Thanh Hóa: Đẩy mạnh phát triển cây ăn quả theo hướng bền vững

Năm 2025, thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy tỉnh đã bố trí 42,2 tỷ đồng để phát triển cây ăn quả tập trung. Trong đó, hơn 1 tỷ đồng hỗ trợ trực tiếp mua cây giống chất lượng cao, 41 tỷ đồng đầu tư hạ tầng vùng sản xuất như đường nội đồng, hệ thống tưới, kho bảo quản, còn 0,24 tỷ đồng dành cho việc thuê chuyên gia, tập huấn và chuyển giao kỹ thuật. Đây là nguồn lực quan trọng giúp các vùng trồng cây ăn quả chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ mới và tuân thủ quy trình VietGAP.

Nhờ sự hỗ trợ kịp thời và đồng bộ, bộ mặt sản xuất cây ăn quả tại nhiều địa phương có sự chuyển biến rõ rệt. Hệ thống hạ tầng được đầu tư đã giúp nông dân thuận lợi hơn trong chăm sóc, tưới tiêu và vận chuyển sản phẩm. Việc áp dụng kỹ thuật tiên tiến, từ chọn giống, tỉa cành, bón phân cân đối đến quản lý dịch hại tổng hợp, góp phần nâng cao năng suất và ổn định chất lượng. Nhiều vùng cây ăn quả trước đây chỉ ở quy mô phân tán, nay đã hình thành vùng tập trung, có liên kết sản xuất, liên kết tiêu thụ và bước đầu xây dựng thương hiệu.

Thực tế tại nhiều vùng sản xuất của tỉnh cho thấy cây ăn quả đang ngày càng khẳng định vai trò trụ cột trong phát triển nông nghiệp giá trị cao. Một trong những điển hình tiêu biểu là vùng sản xuất cam Vân Du (Thạch Thành), một thương hiệu đã được khẳng định trên thị trường. Việc tỉnh hỗ trợ hoàn thiện đường giao thông nội đồng, xây dựng mô hình tưới tiết kiệm và tập huấn kỹ thuật cắt tỉa, xử lý ra hoa đã giúp vùng cam này nâng cao năng suất, chất lượng và mở rộng diện tích đạt tiêu chuẩn VietGAP. Người dân mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật, nhiều hộ thu nhập từ vài trăm triệu đến hơn một tỷ đồng mỗi vụ.

Một ví dụ khác là vùng nhãn ở Hoằng Hóa, nơi người dân đã chuyển đổi hàng trăm héc-ta đất kém hiệu quả sang trồng nhãn chín muộn. Được tỉnh hỗ trợ cơ sở hạ tầng và kỹ thuật, hợp tác xã đứng ra tổ chức sản xuất theo chuỗi, vùng nhãn nhanh chóng tạo dựng uy tín trên thị trường. Mùa vụ 2024-2025, nhiều hộ dân đạt năng suất trên 13-15 tấn/ha, giá bán ổn định, sản phẩm ngày càng được thị trường miền Bắc và miền Trung ưa chuộng.

Bên cạnh đó, mô hình trồng cây có múi tại huyện Như Xuân cũng là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của việc đầu tư thâm canh bài bản. Từ việc hỗ trợ giống, kỹ thuật và đầu tư hệ thống tưới tự động, nhiều vùng cam, bưởi ở Như Xuân đã chuyển từ phương thức sản xuất quảng canh sang thâm canh chất lượng cao, hình thành vùng hàng hóa có khả năng cung ứng cho siêu thị và chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch.

Từ các mô hình điển hình, có thể thấy chương trình phát triển cây ăn quả của tỉnh Thanh Hóa không chỉ dừng lại ở hỗ trợ kinh phí, mà quan trọng hơn là hình thành nền tảng phát triển toàn diện: từ đồng ruộng, kỹ thuật sản xuất, liên kết tiêu thụ đến xây dựng thương hiệu. Điều này tạo ra sự thay đổi căn bản trong tư duy sản xuất của nông dân, chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất theo vùng, theo chuỗi giá trị, có doanh nghiệp và hợp tác xã đồng hành.

Tuy nhiên, để cây ăn quả tiếp tục là ngành hàng mũi nhọn, Thanh Hóa cần tiếp tục thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Thứ nhất, tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng vùng sản xuất, nhất là hệ thống thủy lợi, tưới tiên tiến và đường giao thông nội đồng. Thứ hai, nâng cao chất lượng giống, nhân rộng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ bảo quản sau thu hoạch nhằm giảm thất thoát và nâng cao giá trị. Thứ ba, tăng cường thu hút doanh nghiệp đầu tư vào chế biến, bao tiêu, gắn sản xuất với thị trường trong và ngoài nước. Thứ tư, chú trọng xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và chuyển đổi số trong quản lý sản xuất.

Với nguồn lực đầu tư ngày càng lớn, sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và sự chuyển biến trong tư duy của người nông dân, có thể khẳng định rằng cây ăn quả đang và sẽ tiếp tục là ngành hàng chiến lược, góp phần quan trọng đưa nông nghiệp Thanh Hóa phát triển theo hướng hiện đại, bền vững và có giá trị cao.