D. Khoảng 3 tỷ USD (tương đương 75.000 tỷ đồng).

Đáp án đúng: C

Giải thích chi tiết (Đáp án 3):

Chi phí 20 tỷ USD - Con số "siêu khủng" của một megaproject

Đáp án chính xác là C. Khoảng 20 tỷ USD (tương đương 500.000 tỷ đồng). Đây là con số dự toán sơ bộ được các đơn vị tư vấn và Bộ Giao thông Vận tải đưa ra, phản ánh quy mô và tính chất phức tạp của một siêu dự án (megaproject) tầm cỡ thế giới.

Con số 500.000 tỷ đồng là một con số khổng lồ, để dễ hình dung, chúng ta cần đặt nó trong sự so sánh với các dự án trọng điểm quốc gia khác. Sân bay quốc tế Long Thành, với quy hoạch 3 giai đoạn để đạt công suất 100 triệu khách, có tổng mức đầu tư được phê duyệt là 336.630 tỷ đồng (khoảng 16 tỷ USD). Riêng giai đoạn 1 (công suất 25 triệu khách) đang xây dựng có tổng mức đầu tư 109.111 tỷ đồng (khoảng 4,6 tỷ USD). Như vậy, Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô có chi phí dự toán còn cao hơn cả tổng mức đầu tư của Sân bay Long Thành. Con số 20 tỷ USD này cũng lớn hơn nhiều dự án metro cộng lại; ví dụ tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên (TP.HCM) có tổng vốn khoảng 43.700 tỷ đồng.

Chi phí "siêu khủng" này đến từ nhiều yếu tố. Thứ nhất là chi phí giải phóng mặt bằng. Để xây một sân bay 150 triệu khách, diện tích đất cần thu hồi có thể lên đến 5.000 - 7.000 ha (tương đương Long Thành), mà giá đất ở Vùng Thủ đô là rất cao. Thứ hai là chi phí xây dựng hạ tầng chính, bao gồm ít nhất 4, thậm chí 6 đường băng, hệ thống nhà ga hành khách nhiều module, trung tâm logistics hàng hóa khổng lồ, và các hệ thống điều hành bay tiên tiến nhất. Thứ ba, và cũng rất quan trọng, là chi phí cho hạ tầng kết nối. Một "megahub" 150 triệu khách sẽ hoàn toàn vô dụng nếu không có các tuyến đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị (metro) và cao tốc kết nối trực tiếp. Các dự án sân bay lớn trên thế giới như Beijing Daxing (Trung Quốc) cũng có tổng vốn (bao gồm cả kết nối) lên đến 60 tỷ USD. Do đó, con số 20 tỷ USD là có cơ sở, và nó cho thấy đây là một đại dự án đòi hỏi tầm nhìn 30-50 năm và các cơ chế huy động vốn đột phá, chủ yếu dựa vào xã hội hóa.

(Nguồn: Báo Đầu tư, Báo Giao thông, Phân tích từ Bộ GTVT.)

Câu 4. Hiện nay (năm 2024-2025), sân bay nào tại khu vực Trung du và miền núi phía Bắc đang được tích cực triển khai xây dựng và dự kiến sớm đi vào hoạt động? 

A. Sân bay Sa Pa (Lào Cai). 

B. Sân bay Nà Sản (Sơn La). 

C. Sân bay Điện Biên (Điện Biên). 

D. Sân bay Gia Bình (Bắc Ninh).

Đáp án đúng: A

Giải thích chi tiết (Đáp án 4):

Sân bay Sa Pa (Lào Cai) - "Cánh cửa" mới lên bầu trời Tây Bắc

Đáp án chính xác là A. Sân bay Sa Pa (Lào Cai). Trong khi các dự án khác ở Miền Bắc đang ở giai đoạn quy hoạch (Gia Bình), gọi vốn (Nà Sản), hoặc vừa hoàn thành nâng cấp (Điện Biên), thì Sân bay Sa Pa là dự án xây mới hoàn toàn đang được tích cực thi công nhất.

Để làm rõ, chúng ta cần phân biệt các dự án: Sân bay Điện Biên (lựa chọn C) vừa được nâng cấp và mở rộng (kéo dài đường băng, xây nhà ga mới) và đã chính thức hoạt động trở lại từ tháng 12/2023. Đây là dự án nâng cấp, không phải xây mới. Sân bay Nà Sản (lựa chọn B) ở Sơn La được quy hoạch nâng cấp đạt 1,5 triệu khách/năm nhưng hiện vẫn đang trong giai đoạn kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP, chưa triển khai xây dựng. Sân bay Gia Bình (lựa chọn D) mới chỉ ở giai đoạn lập quy hoạch chi tiết.

Do đó, Sân bay Sa Pa (tên quy hoạch là Cảng hàng không Sa Pa) là dự án xây mới duy nhất đang được triển khai rầm rộ. Vị trí sân bay đặt tại xã Cam Cọn, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai (cách thị xã Sa Pa khoảng 100km). Đây là dự án trọng điểm của khu vực Tây Bắc, được xây dựng theo hình thức PPP (Hợp đồng BOT). Tổng mức đầu tư của dự án là gần 7.000 tỷ đồng, chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 đang được thi công với vốn đầu tư hơn 3.650 tỷ đồng, đặt mục tiêu đạt công suất 1,5 triệu hành khách/năm. Sân bay được xây dựng đạt tiêu chuẩn cấp 4C (theo ICAO), có thể đón các loại máy bay hiện đại như A320, A321. Tính đến đầu năm 2025, dự án đang tập trung vào các hạng mục quan trọng như san lấp mặt bằng, thi công đường băng, đường lăn và móng nhà ga. Khi hoàn thành, sân bay Sa Pa được kỳ vọng sẽ phá vỡ thế "độc đạo" của cao tốc Nội Bài - Lào Cai, tạo ra một cú hích khổng lồ cho du lịch Sa Pa và các tỉnh lân cận, đồng thời tăng cường, củng cố an ninh quốc phòng cho vùng biên giới chiến lược.

(Nguồn: Báo Lào Cai, Cổng TTĐT tỉnh Lào Cai, Báo Nhân Dân.)

Câu 5. Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc đến năm 2050 (trong đó có các sân bay Miền Bắc) được phê duyệt tại văn bản pháp lý quan trọng nào? A. Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị. 

B. Quyết định 648/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. C. 

Luật Hàng không dân dụng Việt Nam. 

D. Chiến lược phát triển Giao thông vận tải 2030.

Đáp án đúng: B

Giải thích chi tiết (Đáp án 5):

Quyết định 648/QĐ-TTg - "Kim chỉ nam" cho toàn hệ thống sân bay

Đáp án chính xác là B. Quyết định 648/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây là văn bản pháp lý cốt lõi, là "kim chỉ nam" định hình toàn bộ sự phát triển của mạng lưới sân bay Việt Nam trong 3 thập kỷ tới.

Văn bản này, có tên đầy đủ là "Quyết định phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050", được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký ban hành ngày 07/06/2023. Nó thay thế cho Quyết định 236/QĐ-TTg năm 2018 đã không còn phù hợp. Quyết định 648 đưa ra một bức tranh tổng thể cho cả nước, với mục tiêu hình thành hệ thống 30 sân bay vào năm 2030 (14 quốc tế, 16 quốc nội) và 33 sân bay vào năm 2050 (14 quốc tế, 19 quốc nội). Tổng vốn đầu tư cho hệ thống đến 2030 ước tính lên đến 420.000 tỷ đồng, chủ yếu huy động từ nguồn ngoài ngân sách.

Tất cả các câu hỏi trong bài quiz này đều xuất phát từ nội dung của Quyết định 648. Cụ thể, văn bản này xác định: (1) Sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô sẽ được hình thành trong tầm nhìn 2050 với công suất 100-150 triệu khách. (2) Sân bay Gia Bình (Bắc Ninh) được bổ sung vào quy hoạch với tư cách là sân bay chuyên dùng. (3) Sân bay Sa Pa (Lào Cai) được quy hoạch là cảng hàng không nội địa, xây mới tại huyện Bảo Yên. (4) Sân bay Nội Bài được định hướng là 1 trong 2 "cửa ngõ" trung chuyển quốc tế lớn nhất, mở rộng đạt 100 triệu khách vào 2050.

Các lựa chọn khác là không chính xác. Luật Hàng không dân dụng (C) là văn bản Luật, quy định các nguyên tắc chung về an toàn, an ninh, khai thác... chứ không phải là một bản quy hoạch cụ thể. Nghị quyết 15-NQ/TW (A) là của Bộ Chính trị về phát triển Thủ đô Hà Nội, có đề cập đến Sân bay thứ 2, nhưng Quyết định 648 mới là văn bản của Chính phủ để triển khai quy hoạch toàn quốc. Chiến lược phát triển GTVT (D) là một chiến lược rộng hơn, bao trùm cả đường bộ, đường sắt, hàng hải, còn Quyết định 648 là quy hoạch chuyên ngành chỉ dành riêng cho sân bay.

(Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Thư viện Pháp luật, Bộ Giao thông Vận tải.)