Thanh Hóa: Đặc sắc lễ hội Dâng trâu tế trời Đền Chín gian huyện Như Xuân

Theo Sử sách ghi lại, Đền Chín gian được lập để thờ Thẻn Phà (Thờ trời), Nàng Xỉ Đả (con gái trời), Tạo Lò Ý (người có công xây bản, lập mường). Đền được làm theo kiểu nhà sàn - đặc trưng của đồng bào Thái.

Tọa lạc trên đồi Pú Pỏm, Đền Chín Gian là địa danh du lịch văn hóa tâm linh của đồng bào dân tộc Thái. Nơi đây diễn ra Lễ hội Dầng trâu tế trời, là một trong nghi thức tín ngưỡng tri ân những người có công xây bản, lập mường, những người có công với nước; cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no hạnh phúc.

Mỗi mường sẽ chuẩn bị một con trâu tơ, 9 con lợn, 90 con gà nhỏ, một chum rượu cần... Những lễ vật này được dâng lên thần linh với mong muốn nhận được phước lành. Trâu được dâng lên sân tế, sau đó các nghi thức cúng tế trang nghiêm diễn ra để thể hiện lòng tôn kính và cầu nguyện mọi sự tốt lành đối với mường trên, bản dưới.

Qua đó, khơi dậy tinh thần đoàn kết, gắn bó của đồng bào các dân tộc. Ngoài những nghi lễ tâm linh truyền thống, về với Lễ hội Dâng trâu tế trời Đền Chín gian, du khách sẽ được hòa mình trong tiếng cồng chiêng, khua luống du dương trầm bổng và các trò chơi dân gian của đồng bào các dân tộc huyện Như Xuân.

Đặc biệt, Lễ hội Dâng trâu tế trời Đền Chín Gian năm nay được tổ chức với đầy đủ phần lễ và phần trò chơi, trò diễn được bổ sung hoàn thiện hơn so với các lễ hội trước đó. Tham gia lễ hội, bà con nhân dân và du khách thập phương được trải nghiệm rất nhiều các nghi thức truyền thống độc đáo gắn với khu di tích văn hóa cấp tỉnh như: Nghi thức tắm trâu và lễ rước; lễ hiến trâu và cúng thần. 

Ngoài phần lễ hội du khách được hòa mình vào không khí tươi vui và sôi nổi với rất nhiều các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao sôi nổi, như: tục cầu mưa của người Thái, hò vè giao duyên, nhảy sạp, đánh cồng chiêng, múa cây bông, ném còn, bắn nỏ, đẩy gậy, bóng chuyền da nam...

Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội Dâng trâu tế trời Đền Chín Gian một lần nữa, nhằm làm phong phú thêm kho tàng văn hóa truyền thống Xứ Thanh. Đây cũng là cơ hội để huyện Như Xuân giới thiệu, quảng bá tiềm năng thế mạnh về văn hóa, du lịch nhằm thu hút các nhà đầu tư và khách đến tham quan, trải nghiệm .

Thông qua lễ hội, huyện Như Xuân cũng sẽ chủ động phối hợp với các cấp, các ngành có thẩm quyền để xây dựng hồ sơ khoa học trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận lễ hội Dâng trâu tế trời Đền Chín Gian là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ngoài ra, trong không gian của lễ hội, huyện Như Xuân cũng đã dựng 6 gian hàng trưng bày và giới thiệu các sản phẩm văn hóa, sản phẩm nông lâm sản bản địa nổi tiếng của các xã vùng 6 Thanh. Từ đó, đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu tiềm năng, thế mạnh về văn hóa du lịch, nông nghiệp của địa phương.

Có thể nói, Lễ hội Dâng trâu Đền Chín Gian không chỉ là sự kiện lớn để kết nối cộng đồng, mà còn bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc Thái tại địa phương.