Số người tham gia bán hàng đa cấp giảm dần

Theo thông tin tại Hội nghị tổng kết công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp năm 2024, do Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương tổ chức mới đây, số lượng doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động giảm mạnh, chỉ còn 16 đơn vị.

Đáng chú ý, tổng doanh thu của ngành bán hàng đa cấp trong năm 2024 đạt khoảng 16.206 tỷ đồng, giảm gần 4% so với năm 2023. Điều này đồng nghĩa với việc đóng góp của ngành vào ngân sách cũng suy giảm. 

Cùng với đó, số lượng người tham gia hoạt động bán hàng đa cấp giảm 9%, còn 695.778 người, phản ánh sự khó khăn và giảm sút niềm tin từ phía người tham gia và người tiêu dùng đối với mô hình bán hàng này. Đặc biệt, mức hoa hồng, tiền thưởng bình quân khoảng 951.000 đồng/tháng, chỉ tương đương 12% mức thu nhập bình quân đầu người của cả nước trong năm 2024.

Thống kê tỷ trọng doanh thu theo loại sản phẩm năm 2024, thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung sức khỏe chiếm 89% trong lĩnh vực bán hàng đa cấp; sản phẩm mỹ phẩm chiếm tỷ trọng 6%; quần áo, thời trang, thiết bị, đồ gia dụng và mặt hàng khác chiếm tỷ trọng 5%. 

Đáng nói là vẫn còn một số doanh nghiệp chưa tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật, dẫn đến các hành vi tiêu cực trong hoạt động bán hàng đa cấp. Các vi phạm này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của ngành mà còn khiến người tiêu dùng và cộng đồng xã hội nghi ngờ và thiếu niềm tin vào mô hình kinh doanh này.

Trong bối cảnh trên, các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Công Thương và các Sở Công Thương địa phương, đã nỗ lực xây dựng một khuôn khổ pháp lý vững chắc để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Tính đến nay, trên cả nước có 55/63 địa phương ban hành Quy chế phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Cùng với đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật tiếp tục được nhiều địa phương quan tâm và triển khai tích cực.

Báo cáo của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cũng cho thấy, qua công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực bán hàng đa cấp, cơ quan chức năng đã xử phạt hành chính 7 doanh nghiệp với tổng số tiền 1,46 tỷ đồng, đồng thời thu hồi Giấy chứng nhận của một doanh nghiệp. Các vi phạm phổ biến trong lĩnh vực bán hàng đa cấp là không thực hiện thủ tục đề nghị sửa đổi, bổ sung Giấy chứng nhận đăng ký với cơ quan có thẩm quyền; không thực hiện đúng quy tắc hoạt động, nghĩa vụ báo cáo, quy định đào tạo…

Theo đó, công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp đã được triển khai đồng bộ, hiệu quả từ Trung ương đến địa phương, đồng thời các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp ngày càng được hoàn thiện. Tuy nhiên, trong khi hoạt động kinh doanh đa cấp hợp pháp được quản lý chặt chẽ, những hình thức biến tướng dựa trên mô hình kinh doanh đa cấp vẫn còn diễn biến phức tạp, gây dư luận không tích cực trong cộng đồng xã hội.

Vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương vừa ban hành Văn bản số 2624 ngày 16/4/2025, yêu cầu các đơn vị trực thuộc Bộ và Sở Công Thương tỉnh, thành phố tăng cường công tác quản lý, chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp trên toàn quốc. Trong đó, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia được giao vai trò nòng cốt trong công tác rà soát, đề xuất sửa đổi, hoàn thiện các quy định pháp luật về kinh doanh theo phương thức đa cấp.

Mặt khác, hoạt động bán hàng đa cấp thường xuyên bị lợi dụng để tổ chức các hội thảo, đào tạo trá hình, lôi kéo người tham gia với hứa hẹn thu nhập cao. Để ngăn chặn tình trạng này, Bộ Công Thương yêu cầu tăng cường phối hợp giữa lực lượng công an, cảnh sát với cơ quan quản lý ngành công thương trong việc phát hiện và xử lý vi phạm.

Ủy ban cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và Hiệp hội Bán hàng đa cấp để duy trì môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế - xã hội trong thời gian tới.