Thách thức chuyển đổi kép đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa

Hai xu hướng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh hiện nay, hay còn gọi là chuyển đổi kép, đang mở ra cơ hội to lớn, tạo động lực mạnh mẽ cho Việt Nam, cũng như cộng đồng doanh nghiệp hướng tới mô hình kinh doanh bền vững. Các doanh nghiệp lớn cần tiên phong và tích cực hơn trong quá trình này.

Tại hội thảo về phát triển bền vững năm 2024 với chủ đề “Tiên phong chuyển đổi kép vì một Việt Nam xanh hơn”, các chuyên gia cho rằng, trong những năm gần đây, Việt Nam đang nổi lên như là một nhân tố năng động trong nền kinh tế toàn cầu, với chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đóng vai trò là chất xúc tác quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển của đất nước. Những sự chuyển đổi này không chỉ là xu hướng tất yếu, không thể đảo ngược, mà còn là chiến lược quan trọng cho sự phát triển bền vững nền kinh tế.

Sự giao thoa giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh tạo nên sức mạnh tổng hợp hỗ trợ lợi ích của cả hai. Chuyển đổi số không chỉ là phương tiện hiện đại hóa nền kinh tế, mà còn cung cấp các công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng xanh, trong khi các hoạt động xanh có thể thúc đẩy việc áp dụng các giải pháp số bền vững.

Ở thời điểm này, Việt Nam đang ở vị trí trung vị trong xếp hạng chỉ số kinh tế xanh (79/160 quốc gia được xếp hạng). Điều này có nghĩa Việt Nam đang ở vị thế tốt để thực hiện chuyển đổi kép, đặc biệt là chuyển đổi xanh và thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các lĩnh vực năng lượng xanh như điện gió, điện mặt trời áp mái…

Tuy nhiên, Luật sư Vũ Minh Tiến, Phó Chủ tịch Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư và Du lịch VIAD cho biết, phần lớn các doanh nghiệp đang quan tâm và đẩy mạnh chuyển đổi kép là các doanh nghiệp lớn. Trong khi đó, với đặc thù của nền kinh tế Việt Nam hiện nay, 98% doanh nghiệp Việt Nam thuộc nhóm nhỏ và vừa, trong đó 20% do phụ nữ làm chủ, lại chưa mặn mà với câu chuyện chuyển đổi kép.

Nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn mơ hồ về chuyển đổi kép, không biết nên ưu tiên chuyển đổi số hay chuyển đổi xanh. 

Còn theo bà Đỗ Lê Thu Ngọc - Trưởng phòng Phát triển bao trùm UNDP, trong xu thế chuyển đổi kép tại Việt Nam, một thực tế rõ ràng là các doanh nghiệp lớn thường sẽ có khả năng tiếp cận nhanh hơn và chuyển từ nhận thức thành hành động một cách rõ ràng hơn. Trong khi các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) thì phần lớn mới ở nhận thức, chưa có nhiều sự thay đổi, hành động rõ rệt. Còn nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ hay khối kinh doanh như các hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể thì gần như chưa có nhận thức, hay có các hành động thay đổi hướng tới chuyển đổi kép.

Đồng tình nhận định này, ông Tô Quốc Hưng, Giám đốc Quốc gia ACCA Việt Nam, cho rằng do hạn chế về quy mô và nguồn lực, nên việc áp dụng các tiêu chuẩn phát triển bền vững đối với các DNNVV hiện nay vẫn đang trong quá trình phát triển. Đặc biệt, việc đáp ứng các tiêu chuẩn liên quan đến báo cáo phát triển bền vững quốc tế không chỉ là thách thức lớn đối với các DNNVV tại Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia khác trên thế giới. Đây là 1 điểm chung và là điểm yếu hạn chế khiến các doanh nghiệp này đều gặp khó khăn trong việc chuyển đổi kép cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn về phát triển bền vững.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp quy mô nhỏ khắc phục các khó khăn này trong lộ trình thực hiện chuyển đổi kép, ông Hưng cho biết, với kinh nghiệm hoạt động tại hơn 180 quốc gia và luôn hợp tác chặt chẽ với các hiệp hội doanh nghiệp thưc hiện hỗ trợ DNNVV, ACCA đã phát triển những bộ công cụ đặc biệt để hỗ trợ các doanh nghiệp, từ việc hướng dẫn chi tiết dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế cho đến việc xây dựng các công cụ nhập dữ liệu đầu vào, giúp doanh nghiệp dễ dàng tạo ra báo cáo phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.

Về dài hạn, ông Hưng cho rằng yếu tố quan trọng nhất vẫn là phát triển nguồn nhân lực. Đội ngũ nhân lực có kiến thức về chuyển đổi xanh không chỉ cần thiết cho các DNNVV mà còn cho cả những doanh nghiệp lớn. Để hỗ trợ vấn đề này, ACCA có kế hoạch đẩy mạnh việc nâng cao năng lực nguồn nhân lực liên quan đến chuyển đổi xanh tại Việt Nam trong thời gian tới, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.